GÜÇ MÜCADELESİ VE ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER BAĞLAMINDA ÇİNLİ DÜŞÜNCE YAPISININ ANALİZİ

Yıl 2010, Sayı: 6, 37 - 56, 01.06.2010

Hasan Bilgin

Öz

Günümüzde insanlık nüfusunun yaklaşık dörtte birini oluşturan ve ekonomik açıdan dev adımlarla büyüyen Çin korkulara neden olmaktadır. Gelişen bilim ve iletişim imkânları sayesinde etki alanı giderek genişleyen, belki de insanlık tarihinin bu en büyük oyuncusunun bilinmeyen yönleri araştırmalara konu olmaya başlamıştır. Çin kültürünün oluşumunu bilmenin ve Çinli düşünce yapısının analizinin, ekonomik ilişkilerden uluslar arası ilişkilere, bilimsel faaliyetlerden askeri ilişkilere ve toplumlararası karşılıklı kültür alışverişine kadar her alanda fayda saylayabileceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Çinli düşünce yapısının kökenlerini, tarihsel gelişimini, diğer kültürlerle etkileşimlerini belirterek, Marksist ve Maoist ideolojilerin bugünkü Çin‟e etkilerini ve sonrasında nasıl değişimler olduğunu ortaya koymaktır. Bu yapıldığında, Çinlilerle her alanda kurulacak ilişkilerde dikkat edilmesi gereken hususlar daha anlaşılır olacaktır

Anahtar Kelimeler

Çin, Çinli, Kültür, Düşünce Yapısı

An Analysis of Chinese Mentality In The Context of Power Struggle and International Relations

Öz

Today, China with a quarter of world population in the globe and growing rapidly in economy causes threats. Mysterious characteristics of this greatest player of the history, of which influence range is incremently expanding through its booming science and communication capacity, happen to be subject matters to the researchers. It is assessed that knowing the formation of Chinese culture, and analyzing its mentality could be very useful in all aspects; from economical relations to international relations, from scientific activities to military relations as well as multi-cultural relations among societies. This study aims to put forward the influences and impact of Marxist and Maoist ideologies on today‟s China and the changes occurred accordingly, by defining the roots of Chinese thought, its evolution in history and interaction with other cultures. With this study, it could be much clearer to seize how to properly tackle with the nittygritties of the interaction and relations with Chinese people

