ARAP EDEBİYATINDA ANTOLOJİK BİR ESER: KİTABÜ’L-VAHŞİYYAT

Yıl 2012, Sayı: 10, 33 - 46, 01.06.2012

Recai Kızıltunç

Öz

Vahşiyyat, çöldeki vahşi hayvanlar demektir. Kitabü’lVahşiyyat, Ebu Temmam’ın antoloji tarzındaki ikinci önemli eseridir. Eser, on bölümden oluşur. Eserde, Arap edebiyatının Cahiliyye, Sadru’l-İslam, Emevi ve Abbasiler devrinde yaşamış şairlerinden seçilmiş tuhaf ve az bilinen şiirler yer almaktadır. Seçilen şiirlerin en önemli özelliği, hamaset ve cesaretle ilgili olmalarıdır. Eserdeki şiirler, nitelik ve nicelik bakımından Kitabü’l-Hamase’deki şiirlerden zayıftır. Ancak edebiyat tarihi açısından, sistematik antoloji geleneğinin ilk örneklerinden olması dolayısıyla çok önemlidir. Diğer yandan eser, Kitabü’l-Hamase’nin gölgesinde kalmış olsa da “Vahşiyyat” ismiyle yazılmış ilk ve tek eserdir. Eserde, yaklaşık 300 şaire ait, 507 şiir bulunmaktadır. Kitabü’l-Vahşiyyat, bugüne kadar hiç şerh edilmemiştir

Anahtar Kelimeler

Vahşiyyat, Ebu Temmam, Cahiliyye, Abbasi, Hamasetü’s-Suğra

AN ANTHOLOGICAL WORK IN ARABIAN LITERATURE: KİTABÜ’L-VAHŞİYYAT

Öz

The word “Vahşiyyat” refers to savage animals in deserts. Kitabü’l-Vahşiyyat, which is formed as an anthology, is the second significant work by Ebu Temmam. The book is made up of ten chapters. Strange and less-known poems by the poets of Arabian literature who lived during the reigns of the Umayyad Dynasty and the Abbasids as well as in the period of General Ignorance and during the emergence of Islam are found in the book. The most significant characteristic of these poems is the fact that they are about courage and heroism. The poems in the book are weaker in style and expression than those in Kitabü’l-Hamase. Nevertheless, they are very important in that they form one of the earliest examples of anthology in the history of literature. Although the book is overshadowed by Kitabü’l-Hamase, it is the first and the only book bearing the title “Vahşiyyat”. There are 507 poems from about 300 poets. Kitabü’l-Vahşiyyat has never been expounded so far

