İZLENİM YÖNETİMİ TAKTİKLERİNİN ÖRGÜTSEL SİNİZM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE LİDER-ÜYE ETKİLEŞİMİNİN ARACILIK ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 151 - 165, 01.01.2021

Ahmet Mumcu

Öz

Bu çalışmanın amacı izlenim yönetimi taktiklerinin örgütsel sinizm üzerindeki etkisinde lider-üye etkileşiminin aracılık rolünü araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma 319 banka personeli üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma hipotezlerini test etmek amacıyla yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre izlenim yönetimi taktiklerinin örgütsel sinizmin tüm boyutları üzerinde pozitif yönlü anlamlı etkilere sahip olduğu tespit edilmiştir. Aracı role sahip değişkenin modele dahil edilmesi ile izlenim yönetimi taktiklerinin lider-üye etkileşimi üzerinde etkisi olmadığı, buna karşın lider-üye etkileşiminin örgütsel sinizm boyutları üzerinde negatif yönlü anlamlı etkileri olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre lider-üye etkileşiminin aracılık rolü olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları neticesinde, uygulayıcı ve araştırmacılara yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İzlenim Yönetimi Taktikleri, Lider-Üye Etkileşimi, Örgütsel Sinizm

THE MEDIATOR EFFECT OF LEADER- MEMBER EXCHANGE LMX ON THE RELATIONSHIP BETWEEN IMPRESSION MANAGEMENT TACTICS AND ORGANIZATIONAL CYNICISM

Öz

The purpose of this study is to investigate the mediating role of leadermember exchange on the effects of impression management tactics on organizational cynicism dimensions. According to the analysis results, impression management tactics have positive affect on organizational cynicism sub-dimensions. After that the mediator variable lmx included to research model, it was found that impression management tactics has not effect on lmx whereas lmx affected all organizational cynicism sub-dimensions negatively. By the results, it was found that leader-member exchange hasn’t mediatory roles in the research model. As result of the research, various proposals for practitioners and researchers were presented

