I’CAZ VERSES IN KEHF SURAH: A STATISTICAL ANALYSIS OF APPARENT AND UNSEEN VERSES BASED ON I’CAZ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 28, 109 - 133, 26.12.2023

İlyas Haznevi

Öz

It is not possible to thoroughly comprehend the secrets and I’caz aspect of our Holy Qur’an
because human capability is left insufficient against this İ’caz. This insufficiency, therefore points
out the greatness of I’caz aspect of Holy Qur’an and the fact that it is stable against time and
different generations. However, in the light of the norm that follows something that cannot be fully
understood cannot be forsaken, I’caz aspects of Qur’an should be studied. This study is comprised
of an introduction, two sections and conclusion.
In the first section, the study focuses on the I’caz term and aspects in Qur’an, I’caz types in
apparent and unseen verses and Kehf Surah. In the second section, statistical analyses of apparent
and unseen verses in Kehf Surah.
Comprised of unseen tales, Kehf Surah is accepted as a protective shield for Muslims affected by
rhetoric verses. For this reason, we studied this subject to analyse the verses concerning
metaphoric and unseen miracles in terms of structure and rhetoric and to correlate these with th e
realities in which we live as well as to show the effect of I’caz in Arabic language. In addition, it
should be stated that Arabic language cannot be analysed without the reference to the Holy
Qur’ân. Meanwhile, the method of analysis implemented in the study might pave the way for other
researchers to study on similar subjects.
Then, what are the I’caz aspects of Holy Qur’an? What are the I’caz aspects of apparent and
unseen verses in Kehf Surah. In addition to this, what are the quantitative statistics for these
verses? What are the aesthetic images in these verses? We tried to answer these questions
implementing statistical analysis and tables through quantitative methodology bearing the
rhetorical aspect in mind.

Anahtar Kelimeler

I’caz, Rhetorical I’caz, Unseen I’caz, Rhetoric.

اإلعجاز البيان ُّي والغيب ُّي في سورة الكهف، دراسة جماليَّة إحصائيَّة

Öz

إنَّ الإحاطة بأسرار هذا الكتاب العظيم وجوانب إعجازه، أمرٌ تقف دونه قدرات البشر جميعاً، ولكن ما لا يُدْرَكُ جلُّه لا يُتْرَكُ كلُّه،
فهذا يدلُّ على روعة هذا الكتاب العظيم، وإعجازه الدَّائم والمستمرِّ، الصَّالح لكلِّ زمانٍ ومكانٍ، مع تقدُّم الأزمان والأجيال.
يتكوَّن هذا البحث مِنْ مقدِّمة ومبحثَيْنِ، ثمَّ خاتمة وقائمة للمصادر والمراجع. حيث تناولَ القسم النَّظريُّ مفهوم الإعجاز القرآنيِّ
ووجوهه، وتناول أيضا تعريفا عامَّا بسُّورة الكهف، مع أنواع الإعجاز البيانيِّ والغيبيِّ. أمَّا القسم التَّطبيقيُّ فكانَتْ دراسة تحليليَّة
إحصائيَّة لآيات الإعجاز البيانيِّ والغيبيِّ في سورة الكهف.
تعتبر سورة الكهف من أهمِّ الدُّروع المتينة للمؤمنين مِنْ وقوعهم في الفتن، إنِ اعتبروا مِنْ قصصها الغيبيَّة، وتأثَّروا بجمال آياتها
البيانيَّة، لهذا اخترْنا هذا الموضوع، للاطِّلاع على آيات الإعجاز البيانيِّ والغيبيِّ في هذه السُّورة، وربطها بالواقع الَّذي نعيش فيه،
وبيان مدى تأثير آيات الإعجاز باللُّغة العربيَّة، إِذْ لا قيمة لدراسة فنون العربيَّة بدون الرُّجوع إلى ميزان هذه العلوم ومعتمدها
الأوَّل، وهو القرآن. وكذلك فتح آفاق جديدة أمام الباحثِينَ، لدراسة موضوعات مماثلة لهذا الموضوع.
وبالتالي سيطرح البحث ما يلي: ما الإعجاز القرآنيُّ ووجوهه؟ وما آيات الإعجاز البياني والغيبي الموجودة في سورة الكهف؟
وكذلك الإحصاء العدديُّ والصُّور الجماليَّة في هذه الآيات؟ وسيحاول البحث الإجابة عن هذه التساؤلات مِنْ خلال تحليل الصُّور
البيانيَّة والغيبيَّة مِنْ منظورٍ جماليٍّ، متَّبِعاً المنهج الوصفيِّ التَّحليليِّ، والمنهج الكميِّ مِنْ خلال استخدام جداول أثناء التَّحليل

