Toplumsal Belleğin Sürdürülmesinde Türk Milli Değerlerine Kanaat Önderlerinin Sosyal Medya Paylaşımları Bağlamında Bakış

Yıl 2024, Sayı: 25, 111 - 140, 08.11.2024

Zeynep Özcan

https://doi.org/10.26650/4boyut.2024.1514197

Öz

Toplumsal bellek, toplum içindeki bireylerin bir aradalıkları neticesinde ortaya çıkan; toplumu yansıtan özelliklerin, olayların ya da durumların tekrar hatırlanması üzere depolanmasıdır. Toplumla ilişkili geçmiş yaşanmışlıkların toplumu oluşturan üyeler arasında korunması ve aktarımı itibariyle ortaya çıkan toplumsal belleğe arşivlenerek o topluma özgü çıktılardan biri haline gelen değerler de toplumsal belleğin sürdürülmesinde kritik öneme sahiptir. Bu değerlerin milletlere özgülük kazanması ile milli değerler ortaya çıkmaktadır. Milli değerler, bir milletin kendisine özgü toplumsal ve kültürel kaynaklı ögelerdir; milletlerin varlığını koruması, varlığını sürdürmesi noktasında ortak paydada buluşmalarını sağlamaktadır. Milli değerler, bireylerin toplumsallaşma süreci içerisinde öğrenme yoluyla edinilmekte; nesilden nesile aktarılmaktadır. Bireylerin duygu, düşünce ve davranışları üzerinde görüşleri ve yorumlarıyla etkileme gücüne sahip olan kanaat önderleri de milli değerlerin korunması ve sürdürülmesi noktasında önemli bir role sahip olabilmektedir. Bugün, toplumsal belleğin başlıca mekanlarından biri olarak sosyal medya, bireylerin günlük yaşam pratiklerinin ayrılmaz bir parçası haline geldiği üzere çalışmada kanaat önderlerinin sosyal medyadaki paylaşımları içerik analizinde bulunularak incelenmiştir. Türk dili, Türk isimleri, Türk askeri, Atatürk, Türk yemekleri gibi içeriklerin yüksek frekansla kanaat önderlerinin paylaşımlarında yer aldığı; ayrıca kanaat önderlerinin özellikle de milli ve dini özel günlerde Türk milli değerlerine ilişkin içeriklere yer verdikleri gözlemlenmiştir. Bu bağlamda Türk milli değerlerine yönelik içeriklerin kullanımı ve dolayısıyla toplumsal belleğin sürdürülmesi noktasında kanaat önderlerinin birer aracı niteliğine sahip olduğu söylenebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal bellek, Türk, milli değer, sosyal medya, kanaat önderi

A Look at Turkish National Values in the Context of the Social Media Shares of Opinion Leaders in Maintaining Collective Memory

Öz

Collective memory emerges as a result of the togetherness of individuals within society; It is the storage of characteristics, events or situations that reflect society in order to be remembered again. It is formed by the preservation and transfer of past experiences related to the society among the members of the society, and the values that become specific to that society by archiving it are of critical importance in maintaining the collective memory. When these values are specific to nations, national values emerge. National values are social and cultural elements specific to a nation; they help nations protect and maintain their existence. National values are acquired through learning during the socialisation process of individuals; is passed on from generation to generation. Opinion leaders, who have the power to influence individuals’ emotions, thoughts and behaviours with their opinions and comments, also have an important role in protecting and sustaining national values. Today, on social media, one of the main places of collective memory; The shares of opinion leaders were examined with content analysis. Content such as Turkish language, Turkish names, Turkish soldiers, Ataturk, and Turkish food are frequently shared by opinion leaders; It has been observed that they include content related to Turkish national values, especially on special national and religious days. In this context, it can be said that opinion leaders act as intermediaries in the use of content related to Turkish national values and therefore the maintenance of collective memory

