ZAMANIN FİZİKSEL DOĞASI*

Yıl 2012, Sayı: 2, 237 - 246, 01.12.2012

Ercan Salgar

Öz

Zamanın gözlemciye atfedilen belli karakterinin aslında doğal dünyanın özelliği olduğu; ve bu nedenle doğal dünyanın (physical reality) normalde zannedildiğinden daha karmaşık olduğu ileri sürülür.Her şey zamanda yayılır. Olaylar anılarımızda hatırlandıkları ve günlük gazetelerde yazılan şekliyle yakın geçmişe; Tarihçiler, Paleontologlar ve Jeologlar tarafından anlatıldığı şekliyle de uzak geçmişe uzanır. Olaylar ayrıca planlarımızda umduğumuz ve hava tahmincilerinin söylediği şekliyle yakın geleceğe; iklim uzmanları, jeologlar ve astronotların tahmin ettiği şekliyle de uzak geleceğe uzanır. Öte yandan her şey zamanda meydana gelir. Olaylar ya hızlı ya da yavaş gerçekleşir. Buzulların denize dönüşmesi yüzyıllar alır ve yıldırımlar dünyaya zigzaglarla gözün takip edebileceğinden çok daha hızlı iner. Olaylar zamanı işgal eder; ve zamanda gerçekleşir. Fakat onların zamanı işgal etmeleri ile meydana gelişleri aynı şey değildir. Zamanın durağanlığı (extension) ve geçiciliği (transience); düşüncede, dilde ve bilimsel paradigmada uzlaşmaya varılamayan farklı yönleridir.Bu çalışmada, bu iki temel görüşün nasıl uzlaşabileceği ve fi ziksel dünya betimlemelerine nasıl dahil olabileceği tartışılmaktadır. Her ikisi

Kaynakça

• Augustine of hippo. Confession. Book Eleven. Trans. and edit. by. A.C. Outler in problems of space and time. From Augustine to Albert Einstein. Ed. J.C. Smart. Macmillan, New York, 1964.
• Dunne, J.D. “An Experiment With Time.” Faber, London, 1938, 5th ed. The Serial Universe. Macmillan, London, 1938.
• Broad, C.D. “Mr Dunne’s Theory of Time in An Experiment With Time” Philosophy 10, 168-185, 1935.
• Whitrow, G.J. The Natural Philosophy of Time. 2nd ed. Clarendon Press, Oxford. 1980.
• Minkowski, H. “Space and Time” in The Theory of Relativity, eds. H.A. Lorentz, A. Einstein, H. Minkowski, H. Weyl. Methuen, London, 1923.
• Hinton, C.H. Speculations on the Fourth Dimension, ed. R. Rucker. Dover Publication, New York, 1980.
• Jeans, J. “ Man and Universe” in Scientifi c Progress. Allen and Unwin, London, 1936, pp. 11-38.
• Weyl, H. Space-Time-Matter (Dover, New York, 1952).
• Burnet, J. Early Greek Philosophy. Black, London, 1920, pp. ,130-196.
• Russell, B. Mysticism and Logic. Allen&Unwin, London, 1917.
• Wolfson, H.A. The Philosophy of the Kalam. Harward University Press, Cambridge, 1976.
• Maimonides, M. The Guide For the Perplexed. Part I, Chapters 72-76. Dover, New York, 1927.
• Macdonald, D.B. “Continuous Recreation and Atomic Time in Muslim Scholastic Theology.” Isis 9, 326-344. 1927.
• Shaffer, J. “The Mind-Body Problem” İn The Encyclopedia of Philosophy. Vol. 5, 336- 346. Ed. P. Edwards. Macmillan, New York, 1967.
• Harrison, E.R, The Masks of Universe, 2nd ed. Cambridge University Press, Cambridge, England, in press.
• Whitehead, A.N. Process and Reality. Eds. D.R. Griffi ng and D.W. Sherburne. Macmillan, New York, 1978.