Anahtar Kelimeler

اإلعجاز،, البالغة., اإلعجاز الغيب

الإعجاز البيانيُّ والغيبيُّ في سورة الكهف، دراسة جماليَّة إحصائيَّة

Öz

Öz
Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’in sırlarını ve i’cazi yönlerini tam manası ile anlamak mümkün değildir, zira beşerî melekeler bu i’cazın karşısında yetersiz kalmaktadır. Bu durum da Kur’an’ın i’cazi yönünün azametine, nesillerin ve zamanın değişimi karşısında kalıcı olduğuna işaret etmektedir. Ancak tam anlamı ile anlaşılmayan şey, tamamı ile de terk edilmez kaidesince Kur’an’ın icazi yönlerinin araştırılması gerekmektedir. Bu araştırma bir giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır.
Birinci bölümde, Kuran'daki i’caz kavramı ve yönleri, zahiri ve gaybi ayetlerdeki i’caz türleri ve Kehf Suresi ana hatları ile ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, Kehf Suresi'nde yer alan zahiri ve gaybi ayetlerinin istatistiksel çalışması yapılmıştır.
Kehf Suresi, içinde bulunan gaybi kıssalardan ve belagat ayetlerinin beyani yönünden etkilenen müminler için en önemli güçlü kalkanlarından biri olarak kabul edilir. Bu sebeple Mecazî ve gaybî mucizeleriyle ilgili ayetlerin meani ve beyani cihetten gözden geçirilmesi ve bunları içinde yaşadığımız gerçeklerle ilişkilendirmek, i’cazların Arap dilindeki tesirinin boyutunu göstermek için bu konuyu çalışmayı tercih ettim. Zira bu ilimlerin terazisine ve bunların ilk muhtevası olan Kur'ân-ı Kerîm'e başvurmadan Arapça ilimlerini incelemenin bir değeri yoktur. Aynı zamanda bu yöntem araştırmacılara benzer konuları incelemeleri için yeni ufuklar açmaktadır.
O halde Kur’an-ı Kerim’in i’cazi yönleri nelerdir? Kehf Suresi'nde bulunan zahiri ve gaybi ayetlerin İ’cazi yönleri nelerdir? Ayrıca bu ayetlerin sayısal istatistikleri nedir? Bu ayetlerdeki estetik imgeler nelerdir? Ayetlerin beyani yönünü de göz önünde bulundurarak istatiksel bakış açısıyla analiz ederek ve tabloların kullanımı yoluyla nicel yaklaşımı izleyerek cevaplamaya çalıştım.