Anahtar Kelimeler

Impression Management Tactics, Leader-Member Exchange, Organizational Cynicism

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: bases and consequences. Genetic, social, and general psychology monographs. 126(3):269-292.
• Basım, N. &Tatar, İ. (2006). Kamuda izlenim yönetimi: karşılaştırmalı bir çalışma. Amme İdaresi Dergisi. 39(4): 225-244.
• Basım, N, Tatar, İ. & Şahin, N. (2006). Çalışma yaşamında izlenim yönetimi: bir ölçek uyarlama çalışması. Türk Psikoloji Yazıları 9(18):1-17.
• Baş, T., Keskin, N. & Mert, İ, S. (2010). Lider-üye etkileşim modeli ve ölçme aracının türkçe’de geçerlilik ve güvenilirlik analizi. Ege Akademik Bakış Dergisi. 10(3): 1013-1039.
• Bolino, M. C. & Turnley, W. (1999). Measuring ımpression management in organizations: a scale development based on the jones and pittman taxonomy. Organizational Research Methods. 2(2): 187-206.
• Bozeman, D. P. & Kacmar, K. M. (1997). A cybernetic model of ımpression management processes in organizations. Organızational Behavior and Human Decision Processes 69(1): 9–30.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational cynicism: ıts nature, antecedents, and consequences. (Unpublished Doctoral Thesis) University of Cincinnati.
• Brandes, P. M., Dharwadkar, R. & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings (pp 150-153).
• Çetin, F. & Basım, N. (2010). İzlenim yönetimi taktiklerinde öz yeterlilik algısının rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (35): 255-269.
• Çetin, H. & Kaptangil, K. (2016). The effect of leader-member exchange (lmx) on organızatıonal cynicism: a case study of hotel enterprises ın turkey. The Journal of International Social Research 9(43): 1776-1785.
• Crane, E. & Crane, F. G. (2002). Usage and Effectiveness of Impression Management Strategies in Organizational Settings. Journal of Group Psychotherapy Psychodrama & Sociometry. 55(1):25-34.
• Davis, W. D. & Gardner, W. L. (2004). Perceptions of politics and organizational cynicism: an attributional and leader–member exchange perspective. The Leadership Quarterly. 15(4):439-465.
• Dean, J. W., Brandes, P. & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review. 23(2): 341-352.
• Demiral, A. (2013). İzlenim yönetimi taktiklerinin örgütsel sonuçlara etkisi üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış doktora tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dienesch, R. M. & Liden, R. C. (1986). Leader-member exchange model of leadership: a critique and further development. Academy of Management Review. 11(3):618-634.
• Gerstner, C. R. & Day, D. V. (1997). Meta-analytic review of leader-member exchange theory: correlates and construct ıssues Journal of Applied Psychology. 82(6): 827-844.
• Gültekin, S. (2014). Psikolojik sözleşme ihlali ile örgüte karşı sinik tutum arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• James, M. S. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: an examination of the potential positive and negative effects on school systems. (Unpublished dissertations of Master) The Florida State Unıversity College of Business.
• Jones, E. E. & Pittman, T. S. (1982). Toward a general theory of strategic self- presentation. Psychological Perspectives of the Self. 1: 231-261.
• Kanbur, A. & Kanbur, E. (2016). Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Sinizme Etkisi: Algılanan İçsellik Statüsünün Aracılık Rolü. Journal of World of Turks. 7(2): 193-216.
• Karacaoğlu, K. & İnce, F. (2012). Brandes, dharwadkar ve dean’in (1999) örgütsel sinizm ölçeği türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: kayseri organize sanayi bölgesi örneği. Business and Economics Research Journal. 3(3):77-92.
• Leary, M. R. & Kowalski, R. M. (1990). Psychological Bulletin. 107(1):34-47.
• Liden, R. C., Sparrowe R. T. & Wayne, S. J. (1997). Leader-member exchange theory: the past and potential for the future. Research in Personnel and Human Resources Management. 15: 47-119.
• Liden, R.C. & Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionafity of leader-member exchange: an empirical assessment through scale development. Journal of Management 24(1):43-72.
• Naus, A. J. A. M. (2007). Organizational cynicism on the nature, antecedents and consequences of employee cynicism toward the employing organization. (Unpublished Doctoral Dissertation). Maastricht: Maastricht University.
• Oğuzhan, T. & Sığrı, Ü. (2014). Eğitim örgütlerinde izlenim yönetimi taktiklerinin kullanımına etik iklim tipinin etkisinde lider üye etkileşiminin aracılık rolü Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(1): 355- 379
• Özutku, H. (2007). Yönetici–ast etkileşimi ile iş tatmini arasındaki ilişki. Amme İdaresi Dergisi. 40(2):79-98.
• Sığrı, Ü. & Oğuzhan, T. (2012). İzlenim yönetimi taktiklerini oluşturmada lider-üye etkileşimi, kendilik kavramı ve etiksel iklimin etkisi. 11. Ulusal işletmecilik kongre kitabı (ss: 380-388). Düzenleyen Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. 10-12 Mayıs 2010.
• Tedeschi, J.T. & Melburg, V. (1984), Impression management and influence in the organization in bacharach, S.B. and Lawler, E.J. (Eds), Research in the Sociology of Organizations, Vol. 3, JAI Press, Greenwich, CT, pp. 31-58
• Turner, J. H. & Valentine, S. R. (2001). Cynicism As A Fundamental Dimension Of Moral Decision Making: A Scale Development. Journal of Business Ethics. 34 (2):123-136.
• Türkiye Bankalar Birliği, TTB (2017). (www.ttb.org.tr).
• Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK (2016). İstatistiklerle Kadın, (www.tuik.gov.tr).
• Wayne, S.J. & Ferris, G.R. (1990). Influence tactics, affect and exchange quality in supervisor-subordinate ınteractions: a laboratory experiment and field study. Journal of Applied Psychology. 75:487-499.
• Weng, L. C. & Chang, W. C. (2015). Does impression management really help? A multilevel testing of the mediation role of impression management between personality traits and leader- member exchange. Asia Pacific Management Review. 20: 2- 10
• Yıldız, G., Özutku, H. & Cevrioğlu, E. (2008). Lider-üye etkileşimine çok boyutlu yaklaşım: liden ve maslyn’in dört boyutlu lider-üye etkileşim ölçeğinin psikometrik özelliklerine yönelik görgül bir araştırma. Akademik İncelemeler Dergisi Cilt:3(1): 95-123.