Anahtar Kelimeler

Collective memory, Turkish, national value, social media, opinion leader

Kaynakça

• Akyol, A. (1991). Milli Eğitim: Milletleşme, demokratikleşme, çağdaşlaşma. Ankara: MEB Yayınları. google scholar
• Arslanoğlu, İ. (2005). Türk değerleri üzerine bir değerlendirme. Felsefe Dünyası Dergisi, (41), 64-77. google scholar
• Arslan, Z. Ş. & Yaşar, F. T. (2014). Yükselen değer kavramı üzerine eleştirel bir yaklaşım. Y. Zavalsız (Ed), Değerler eğitimi içinde (s. 7-13). İstanbul: Ensar Neşriyat Yayınları. google scholar
• Assmann, A. (2006). Memory, individual and collective. R. E. Goodin & C. Tilly (Ed). The Oxford handbook of contextual political analysis içinde (s. 210-224). New York: Oxford University Press. google scholar
• Atik, A. & Erdoğan, Ş. B. (2014). Toplumsal bellek ve medya. Atatürk İletişim Dergisi, (6), 1-16. Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 121-144. Bauman, Z. (2010). Küreselleşme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. google scholar
• Bilgin, N. (2018). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi. google scholar
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık. google scholar
• Boyd, D. (2015), Social media: A phenomenon to be analyzed. Social Media+ Society, 1(1), 1-2. google scholar
• Büyükaslan, A. & Kırık, A. M. (2017). Genel iletişim, sosyal medya ve sanat pazarı, A. Büyükaslan & M. A. Kırık (Ed). Sosyalleşen birey sosyal medya araştırmaları I içinde (s. 253-284). Konya: Çizgi Kitabevi. google scholar
• Chen, G.M. (2012). The impact of new media on ıntercultural communication in global context. China Media Research, 8(2), 1-10. google scholar
• Chen, G. M. & Zhang, K. (2010). New media and cultural identity in the global society, R. Taiwo (Ed). Handbook of research on discourse behavior and digital communication: Language structures and social ınteraction içinde (s. 795-809). Hershey, PA: Idea Group Inc. google scholar
• Coser, L. (1992). Maurice Halbwachs: On collective memory. Chicago: University of Chicago Press. google scholar
• Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel eğitim sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
• Demir, Ö. & Acar, M. (2005). Sosyal bilimler sözlüğü. Ankara: Adres Yayınları. google scholar
• Dijk, V. J. (2018). Ağ toplumu. İstanbul: Kafka Yayınları. google scholar
• Eldeniz, L. (2010). İkinci medya çağında internet. İstanbul: Alfa Yayınları. google scholar
• Evin, İ. & Kafadar, O. (2004). İlköğretim sosyal bilgiler programının ve ders kitaplarının ulusal ve evrensel değerler yönünden içerik çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 293-304. google scholar
• Fichter, J. (1990). Sosyoloji nedir?. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları. google scholar
• Gedi, N. & Elam, Y. (1996). Collective memory—What is it?. History and Memory, 8(1), 30-50. google scholar
• Güçdemir, Y. (2017). Sosyal medya: Halkla ilişkiler, reklam ve pazarlama. İstanbul: Derin Yayınları. google scholar
• Güngör, N. (2016). İletişim: Kuramlar & yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi. google scholar
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları. google scholar
• Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research, Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202. google scholar
• Harvey, D. (2003). Postmodernliğin durumu. İstanbul: Metis Yayınları. google scholar
• Held, D. & McGrew, A. (2008). Küresel dönüşümler büyük küreselleşme tartışması. Ankara: Phoenix Yayınevi. google scholar
• İnce, G. B. (2010). Medya ve toplumsal hafıza. Kültür ve İletişim, 13(1), 9-29. google scholar
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı ve iletişim. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları. google scholar
• İşçi, M. (2000). Sosyal yapı ve sosyal değişme. İstanbul: Der Yayınları. google scholar
• Kalebaşı, E. T. (2017). Ağızdan ağıza iletişim açısından bir moda ürünün yayılma sürecinde kanaat önderlerinin rolü (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Kandemir, S. (2022). Kültürel bellek aktarıcısı olarak Instagram: TRT arşiv örneği. TRT Akademi, 7 (14), 82-103. google scholar
• Kapani, M. (2014). Politika bilimine giriş. İstanbul: Bilgi Yayınları. google scholar
• Kaplan, A., M. & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59-68. google scholar
• Karaarslan, F. (2014). Modern dünyada toplumsal hafıza ve dönüşümü (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. google scholar
• Karababa, A. (2014). Değer olgusu, B. Dilmaç & H. H. Bircan (Ed). Değerler ve değerler psikolojisi içinde (s. 1-20). Ankara: Pegem Akademi. google scholar
• Karaçanta, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin milli değerlere yönelik metaforları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 107-114. google scholar