Anahtar Kelimeler

الإعجاز, الإعجاز العلمي, الإعجاز البياني

Kaynakça

• Bâkıllânî, Ebû Bekr Muhammed b. Tayyib b. Muhammed el-Basrî. İ‘câzü’l-Kur’ân. nşr. Mısır Dârü’l-Maârif, 2000.
• Bûtî, Muhammed Saîd Ramazân. Min Revâʾiʿi’l-Kurʾân: Teemmülât ʿilmiyye ve edebiyye fî Kitâbillâhi ʿazze ve celle. Dimaşk: Daru’l-Fârâbî, 2007.
• Beydâvî Nâsıruddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vil Daru'l-Fikr, Beyrut.
• El-Halidi, Selahaddin Abdulfettah, İ'cazu'l-Kuran el-Beyani ve Delailu Masdarihi'r-Rabbani, Daru Ammar 2000.
• Zuheyli, Vehbe,et-Tefsiru'l-Munir, c.16, 2. Baskı, Beyrut-Dımaşk, Daru'l-Fikri'l-Muasır, 1418 h.
• Zerkanî, Muhammed Abdulazim, Menahilü'-l-İrfan fî Ulumi'l-Kur'ân, Beyrut Dârü'l-Fikr 1996.
• Ez-Zemzemi, Abdulaziz, Şerhu Menzumeti't-Tefsir fi Ulumi'l-Kur'an, 1. Baskı, c.8, 2018.
• Şerefuddin, Cafer, el-Mevsuatu'l-Kur'aniyye-Hasaisu's-Suver, thk. Abdulaziz b. Osman et-Tuveycezi, 1. Baskı, Daru't-Tarkib, Beyrut 1420 h.
• Eş-Şaravi, Muhammed Mutevelli, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Kerim, Tefsiru’ş-Şaravi, Mısır, Mektebetu’l-Usre, Daru Ahbari’l-Yevm, 1992.
• Eş-Şaravi, Muhammed Mutevelli, Suretu’l-Kehf, Kahire, Daru Ahbari’l-Yevm, Mektebetu’ş-Şaravi el-İslamiyye, 2006.
• Es-Sabuni, Muhammed Ali, Safvetu’t-Tefasir, Beyrut, Daru’l-Kur’ani’l-Kerim, 1918.
• Osman, Ferid İmam, Nehve Kiraatin Cedidetin fi’l-İ’cazi’l-Kur’ani, Suretu’l-Kehf, 2019.
• El-Kurtubi,Muhammed b. Ahmed el-Ensari, el-Cami’ li Ahkami’l-Kur’an, Riyad, Daru Alemi’l-Kutub, c.10, 2009.
• Kutup, Seyyid, fi Zilali'l-Kur'an, c.4, 32. Baskı, Beyrut, Daru'ş-Şuruk, 1995.
• Kaysi, Avdetullah, Sirru’l-İ’caz fi’l-Kur’ani’l-Kerim, 1. Baskı, Daru’l-Beşir, 1996.
• Ebu Leyl, Ömer Muhammed Racih Ömer, el-İ'cazu'l-Gaybi fi'l-Kur'ani'l-Kerim -Dirasetun Tahliliyye, Nablus 2014.
• Haşimi, es-Seyyid Ahmed, Cevahiru’l-Belaga fi’l-Meani ve’l-Beyan ve’l-Bedi, thk. Yusuf es-Sumeyli, Beyrut, el-Mektebetu’l-Asriyye, 2017.
• El-Fîrûzabâdî, Ebû't-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya'kûb b. Muhammed (v. 817/1415), el-Kâmûsu'l-Muhît (thk. Mektebu't-tahkîki't-turâsi fî müesseseti'r-risâle), Beyrût: Müessesetü'r Risâle 2005.
• İbn Manzur, Cemaluddin Muhammed b. Mukerrem, Lisanu'l-Arab, thk. Abdullah el-Kebir vd., Daru'l-Mearif, 1981, Kahire, c.4.
• İbrahim Hasan vd, Suveru’l-İstiare ve Efnanuha fi Sureti’l-Kehf, Mecelletu’d-Dirasati’l-İslamiyyeti’l-Alemiyye, Malezya, 2021.
• Hafaci, Şihabuddin, Haşiyetu'ş-Şihab ala Tefsiri'l-Beydavi, c.6, Beyrut, Daru Sadr, 2008.
• Remli, Muhammed Afifu’d-Din Dimyati, eş-Şamil fi Belagati’l-Kur’an, Endonezya, Mektebetu Lisani Arabi li’n-Neşr ve’t-Tevzi, 2018.
• El-Hasuni, Selam Salim Selame, Elvanu’l-Bedi fi Sureti’l-Kehf, Yüksek lisans tezi, Ürdün, Camiatu’ş-Şarki’l-Evset, 2016.
• Habize, Muhammed Yakub, İ'cazu'l-Kur'an an Umuri'l-Gaybiyye, Mecelletu Da'veti'l-Hak, 1998.
• Rafia, Ümmi, el-Muhassinatu'l-Lafziyye ve'l-Maneviyye fi Sureti'l-Kehf, Endonezya, 2007.
• Şam, Endi Esasi, es-Siyeğu'l-İnşaiyye fi Sureti'l-Kehf, Endonezya, 2014.
• Fakih, Ahmed İhsan, et-Takdim ve’t-Tehir fi Sureti’l-Kehf ve Fevaiduha, Yüksek lisans tezi, Cember, 2022.
• El-Mutevvak, Hatice Hasan Şaban, Dirase Tahliliyye li Mekasidi ve Ehdafi'l-Hizbi'l-Hadi ve Selasiyn min el-Kur'ani'l-Kerim- Suretu'l-Kehf min el-Ayeti'l 75 ila Ahiri sureti Meryem, Gazze, Kulliyetu Usuli'd-Din 2015.