Anahtar Kelimeler

Vahşiyyat, Ebu Temmam, Cahiliyye, Abbasi, Hamasetü’s-Suğra

Kaynakça

• AKALIN, L. Sami (1984). “Epigram”, Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul, Varlık Yayınları.
• ARI, A. (2001). “antoloji”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri
• Ansiklopedik Sözlüğü, İstanbul, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 183-184. sayfalar. CANBOLAT, Mustafa (1982), Mecmuatü’n-Nezair, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, 370 sayfa.
• CEBECİOĞLU, Ethem (1997). “Çiştiyye”, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü
• Ankara, Rehber Yayınları, s. 204. CEBECİOĞLU, Ethem (1997). “Keşkül”, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü
• Ankara, Rehber Yayınları, s. 447-448. CEVİZ, Nurettin, DEMİRAYAK, Kenan-YANIK, H. Nevzat (2004).Yedi Askı, Arap edebiyatının Harikaları, Ankara, Ankara Okulu Yayınları, 120 sayfa. (çeviri)
• ÇETİN, Nihad M. (2011). Eski Arap Şiiri, İstanbul, Kapı Yayınları, 86 sayfa.
• DEMİRAYAK, Kenan-ÇÖĞENLİ, Sadi (2000). Arap Edebiyatında Kaynaklar
• Genişletilmiş 3. Baskı, Erzurum, A Ü FEF Yayını, 335 sayfa DEMİRAYAK, Kenan (2009). Arap Edebiyatı Tarihi-I, Cahiliye Dönemi, Erzurum
• Fenomen Yayıncılık, 312 sayfa. DEVELLİOĞLU, Ferit (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, 20 Baskı
• Ankara, Aydın Kitabevi, s. 1320.
• DURMUŞ, İsmail (1997). “Hamâse”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
• C15, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 437-440. sayfalar. ELMALI, Hüseyin (1997). “el-Hamâse”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
• C15, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 440-441. sayfalar. ELMALI, Hüseyin (2002). “el-Keşkūl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
• C. 25, Ankara, TDV Yayınları, s. 324-325. ELMALI, Hüseyin (2005). “el-Mufaddaliyat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam
• Ansiklopedisi, C. 30, İstanbul, TDV Yayınları, s. 366-367. ERGİN, Ali Şakir (1991). “el-Asmaiyyat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
• C. 3, İstanbul, TDV Yayınları, s. 324-325. FAHURİ, Mahmud (1425/2004). Masadir el-Turas ve’l-Bahs fi’l-Mektebü’l
• Arabiyye, Halep, Müdiriyyetü’l-Kütübi ve’l-Matbu’atü’l-Cami’iyye, 253 sayfa. HAMİDOVA, Mevcude (1971). “Kolyazma Beyazlar-Edebi Menba Sıfatıda”, Edebiy
• Miras, 2, Taşkent, 259-263.sayfalar (http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/antoloji 06.03.2012).
• İSHAKOV, Yakubcan (1976). Özbek Edebiyatı Tarihi Meseleleri, Taşkent, FEN Neşriyat, 78-100. sayfalar.
• İPEKTEN, Haluk (1997). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul
• Dergâh Yayınları, 345 sayfa. KILIÇ, Hulusi (1992). “Basriyyun”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 5
• İstanbul, TDV Yayınları, s. 117-118. KIZILTUNÇ, Recai (2011). “Arap Edebiyatında Beyaz Benzeri Türler-1: el
• Hamâsiyye ve Önemli Hamâsiyyeler”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 6/1 Winter , p. 1457-1466, TURKEY
• KOMİSYON (1946). “Antoloji”, İnönü Ansiklopedisi, C. III, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, s. 134-135.
• KOMİSYON (1964). “Antoloji”,Türk Ansiklopedisi, C. III, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, s. 134-135.
• Mahmud Muhammed Şakir (1968). Kitabü’l-Vahşiyyat vehüve’l-Hamasetü’s-suğra li
• Ebi Temmam bin Evsi’t-Ta’i, tab’ü’s-Salis, Kahire, Darü’l-Ma’arif, 358 sayfa. PALA, İskender (tarihsiz), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara, Akçağ Yayınları, PARLATIR, İsmail vd. (1998). “Antoloji”, Türkçe Sözlük, C. 1, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• SADIKOVA, M (tarihsiz). Özbek Şaireleri Beyazı, Üveysi-Nadire, Taşkent, FEN Neşriyatı, 256 sayfa. SEVÜK, İsmail Habib (1940). Avrupa Edebiyatı ve Biz-I, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• TÜLÜCÜ, Süleyman (1991). “Asmai”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. , İstanbul, TDV Yayınları, s. 499-500.
• Yahya b. Sālih el-İslāmbolī (2006). Tarikat Kıyafetleri, (Haz. M. Serhan Tayşi- Mustafa Aşkar), İstanbul, Sufi Kitap, s. 150-153.
• YAVUZ, Mehmet (2003). “Gramer Çalışmalarını Başlatan Amiller ve İlk Çalışmalar
• (II./VIII. asrın sonuna kadar)”, Nüsha, Yıl: III, Sayı: 10, Yaz 2003, s. 119-129