Anahtar Kelimeler

China, Chinese, Culture, Mentality

Kaynakça

• BAYRAK, M. Orhan, Türk İmparatorlukları Tarihi, Bilge Karınca Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, Nisan 2002.
• BRZEZİNSKİ, Zbigniew, Büyük Satranç Tahtası, (Çev. Ertuğrul Dikbaş ve Ergun Kocabıyık), Sabah Yayınları, İstanbul, Aralık 1998.
• BURLES, Mark, Chinese Policy Toward Russia and the Central Asian Republics, Rand Publications, MR-1045-AF, Santa Monica, Calif., 1999.
• Büyük Roma İmparatorluğu, Doğu Roma (Bizans) ve Osmanlı İmparatorluğu önceki Roma
• tanımları içinde, merkezi Londra‟dan Washington‟a kaymakla beraber genel olarak bugün Batı
• da son Roma olarak kabul edilebilir.
• Ralph Nelson Elliott (1871-1948) bir muhasebecidir. İnsan heyecanı, kitle psikolojisi ve dış
• olayların neden olduğu etkenler ile hisse senetlerinin hareketlerini incelemiş, bu fiyat
• hareketlerinin bir çevrim dâhilinde (belirli paternlerle) tekrarlandığını keşfetmiştir.
• Dr. Laurance J.Peter ve Raymond Hull tarafından ortaya atılan ve Peter İlkesi adı verilen
• kuram, biraz felsefi biraz mizahi yaklaşım ile şirketlerimizde çalışan insan kaynaklarının
• yeteneksizlikleri üzerine analiz yapar ve yeteneksizliğin evrensel bir şey olduğundan yola
• çıkarak yanlışlarımızı yüzümüze vurmaktadır.
• Burles and Shulsky, A.g.e., p. viii
• BURLES, Mark and SHULSKY, Abram N., Patterns in China‘s Use of Force: Evidence from History and Doctrinal Writings, RAND Publications, MR 1160-AF, Santa Monica, Calif., 2000.
• CAGNAT, Rene ve JAN, Michel, İmparatorluklar Beşiği – SSCB, Çin ve İslam‘ın Arasında Orta Asya‘nın Yazgısı, (Çev. Erden Akbulut ve T. Ahmet Şensılay), Alan Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, Haziran 1992.
• CLEARY, Thomas, Konfüçyüs Düşüncesinin Temelleri, (Ter. Sibel Özbudun), Anahtar Kitaplar, İstanbul, 1997.
• COHEN, Ariel, The Russia-China Friendship and Cooperation Treaty: A Strategic Shift in EuroAsia?, The Heritage Foundation, Backgrounder, No. 1459, Washington DC., July 18, 2001
• COLLINSON, Diane ve WILKINSON, Robert, Otuz Beş Doğu Filozofu, (Çev. Metin Berke, Hamdi Bravo, Sibel Özbudun, Berna F.Ünler), Ayraç Yayınları, Ankara, 2000.
• CRELL, George, Rus‘ların Asya Siyaseti, (Çev. Serhat Bayram), Toker Yayınları, İstanbul, 1990.
• DAVUTOĞLU, Ahmet, Stratejik Derinlik Türkiye‘nin Uluslar arası Konumu, Küre Yayınları, İstanbul, 2001
• DENKER, Mehmet Sami, 2000‘li Yıllarda Asya-Pasifik Bölgesinin Güvenliği Muhtemel Gelişmeler ve Büyük Güç Etkileşimi, Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları, Ankara, 2000.
• EBERHARD, Wolfram, Çin Tarihi, Türk Tarihi Kurumu Yayınları, 3. Basım, Ankara 1995.
• EISENMAN, Joshua and KURLANTZICK, Joshua, “China‟s Africa Strategy”, Current History, May 2006.
• FEIGENBAUM, Evan A., “China's Challenge to Pax Americana”, The Washington Quarterly, Summer 2001.
• FUKUYAMA, Francis, Tarihin Sonu ve Son İnsan, (Ter. Zülfü Dicleli), Gün Yayıncılık, İstanbul, 1999.
• HAUSSIG, Hans Wilhelm, İpek Yolu ve Orta Asya Kültür Tarihi, (Çev. Müjdat Kayayerli), Ötüken Yayınları, İstanbul, 2001.
• HUNTINGTON, Samuel P., Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, (Çev. M. Turhan, C. Soydemir, Y. Eradam), Orijinal Metin, Okuyanus Yayınları, İstanbul, Haziran 2002.
• KASLOWSKI, Aldo, Boğaziçi Üniversitesi, TÜSİAD Dış Politika Forumu Konferans Serisi-1, Yükselen Güç Çin ve Türkiye‘ye Etkileri (China‘s Rise and Turkey), İstanbul, t.y.
• Konfüçyüs, Seçmeler –Lun Yü-, (Çev. Mehmet Türdeş), Sarmal Yayıncılık, Ankara, t.y.
• Konfüçyüs Söyleşimler, (Ter. İsmail Akyıldız), Gün Yayınları, İstanbul, 1988.
• LOVELL, Julia, Çin Seddi, Dünyaya Karşı 3000 Yıl, (Çev. Yasin Kara), NTV Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, Mayıs 2008.
• MACKENZIE, Donald A., Çin ve Japon Mitolojisi, (Çev. Koray Atken), İmge Kitabevi Yayınları, 1. Baskı, Ankara, Nisan 1996.
• MAO, ZEDUNG, Doğumunun 100. Yılında Başkan Mao‘dan Seçme Sözler (Kızıl Kitap), Umut Yayımcılık, İstanbul, Kasım 1993.
• ___________ Teori ve Pratik, (Çev. N. Solukçu), Sol Yayınları, Onuncu Baskı, Ankara, Kasım 1992.
• ___________ Yeni Demokratik Devrim, (Türkçesi Sırrı Bulut), Umut Yayımcılık, 4. Baskı, İstanbul, 1993.
• MÜTERCİMLER, Erol, 21. Yüzyıl ve Türkiye, Güncel Yayıncılık, İkinci Basım, İstanbul, Şubat 2000.
• ORAL, Zeynep, Uzak Doğu‘m, Doğan Kitapçılık, 2. Baskı, İstanbul, Mayıs 2000.
• ÖĞÜTÇÜ, Mehmet, Geleceğimiz Asya'da mı? : Yaralı Asya, Çin ve Türkiye, AD Kitapçılık (Şefik Matbaası), İstanbul, 1999.
• ROY, Oliver, Yeni Orta Asya Ya da Ulusların İmal Edilişi, (Çev. Mehmet Moralı), Metis Yayınları, 1. Basım, İstanbul, Mart 2000
• Seçme Konuşmalar, (Türkçesi: Hakan Arslanbenzer), Şule Yayınları, İstanbul, Mayıs 2000.
• SMEDLEY, Agnes, Çin Halkının Japon Emperyalizmine Karşı Savaşı, (Çev. Nesrin Arman), İnter Yayınları, Basım, İstanbul, Mayıs 1991.
• SOKOLSKY, Richard and RABASA, Angel and NEU, C.R., The Role of Southeast Asia in U.S.Strategy Toward China, RAND Publications, MR-1170-AF, Santa Monica, Calif., 2000.
• SÖNMEZ, Atilla, Doğu Asya Mucizesi ve Bunalımı Türkiye İçin Dersler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, Şubat 2001.
• STÖRIG, H.J., İlkçağ Felsefesi, Hint Çin Yunan, (Çev. Ömer Cemal Güngören), Yol Yayınları, 2. Basım, İstanbul, Mayıs 2000.
• STRATHERN, Paul, 90 Dakikada Konfüçyüs, (Ter. Yücel Sivri), Gendaş A.Ş., İstanbul, 1997.
• SUYIN, Han, Sabah Tufanı II, Mao Zetung ve Çin Devrimi 1949-1975, (Çev. Dr. M. Kürşat Bozkurt), Berfin
• Yayınları, 2. Basım, İstanbul, Mayıs 1999.
• TEZKAN, Yılmaz, Uzak ve Eski Komşumuz Çin, Ülke Kitapları, 1. Basım, İstanbul, Mart 2002.
• THOMSON, George Marx‘tan Mao Zedung‘a Devrimci Diyalektik Üzerine, (Çev. Coşkun Irmak), Kaynak Yayınları, 2. Basım, İstanbul, Haziran 1997.
• UHLIG, Helmut, İpek Yolu Çin ve Roma Arasında Eski Dünya Kültürü, (Türkçesi Alev Kırım), Okyanus Yayıncılık, 1. Basım, İstanbul, 2000.
• YU, Chen, Dunhuang Efsaneleri, İpek Yolunda Anlatılan Efsaneler, (Türkçesi Nur Yener), Okyanus Yayınları, İstanbul, 2000.