• Karagülle, A. E., & Çaycı, B. (2014). Ağ toplumunda sosyalleşme ve yabancılaşma. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 4(1), 1-9. google scholar
• Kıvılcım, F. (2013). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinin gelişmekte olan ülke türkiye açısından değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 219-230. google scholar
• Kim, W., Jeong, O., K. & Lee, S., W. (2010), On social web sites. Information Systems, 35(2), 215-236. google scholar
• Mayfield, A. (2008). What is Social Media?. Erişim adresi: https://icrossing.co.uk/sites/default/files_uk/ insight_pdf_files/What%20is%20Social%20Media_iCrossing_ebook.pdf. Erişim Tarihi: 27.09.2024. google scholar
• Miller, D., Costa, E., Haynes, N., McDonald, T., Nicolescu, R., Sinanan, J., Spyer, J., Venkatraman, S. & Wang, X. (2016). How the world changed social media. London: UCL Press. google scholar
• Olkun, E. O., Yüksel, E. & Akdemir, G. Y. (2018). Sosyal medya ve siyasal katılım: 2017 referandumunda google scholar
• bir saha araştırması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 992-100. google scholar
• Özdemir, B. (2019). Hatırlama ve unutma kültürü: Geçmişle yüzleşme bağlamında Türkiye örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. google scholar
• Özdemir, Ç. & Anlaş, O. (2022). Türkiye’nin Kanaat Önderleri Araştırması. Erişim adresi: https://www. marketingturkiye.com.tr/haberler/turkiyenin-kanaat-onderleri/. Erişim Tarihi: 22.11.2022. google scholar
• Özen, Y. (2014). Türk milli kültüründe değerler ve değerlerin milletleşmeye etkisi. Hikmet Yurdu, 7(7), 59-87. google scholar
• Özensel, E. (2014). Sosyoloji ve değer B. Dilmaç ve H. H. Bircan (Ed). Değerler ve değerler psikolojisi içinde (s. 66-80), Ankara: Pegem Yayınları. google scholar
• Özkan, G. (2022). Cumhuriyet meydanları ve toprak alma törenleri örneğinde ulus inşa, toplumsal bellek ve halkla ilişkiler. Kültür ve İletişim, 25(49), 153-181. google scholar
• Özkan, R. (2006). Türk eğitim sisteminde himayeci değerler: İlköğretim ders kitapları örneği (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. google scholar
• Sabuncuoğlu, A. & Gülay, G. (2014). Sosyal medyadaki yeni kanaat önderlerinin birer reklam aracı olarak kullanımı: Twitter fenomenleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (38), 1-23. google scholar
• Safko, L. (2010). The social media bible: Tactics, tools, and strategies for business success. New Jersey: John Wiley & Sons. google scholar
• Sarıkaya Levent, Y. (2023). Hatırlama ve unutma aracı olarak bellek mekânları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(85), 328-339. google scholar
• Savaşkan, V. & Arslan, M. A. (2015). Kimlik oluşturmada milli ve manevi değerlerin türk edebiyatı program ve ders kitaplarındaki yeri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 363-374. google scholar
• Tezcan, M. (1974). Türklerle ilgili stereotipler ve Türk değerleri üzerine bir deneme. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi. google scholar
• Toku, N. (2002). Değerlerin dilemması: Sübjektiflik ve objektiflik, Ş. Yalçın (Ed). Bilgi ve değer içinde (s. 101-113). Ankara: Vadi Yayınları. google scholar
• Türkdoğan, O. (1996). Değişme, kültür ve sosyal çözülme. İstanbul: Birleşik Yayınları. google scholar
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Değer. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 22.11.2022. google scholar
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Milli Değer. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 22.11.2022. google scholar
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Kanaat. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/. Erişim Tarihi: 22.11.2022. google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Sosyal Medya Kullanım İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587, (Erişim Tarihi: 22.11.2022). google scholar
• Wang, Y. (2017). Review for identifying online opinion leaders. World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Economics and Management, 11(10), 2519-2523. google scholar
• Weinberg, T. (2009). The new community rules: Marketing on the social web. California: O’Reilly Media. google scholar
• Valente, T. W. & Pumpuang, P. (2007). Identifying opinion leaders to promote behavior change. Health Education & Behavior, 34(6), 881-896. google scholar
• Yegen, C. & Dönmez, S. C. (2023). Tarih ve kolektif bellek aktarımında sanal gerçeklik: “War Remains” örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 412-430. google scholar
• Yücel, G. (2016). Türk milliyetçiliğinin terkibinde mekan (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. google scholar