Modernist Edebiyatta Aylaklık Teması ve Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam Romanının Varoluş Felsefesi Bakımından Bir Yorumu

Yıl 2020, Sayı: 18, 1 - 33, 30.12.2020

Metin Bal

Öz

Bu makale üç bölümden oluşur. İlk bölümde aylak adam temasının edebiyat tarihindeki başyapıtı olan Puşkin’in Yevgeni Onegin romanı modernist dönem düşüncesi bağlamında değerlendirilir. Aylak adam karakterinin özellikleri Onegin’in sürdürdüğü hayatın içinde saptanır. Aylak adamın varoluşunu belirleyen kayıtsızlık, avarelik, kaygısızlık, vurdumduymazlık, durağansızlık, bağsızlık, alışkanlıksız yaşam tarzı, kasvet, sıkıntı özellikleri sergilenir. İkinci bölümde Turgenyev’in Lüzumsuz Bir Adamın Günlüğü romanının aylak adam temasına katkıları incelenir. Romanın kahramanı Çulkaturin’in utangaç varoluşunu belirleyen özellikler belirlenir: İşe yaramazlık, aşırı özbilinçlilik, onurluluk, ürkeklik, aşırı pimpiriklilik, kindarlık, kuruntululuk, içine kapanıklık, biçarelik, atıllık. Üçüncü bölümde Yusuf Atılgan’ın Aylak Adam romanının varoluş felsefesi bakımından bir yorumu yapılır. Romanın kahramanı Bay C., edebiyat tarihinde ondan önce yaratılan tüm aylakların özelliklerini kendi varoluşunda toplar ve pekiştirir. Makale boyunca modernist edebiyatın bir yaratısı olan aylak adam tipinin varoluşsal özellikleri felsefi bakımdan belirlenip değerlendirilir.

Anahtar Kelimeler

Aylak Adam,, avarelik,, modernizm,, kayıtsızlık,, ayrılık,, aşk, arayış,, varoluş felsefesi

Kaynakça

• Abasıyanık, Sait Faik (2002) Toplu Öyküler 1, Semaver, Sarnıç, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Atılgan, Yusuf (2019) Aylak Adam, İstanbul: Can Yayınları.
• Baudelaire, Charles (2003) Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Byron, Lord (2013) Don Juan, çev. Halil Köksel, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çehov, Anton (2019) Altıncı Koğuş, çev. Mehmet Özgül, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Dostoyevski (2013) Yeraltından Notlar, çev. Ahmet Ekeş, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Gogol, Nikolay Vasilievich (2019) Bir Delinin Hatıra Defteri, çev. Eyüp Karakuş, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Griboyedov (2011) Akıldan Bela, çev. Cenk Gündoğdu & Engin Toprak, İstanbul: İkaros Yayınları.
• Heidegger, Martin (1996) Wegmarken, Gesamtausgabe, I.Abteilung: Veröffentlichte Schriften 1910-1976, Band 9, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.
• Herzen, Aleksandr (2016) Suçlu Kim?, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Yordam Kitap.
• Lermontov, Mihail Yuryeviç (2018) Zamanımızın Bir Kahramanı, Çev. Hazarl Yalın, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, II. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.
• Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, III. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.
• Musil, Robert (2018) Niteliksiz Adam, VI. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.
• Musil, Robert (2019) Niteliksiz Adam, I. Cilt, çev. M. Sami Türk, İstanbul: Aylak Adam Yayınları.
• Nietzsche, Friedrich (1968) The Will To Power, A New Translation by Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale, edited, with Commentary, by Walter Kaufmann with Facsimilies of the Original Manuscript, New York: Vintage Books, A Division of Random House.
• Pasternak, Boris (2018) Doktor Jivago, çev. Hülya Arslan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Perec, Georges (2020) Uyuyan Adam, çev. Sosi Dolanoğlu, İstanbul: Metis Yayınları.
• Poe, Edgar Allan (2002) Bütün Hikayeleri, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki.
• Puşkin, Aleksandr Sergeyeviç (2017) Yevgeni Onegin, çev. Azer Yaran, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.
• Turgenyev (2009) Babalar ve Oğullar, çev. Erdener Tunalı, İstanbul: Üç Harf ABC Yayınları.
• Turgenyev, Ivan (2013) Lüzumsuz Bir Adamın Günlüğü, çev. Oğuz Tecimen, İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Turgenyev, Ivan Sergeyeviç (2017) Rudin, İlk Aşk, İlkbahar Selleri, çev. Ergin Altay, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.