YÜKSEK ÖĞRENİMDE ÖĞRETİM ELEMANLARININ TEKNOLOJİ KABULÜ VE KULLANIMI: ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİNDE AMPİRİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 1, 106 - 121, 01.01.2008

Aykut Hamit Turan Bengü Emine Çolakoğlu

Öz

Son yıllarda bilişim teknolojileri, özellikle kişisel bilgisayarlar ve internet hayatımızın tüm alanlarında olduğu gibi, eğitim ve öğretimde de yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüz dünyasında, küreselleşmenin bir sonucu olarak ülke sınırları ortadan kalkmış ve kaliteli işgücünün serbest dolaşımı mümkün olabilmiştir. Bu da gittikçe artan bir şekilde kaliteli, bilgi birikimine sahip ve nitelikli mezunlar ve dünya standartlarında diplomalar vermek konusunda özellikle yüksek öğretim kurumlarını zorlar hale getirmiştir. Bu nitelikleri taşıyan öğrencilerin yetiştirilmesi, her şeyden önce öğretim elemanlarının yeni bilişim ve iletişim teknolojilerini etkin ve verimli bir şekilde kullanmaları ve daha da önemlisi neden kullanıp, kullanmadıklarının bilinmesi ile mümkün olmaktadır. Bu çalışmada , Davis 1989 tarafından güçlü sosyo-psikolojik teorilere dayanarak geliştirilen Teknoloji Kabul Modeli'nin Technology Acceptance Model - TAM ampirik olarak Türkiye'de yeni kurulan bir üniversitede, öğretim elemanlarından toplanan veriler ile test edilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma, söz konusu teorinin test edilmesi açısından Türkiye'de öğretim elemanları üzerinde ilk defa uygulanan çalışmalardandır, ayrıca ampirik sonuçlar bahsedilen teoriyi genel olarak destekler niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

Bilişim ve İletişim Teknolojileri, Bilgi Teknolojileri Uygulaması, Yüksek Öğretim, Teknoloji Kabul Modeli, Anket Çalışması

FACULTY’S ACCEPTANCE AND USE OF TECHNOLOGY IN HIGHER EDUCATION: AN EMPIRICAL ASSESSMENT AT ADNAN MENDERES UNIVERSITY

Öz

For more than 20 years, Information Technologies, especially personal computer and Internet have been employed in all phases of our lives, especially in education. In today’s globalizing world, borders among countries have been dissolved as qualified workforce would easily travel from one country to another. These developments required higher education institutions to provide education by using the latest techniques and technologies and educate highly qualified individuals with worldwide accredited diplomas and certificates at an increasing pace. In order to have such graduates, first instructors and academicians at higher institutions should use new Information and Communication Technologies effectively and efficiently and to do that, we need to know why these faculty members would use or prefer not to use such technologies as a personal choice. In this study, Davis’ 1989 Technology Acceptance Model TAM , which has strong sociopsychological theoretical foundations, has been empirically tested with the help of data collected at one of the newly established universities in Turkey. The study is among the first that tests the TAM, and the results generally support the theory empirically

Anahtar Kelimeler

Information and communication technologies, Information technologies adoption, Higher education, Technology acceptance model (TAM), Survey instrument

