FİNANSAL OKURYAZARLIK VE İŞGÖREN PERFORMANSI: TURİZM ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 1, 43 - 60, 24.01.2025

Reyhan Arslan Ayazlar , Sümeyye Dağseven

https://doi.org/10.31671/doujournal.1398466

Öz

Küreselleşme ile birlikte ülkeler arasındaki sınırların ortadan kalkması, bir ülkede yaşanan ekonomik sıkıntıların kelebek etkisi ile diğer ülkelere de yansımasına neden olmaktadır. Ülkelerin ekonomik refahının sağlanmasında vatandaşlarının bu konudaki tutum ve davranışlarının önemi kaçınılmazdır. Finansal tutum ve davranışlar, bir ülkede faaliyet gösteren işletmelerin bünyelerinde barındırdıkları işgörenlerin de olumlu ve/veya olumsuz etkilerine neden olabilmektedir. Bu durum ülke ekonomisine en fazla döviz girdisi sağlayan sektörlerden biri olan turizm için de geçerlidir. Finansal okuryazarlık bilgisi sayesinde ekonomik dalgalanmalarda işgörenlerin bilinmezliklere karşı daha olumlu bir tutum içinde olabilmeleri söz konusudur. Bu doğrultuda araştırmanın amacı, turizm alanında lisans eğitimi alan öğrencilerin finansal okuryazarlıklarının işgören performanslarına olan etkisini ortaya koymak olarak belirlenmiştir. Araştırmada nicel bir yaklaşım benimsenmiş ve veri toplama tekniği olarak anket tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma dahilinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Turizm Fakültesi’nde lisans düzeyinde öğrenim gören 284 öğrenciden veri elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre turizm öğrencilerinin finansal okuryazarlığı ile işgören performansı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Öğrencilerin demografik özellikleri ile finansal okuryazarlıkları ele alındığında genel anlamda erkek öğrencilerin finansal davranış, dijital finansal tutum ve dijital finansal davranış alt boyutlarında daha yüksek farkındalığa sahip olduğu belirlenmiştir. Kadın öğrencilerin ise erkek öğrencilere kıyasla finansal bilgide farkındalık düzeyi yüksektir. Elde edilen bulgular sayesinde, turizm işletmelerinin verimliliği ve ekonomik anlamda okuryazarlık düzeyleri yüksek işgörenlere yönelik planlamalar yapmaları sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Turizm öğrencileri, finansal okuryazarlık, işgören performansı, turizm işletmeleri, Covid-19

FINANCIAL LITERACY AND EMPLOYEE PERFORMANCE: A RESEARCH ON TOURISM STUDENTS

Öz

With globalization erasing borders between countries, economic difficulties in one country can have a butterfly effect, impacting other nations as well. The importance of citizens' attitudes and behaviors in ensuring a country's economic prosperity is inevitable. Financial attitudes and behaviors can also affect the employees within businesses operating in a country, positively or negatively. This holds true for the tourism sector, one of the industries providing the most foreign currency inflows to a country. Financial literacy enables employees to maintain a more positive attitude towards economic fluctuations and uncertainties. In this regard, the aim of the research was to determine the impact of financial literacy among undergraduate students in the tourism field on employee performance. A quantitative approach was adopted, utilizing the survey technique for data collection. Data was gathered from 284 undergraduate students enrolled in the Tourism Faculty of Muğla Sıtkı Koçman University. According to the research findings, there is a positive and significant relationship between the financial literacy of tourism students and employee performance. When considering students' demographic characteristics alongside their financial literacy, it was generally found that male students have higher awareness in financial behavior, digital financial attitudes, and digital financial behaviors. However, female students exhibit higher awareness levels in financial knowledge compared to male students. These findings suggest that tourism businesses can enhance their productivity and economic efficiency by planning for employees with high levels of financial literacy.

Anahtar Kelimeler

Tourism students, financial literacy, employee performance, tourism businesses, Covid-19.

