GELİBOLULU ÂLΑNİN MECMAU‘L-BAHREYN ADLI ESERİ

Yıl 2010, Sayı: 6, 75 - 90, 01.06.2010

Mehmet Atalay Orhan Başaran

Öz

Osmanlı devletinin yetiştirdiği ünlü simalardan Gelibolulu Mustafa Âlî ö. 1008/1600 , devlet adamlığı yanı sıra ilim ve edebiyat alanlarında da temayüz etmiş ve birçok konuda eser vermiştir. Âlî‟nin eserleri üzerinde günümüze kadar birçok çalışma yapılarak neşredilmiştir. Bazı eserleri ise yeterince tanınmamaktadır. Bunlardan biri de Âlî‟nin, Fars edebiyatındaki gücünü ortaya koymak için kaleme alınan Mecmau‟lbahreyn‟dir. Bu eserin yegâne nüshası Milli Kütüphane‟de A136, va. 1b-69a bulunmaktadır. İranlı ünlü şair Hâfız‟ın ö. 791/1389 53 gazelinin tanzir edildiği eserin başında yer alan mensur mukaddimede, Fars ve Türk edebiyatına dair önemli bilgiler yer almaktadır. Mecmau‟l-bahreyn 1960 yılında merhum Abdülkadir Karahan ö. 2000 tarafından ilim dünyasına tanıtılmıştır Abdülkadir Karahan, “Âlî‟nin Bilinmeyen Bir Eseri, Mecmaü‟l-bahreyn”, V. Türk Tarih Kongresine Sunulan Tebliğler, Ankara 1960, s. 329-340; Abdülkadir Karahan, “Âlî‟nin Bilinmeyen Bir Eseri Mecmaü‟l-bahreyn”, Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri, İstanbul 1980, s. 275-286. Bu makalede, sözkonusu eserin mukaddime kısmı ile, Hâfız‟ın tanzir edilen gazellerinden birkaçı ve Âlî‟nin bu gazellere yaptığı nazireler yer almıştır

Anahtar Kelimeler

Gelibolulu Mustafa Âlî, Türk Edebiyatı, Fars Edebiyatı, Hâfız-ı ġîrâzî, Ģiir, nesir, gazel, nazire

Work Entitled Majma‗ al-Bahrain of Mustafa Ali of Gallipoli I

Öz

Mustafa Ali of Gallipoli who is well-known figure rised in Ottoman Empire. d.1008/1600 Besides his statesmanship, he came front in the field of scholarship and literature and he wrote many works on different subjects. Until today many works have been done about Ali‟s pieces and some of them were published but some of them couldn‟t gain enough attention. As one of them is Majma„ al-bahrain which was written out by him to demonstrate his literal capability on Persian Language. Only a sole copy of this piece appears in National Library A136, p. 1b-69a . In it‟s prosal preface in which famous Persian poet Hafiz‟s 53 ghazals modelled as nazires, there are important informations about Persian and Turkish literature. Majma„ al-bahrain brought out light in 1960 by late Abdulkadir Karahan d.2000 . [Abdülkadir Karahan, “An Unknown Piece of Ali, Majma„ al-bahrain”, Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri, İstanbul 1980, p.275-286]. In this article, preface of abovementioned piece, couple of Hafiz‟s ghazals and Nazires that written by Ali to those ghazals take part

Anahtar Kelimeler

Mustafa Ali of Gallipoli, Turkish Literature, Persian Literature, Hafiz of ġiraz, Poetry, Prose, Ghazal, Nazires

Kaynakça

• Akün, Ömer Faruk, “Âlî Mustafa Efendi”, DİA, İstanbul 1989, II, 414-421.
• Atsız (Hüseyin Nihal), Âlî Bibliyografyası, İstanbul 1968.
• Gelibolulu Mustafa Âlî, Bedîü‟r-rukûm, Süleymaniye Kütüphanesi, Kadızade Mehmed, no: 429, 1b-124b.
• Gelibolulu Mustafa Âlî, Hayyâm‟a Nazireler (haz. Mehmet Atalay - Orhan Başaran), İstanbul 2010.
• Gelibolulu Mustafa Âlî, Mecmau‟l-bahreyn, Milli Kütüphane, no: A136, 1b-69a.
• Karahan, Abdülkadir, “Âlî‟nin Bilinmeyen Bir Eseri, Mecmau‟l-Bahreyn”, V. Türk Tarih Kongresine Sunulan Tebliğler, Ankara 1960, s. 329-340.
• Karahan, Abdülkadir, “Âlî‟nin Bilinmeyen Bir Eseri Mecmaü‟l-Bahreyn”, Eski Türk Edebiyatı İncelemeleri, İstanbul 1980, s. 275-286.