EBÛ HÂTİM ES-SİCİSTÂNÎ’YE GÖRE ESKİ ARAP KÜLTÜRÜNDE “MUAMMERÛN”: UZUN ÖMÜRLÜLER KATEGORİSİ

Yıl 2017, Sayı: 17, 5 - 37, 01.01.2017

Eyyüp Tanrıverdi

Öz

Ebû Hâtim es-Sicistânî, Kitâbu’l-muammerîn adlı eserinde cahiliye döneminde uzun ömür yaşamış olan kişilerin listesini kurmuş ve bunlarla ilgili sözel hafızada intikal etmekte olan bilgileri derlemiştir. Muammerûn tasnifi muhtemelen ilk defa Ebû Hâtim tarafından yapılmıştır. Bu derme bilhassa bazı şahsiyetler hakkında verdiği bilgilerin yegâne kaynağı olmuştur. Sonraki müelliflerin onun bu eserine gerek uzun ömürlüler kategorisi sadedinde gerekse içerdiği bilgilere atıf yapmak üzere sıklıkla müracaat ettikleri anlaşılmaktadır. Bu çalışmada muammerûn kavramı açısından eser üzerinde bir içerik incelemesi yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Ebû Hâtim, Kitâbu’l-mu‘ammerîn, uzun ömürlüler, eski Arap kültürü

LONG-LIVED PEOPLE OF THE ANCIENT ARABIC SOCIETY IN THE CAHILIYA PERIOD: A STUDY ON ABU HÂTIM’S KITÂB AL-MUAMMARÎN

Öz

Abû Hâtim al-Sicistânî purhaps was the first scholar to classify the long-lived people of cahiliya period in arab history. He collected in the beginning of the third century of the hegira the popular knowledge among the tribes about those who were known to live a long life. Actually it is not a surprise to see many exaggerations in the tribal popular citations. But Abû Hâtim was to write down what was narrated without any literal, logical and realistic criticism cause he tried to collect the popular knowledge on the matter. And later most of the scholars used his method and material referring to him in corcern with the cathegory of those long-living people of ancient arab history

Anahtar Kelimeler

Abû Hâtim, Kitab al-muammarîn, long-life, longlived people

Kaynakça

• Cevâd Alî, el-Mufassal fî târihi’l-Arab kable’l-İslâm, 1-20, Dâru’s- sâkî, 4.bs., 2001.
• el-Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd, es-Sihâh, 1-6, tah. Ahmed Abdulgafûr Attâr, 4.bs., Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, Beyrut 1987.
• Ebû Bekr el-Hârezmî, M.b.el-Abbâs, Mufîdu’l-ulûm ve mubîdu’l- humûm, el-Mektebetu’l-unsuriyye, Beyrut 1418.
• Ebû Hâtim es-Sicistânî, Sehl b. M.b. Osmân, Kitâbu’l-mu‘ammerîn mine’l-arab ve turafin min ahbârihim ve mâ kâlûhu fî muntehâ a‘mârihim, tah:M.Emîn el-Hancî, Ahmed b.el-Emîn eş-Şankîtî, Matbaatu’s-sa¡âde, Mısır 1905.
• Ebû Nuaym el-Isbahânî, Ahmed b. Abdullâh b. Ahmed, Ma‘rifetu’s- sahâbe, 1-7, tah: Âdil b. Yûsuf el-Azzâzî, Dâru’l-vatan li’n-neşr, Riyâd 1998.
• Ebu’l-Fidâ İbn Kesîr, İmâduddîn İsmâîl b. Ömer, el-Bidâye ve’n- nihâye, 1-14, tah.Alî Şîrî, Dâru ihyâi't-turâsi’l-arabî, 1988.
• Ebu’l-Ma‘âlî Bahâuddîn el-Bagdâdî, M.b.el-Hasen b.M.Ali b. Hamdûn, et-Tezkiretu’l-Hamdûniyye, 1-10, Dâru sâdır, Beyrut 1417.
• el-Hatîb el-Bagdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî, Târîhu Bagdâd, 1-16, tah: Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, Dâru’l-garbi’l-İslâmî, Beyrut 2002.
• Hatiboğlu, İbrahim, “Selmân-ı Fârisî”, DİA, 36/ 441-443.
• İbrahim Hatiboğlu, “Muammerûn”, DİA, 30/325-326.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Alî b. el-Hasen b. Hibetullâh, Târîhu Dimaşk, 1-80, tah: Amr b. Garâme el-Amrevî, Dâru’l-fikr li’t-tıbâ‘a ve’n-neşr ve’t- tevzî’, 1995.
• İbn Dureyd, el-İştikâk, tah. Abdusselâm M. Hârûn, Dâru’l-cîl, Beyrut 1991.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddîn Abdurrahmân b. Alî, Telkîhu fuhûmi ehli’l-eser fî uyûni’t-târîh ve’s-siyer, Şeriketu dâri’l-Erkam b. Ebi’l- Erkam, Beyrut 1997.
• el-İbşîhi, Ebu’l-Feth Şihâbuddîn M.b.Ahmed b. Mansûr, el-Mustatref fî kulli fennin mustazref, Âlemu’l-kutub, Beyrut 1419.
• el-Muberred, Ebu’l-Abbâs M.Yezîd, el-Fâdıl, 3.bs., Dâru’l-kutubi’l- Mısriyye, Kâhire 1421.
• er-Râgıb el-Isfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Huseyn b. M., Muhâdarâtu’l- udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘arâ ve’l-bulegâ, 1-2, Şeriketu dâri’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam, Beyrut 1420.
• eş-Şerîf el-Murtazâ, Emâlî el-Murtazâ: Gureru’l-fevâid ve dureru’l- kalâid, 1-2, tah: M.Ebu’l-Fazl İbrâhîm, Mektebetu’d-duktûr Mervân el- Atiyye, Dâru ihyâi’l-kutubi’l-arabiyye, yy., 1954.
• Tüccar, Zülfikar, “Sicistânî, Ebû Hâtim”, DİA, 37/139-141.
• ez-Zebîdî, Ebu’l-Feyz Muhammed b. Muhammed el-Murtadâ, Tâcu’l- arûs, 1-40, tah. Abdussettâr Ahmed Ferrâc, Vizâretu’l-irşâd ve’l-enbâ, Kuveyt 1965.
• ez-Zehebî, İbn Kaymaz Şemseddîn Ebû Abdullâh b. M., Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtu’l-meşâhîr ve’l-a‘lâm, 1-15, tah: Beşşâr Avvâd Ma‘rûf, Dâru’l- garbi’l-İslâmî, 2003.