Kaynakça

• Ahmed, J., Hashmi, M. ve Akhtar, H. (2016). Effect of organizational politics on job performance: the mediating role of emotional intelligence. FWU Journal Of Social Sciences, 10(1), 96- 103.
• Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık- finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 585-599.
• Argon, T. ve Eren, A. (2004). İnsan kaynakları yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Arıkan, İ. ve Çakmak, Z. (2023). Sosyal bilgiler dersinde bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına, finansal okuryazarlık becerilerine ve öğrenmenin kalıcılığına etkisi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 59, 154-183.
• Ansong, A. ve Gyensare, M.A. (2012). Determinants of university working-students, financial literacy at the universiy of Cape Coast Ghana. International Journal of Business and Management, 7(9), 126-133.
• Barış, S. (2016). Finansal okuryazarlık ve bütçeleme davranışı: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Turkish Journal Of TESAM Academy, 3(2), 13-38.
• Başaran, R. (2016). Çalışanların örgütsel tutum ve davranışlarının iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: psikolojik sözleşmelerin aracılık rolü. (Yayınlanmamış doktora tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bayram, S.S. (2015). Finansal okuryazarlık ve para yönetimi davranışları: Anadolu Üniversitesi öğrencileri üzerine uygulama. Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(2), 105-135.
• Berber, M. (2021). Banka çalışanlarının ekonomi okuryazarlık düzeylerinin performansları üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Niğde.
• Chen, H. ve Volpe, R.P. (1998). An analysis of personal financial literacy among college students. Financial Services Review, 7(2), 107-128.
• Coloradobiz (2018). Why financial literacy should be on every employer’s mind. Erişim adresi: https://coloradobiz.com/why-financial-literacy-should-be-on-every-employers-mind/, Erişim tarihi: 14.07.2021
• Cole, S.A., Sampson, T.A. ve Zia, B.H. (2009). Financial literacy, financial decisions, and the demand for financial services: evidence from India and Indonesia. Cambridge, MA: Harvard Business School.
• Contuk, F.Y. (2018). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık durumunu etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 115-136.
• Cude, B., Lawrence, F., Lyons, A., Metzger, K., LeJeune, E., Marks, L. ve Machtmes, K. (2006). College students and financial literacy: What they know and what we need to learn. Proceedings of the Eastern family. Economics and Resource Management Association, 102(9), 106-109.
• Eker, F. (2017). Finansal farkındalık, finansal okuryazarlık ve finansal erişim düzeyleri üzerine bir çalışma: Silifke ticaret ve sanayi odası örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Er, B. ve Taylan, A.E. (2017). Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 297-317.
• Ergün, B., Şahin, A. ve Ergin, E. (2014). Finansal okuryazarlık işletme bölümü öğrencileri üzerine bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), 847-860.
• Erkılıç, A. (2019). Lise öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri ve matematik ders başarıları arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri ABD Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı, Sakarya.
• FODER (2019). Türkiye finansal okuryazarlık araştırması II. Dönem raporu, Erişim adresi: https://www.foder.org/bilgi-merkezi/raporlar-ve-sunumlar/, Erişim tarihi: 13.07.2021.
• FODER (2020a). Finansal okuryazarlık neden bu kadar önemli?, Erişim adresi: https://www.fo-der.org/finansal-okuryazarlik-neden-bu-kadar-onemli/, Erişim tarihi: 14.07.2021.
• FODER (2020b). Finansal okuryazarlık ve finansal yönetim konusunda pratikler, Erişim adresi: https://www.foder.org/finansal-okuryazarlik-ve-finansal-yonetim-konusunda-pratikler/, Erişim tarihi: 14.07.2021.
• Gök, B. ve Coşkun, A. (2020). Z kuşağının finansal okuryazarlık eğilimlerinin incelenmesine ilişkin bir araştırma, International Journal of Cultural and Social Studies, 6(1), 356-366.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hoque, A., Shikha, F.A, Hasanat, M.W., Arif, I. ve Hamid A.B.A. (2020). The effect of coronavirus (COVID-19) in the tourism industry in China. Asian Journal Multidiscipline, 3(1), 52-58.
• Güvenç, H. (2016). Lise öğrencileri finansal okuryazarlık ölçeği geliştirme çabası. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 847-863.
• Karadeniz, E., Koşan, L., Geçgin, E. ve Beyazgül, M. (2018). Turizm lisans öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri üzerine bir araştırma: Mersin Üniversitesi Turizm Fakültesi örneği. Social Menatlity and Researcher Thinkers Journal, 4(13), 904-916.
• Kayı, T. (2015). The impact of customer relationship management application on business performance: applied to the chemical industry (Yayınlanmamış doktora tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılcan, B. ve Ergün, Ş. (2019). Finansal tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları. Gelecek Vizyonlar Dergisi, 3(3), 59-68.
• Kınış, Z. ve Boztosun, D. (2022). Sağlık çalışanlarının finansal iyi hal durumlarının iş performansına etkisinin incelenmesi: Kayseri ili örneği. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 379-392.
• Özbay, M. ve Özeltürkay, E.Y. (2021). Z kuşağının finansal okuryazarlık düzeyinin ölçülmesi: Adana ili örneği, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-12.
• Özdemir, A., Temizel, F., Sönmez, H. ve Er, F. (2015). Financial literacy of university students: A case study for Anadolu University, Turkey. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 97-110.
• Özen, A. (2008). Performans esaslı bütçeleme sistemi ve Türkiye'de uygulanabilirliği (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Saraç, E. (2014). Finansal okuryazarlık ve Dumlupınar Üniversitesi öğrencilerinin finansal okuryazarlık düzeylerinin ölçülmesi üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Sarıgül, H. (2014). A survey of financial literacy among university students. The Journal of Accounting and Finance, 64, 207-224.
• Seyrek, İ.H. ve Gül, M. (2017). Finansal okuryazarlık ve girişimcilik niyeti: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 103-118.
• Sönmez, Y. ve Kılıç, E. (2020). Finansal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Kastamonu Üniversitesi örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 479-497.
• Sünbül, V. ve Buğan, M.F. (2021). Girişimcilerin finansal okuryazarlık düzeylerinin işletme performansları üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(1), 181-205.
• Şener, A., Yücel, S. ve Gündüzalp, A.A. (2020). Covid-19 sürecinde tüketicilerin finansal durum ve davranışlarına ilişkin bir değerlendirme. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 5(7), 62-81.
• Üngör, A. (2021). Finansal okuryazarlık ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin firma performansı arasındaki ilişki: Bursa üzerine alan araştırması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Bursa.
• Yılmaz, E. ve Aslan, T. (2020). Finansal okuryazarlık ve Siirt Üniversitesi öğrencilerine yönelik bir araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 87, 181-202.
• Yılmaz, H. ve Kaymakçı, T. (2021). Finansal davranışlar ve finansal okuryazarlık ilişkisi, Akademik Hassasiyetler, 15(8), 141-164.
• Yuan, Y. (2014). A study of hotel management and financial competencies with the focus on revenue and cost management (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ken State Üniversitesi.
• Wagland, S.P. ve Taylor, S. (2009). When it comes to financial literacy, is gender really an issue?. Australasian Acoounting Business and Finance Journal, 3(1), 13-25.