Kaynakça

• AKDUMAN, İ, ÖZKALE, L. ve EKINCI, E. (2001). Accreditation in Turkish Universities, European Journal of Engineering Education, C. 26, (3). 231- 239.ss.
• ALAVI, M., WHEELER, B.C. ve VALACICH, J.S. (1995). Using IT to reengineer business education: an exploratory investigation of collaborative learning, MIS Quarterly, Vol: 19, 293 - 312.ss.
• AZJEN, I. (1988). Attitudes, personality and behavior, Dorsey Press, Chicago, IL.
• CAMPBELL, J. (2000). Using internet technology to support flexible learning in business education, Information Technology and Management, Vol: 1, 351- 362.ss.
• CROY, M. J. (1988). The Use of CAI to enhance human interaction in the learning of deductive Prof construction, Computers and the Humanities, Vol: 22, 277- 284.ss.
• ÇAĞILTAY K, ÇAKIROĞLU, J., ÇAĞILTAY N. ve ÇAKIROĞLU E. (2001). Öğretimde bilgisayar kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri, Hacettepe Eğitim Dergisi. Ankara, Cilt: 21, (1). 19-28.ss.
• ÇAĞILTAY, K., YILDIRIM, S. (2007). Öğretim teknolojilerinin üniversitede kullanımına yönelik alışkanlıklar ve beklentiler: Betimleyici bir çalışma, Akademik Bilişim, Kütahya. Erişim adresi: http://ab.org.tr/ab07/sunum/115.pdf. [Erişim Tarihi: 04/08/2007].
• ÇELİK, H. C. ve BİNDAK, R. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgisayara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 6 (10). 24 – 33.ss.
• DAVIS, F. (1989). A Technology acceptance model for empirically testing new end user information systems: theory and results. Doctoral Dissertation, MIT Sloan School of Management, Cambridge, MA.
• DOWNEY, S., WENTLING, R. S., WENTLING, T. ve WADWORTH, A. (2005). The Relationship between national culture and the usability of an e-learning system, Human Resource Development International, Vol: 8, (1). 47-64.ss.
• EGE, İ. ve SEZER, S. (2002). Bilgi teknolojileri kullanımı ile verimlilik ilişkisi: Erciyes Üniversitesi örneği, bilgi yönetimi portalı. Erişim adresi: http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=233. [Erişim Tarihi: 02/01/2008].
• FISHBEIN, M., AJZEN, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: Introduction to theory and research, Addison-Wesley, Reading, MA.
• GÖKDAŞ, İ., KAYRİ, M. (2005). E-öğrenme ve Türkiye açısından sorunlar, çözüm önerileri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:II, Sayı: II. Erişim adresi: http://efdergi.yyu.edu.tr. [Erişim Tarihi: 04/08/2007].
• HU, P.J.H., CLARK, T.H.K. ve MA, W.W.K. (2003). Examining technology acceptance by school teachers: a longitudinal study. Information & Management, Vo: 41. 227-241.ss.
• HYLEN, J. (2003). IT i skolan, Stiftelsen För Kunskaps – och Kompetensutveckling.
• JÖRESKOG, K. ve SÖRBOM, D. (1999). Lisrel 8: User’s referance guide, 2nd ed., Scientific Software International, Chicago, IL.
• IKENBERRY, S.O. (1997). The Entrepreneur campus: a time for innovation (and Caution), The Educational Record, Vol: 78. 7 – 8.ss.
• KALAKOTA, R. ve WHINSTON, A.B. (1996). Frontiers of electronic commerce. Addison - Wesley: Reading, MA.
• KELLER, C. (2005). Virtual learning environments: three implementation perspectives. Learning, Media and Technology, Vol: 30, (3). 299-311.ss.
• KIRKUP, G. ve KIRKWOOD, A. (2005). Information and communications technologies (ICT) in higher education teaching – a tale of Gradualism rather than revolution. Learning, Media and Technology, Vol: 30, (2). 185-199.ss.
• LEGRIS, P., INGHAM, J. ve COLLERETTE,P. (2003). Why do people use information technology? a critical review of the technology acceptance model. Information and Management, Vol: 40, 191-204.ss.
• MA, W.W., ANDERSON, R. ve STREITH, K. O. (2005). Examining user acceptance of computer technology: an empirical study of student teachers, Journal of Computer Assisted Learning, Vol: 21. 387-395.ss.
• MARTINEZ-TORRES, M.R., TORAL MARIN, S.L., GARCIA, F.B., VAZQUEZ, S.G., OLIVA, M.A. ve TORRES, T. (2006). A Technology acceptance of e- learning tools used in practical laboratory teaching, according to the European higher education area, Behavior and Information Technology, 1-11.ss.
• NUNNALLY, J. C. (1978). Psychometric theory (2nd ed.). McGraw-Hill, New York.
• ODABAŞ, H. (2004). İnternet tabanlı uzaktan öğrenim modelinin bilgi hizmetlerine yönelik yüksek öğretim programlarında kullanımı. Kütüphaneciliğin Destanı içinde (121-139.ss.). Ankara: A.Ü. DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• ÖNÜR,N. (2002). Bilgi toplumuna geçiş sürecinde uzaktan eğitim olanaklarının yapısal engelleri. Anadolu Üniversitesi,Açıköğretim Fakültesi Açık ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu, Erişim adresi: http://aof20.anadolu.edu.tr/bildiriler.[Erişim Tarihi: 04/08/2007]
• ROGERS, E.M. (1983). Diffusion of innovations, 3rd ed., Free Press, New York.
• SEYAL, A., NOAH, M. ve RAHIM, M. (2002). Determinants of academic use of the internet: structural equation model. Behavior and Information Technology, Vol: 21. (1), 71-86.ss.
• SURRY, D. (2000). Strategies for motivating higher education faculty to use technology. Innovations in Education and Training International, Vol: 37. (2), 145-153.ss.
• TAVAKOLIAN, H. (1989). Linking the information technology structure with organizational competitive strategy. MIS Quarterly, Vol: 13. (3), 309-317.ss.
• UZAY, N. (2001). Bilgi Teknolojilerindeki gelişme ve verimlilik artışı. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (25). Ekim, 16 .ss.
• VENKATESH, V. (2000). Determinants of perceived ease of use: integrating control, instrict motivation and emotion into the technology acceptance model. Information Systems Research, Vol: 11. (4), 342-365.ss.