TÜRKİYE’DE MÜLKÎ İDARE AMİRLİĞİ SİSTEMİNDE AFETLERİ YÖNETEBİLMENİN HUKUKİ ÇERÇEVESİ

Yıl 2023, Sayı: 11, 136 - 143, 23.06.2023

Sinan Sunar

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1313807

Cited By: 2

Öz

Afetler insanlığın doğuşundan günümüze bir tehdit unsuru olarak görülmüştür. Toplumlar da afetlere karşı mücadele edebilmek için çeşitli yöntemler üretmişler ve hayata geçirmişlerdir. Devlet idaresinin temel bir meselesi olarak afet yönetimi kamu yönetiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Türkiye de üzerinde bulunduğu coğrafyanın ve iklim kuşağının etkisiyle afetlere yoğun olarak maruz kalan ülkelerden biridir. Ülke topraklarının yönetimi üniter bir yapı içerisinde mülkî idare sistemine dayanan Türkiye’de illerde valiler, ilçelerde kaymakamlar mülkî idare amiri olarak görev yapmakta ve merkezi idarenin yürüttüğü kamu hizmetlerinin taşrada yürütülmesinden sorumludurlar. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk yıllarından 2000’li yılların başlarına kadar afetlerin sonuçlarına odaklı, kriz yönetimi merkezli bir anlayışa sahip olan Türk afet yönetimi, dünyadaki gelişmelere paralel şekilde risk yönetimini temel alan bütünleşik afet yönetimine geçmiştir. Merkezi bir örgütlenme temelinde teşkilatlanan Türkiye’deki afet yönetimi mülkî idare amirlerine de kanun ve yönetmelikler çerçevesinde önemli görev ve sorumluluklar yüklemektedir. İl ve ilçelerde afet yönetiminden birincil derece sorumlu mülkî idare amirleri olan vali ve kaymakamlar afet yönetimini organize etmekte ve süreci yönetmektedir. Bu çalışmada mülkî idare amirlerinin her türlü iş ve işlemlerinde olduğu gibi afet yönetimi sürecinde temel aldıkları hukuki çerçeve ortaya konmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Mülki İdare, Afet Yönetimi, Afet Hukuku, Kamu Yönetimi

THE LEGAL FRAMEWORK OF ADMINISTRATING DISASTERS IN THE SYSTEM OF TERRITORIAL ADMINISTRATIVE AUTHORITY IN TURKEY

Öz

Disasters have been seen as a threat since the birth of humanity. Societies have also produced and realised various methods to fight against disasters. As a fundamental issue of state administration, disaster management is an integral part of public administration. Turkey is one of the countries that are heavily exposed to disasters due to its geography and climate zone. Governors in provinces and district governors in districts in Turkey, whose administration of the country's territory is based on the territorial administration system within a unitary structure, serve as territorial administration chiefs and are responsible for the execution of public services carried out by the central administration in the provinces. Turkish disaster management, which had a crisis management-centred approach focusing on the consequences of disasters from the first years of the Republican Period until the early 2000s, has shifted to integrated disaster management based on risk management in parallel with the developments in the world. Disaster management in Turkey, which is organised on the basis of a central organisation, imposes important duties and responsibilities on territorial administrative authorities within the framework of laws and regulations. Governors and district governors, who are primarily responsible for disaster management in provinces and districts, organise disaster management and manage the process. In this study, it has been tried to reveal the legal framework on which the territorial administrative authorities are based in the disaster management process as in all kinds of works and transactions.

Anahtar Kelimeler

Territorial Administration, Disaster Management, Disaster Law, Public Administration

Kaynakça

• AFAD. (2014). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü, T.C.Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı: Ankara
• AFAD. (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı: Ankara
• AFAD. (2022). TAMP Türkiye Afet Müdahale Planı
• Ceylan, M. E., Şengün H. (2023). Afet, Mevzuat ve Hukuksal Boyut, Afet Yönetimi ve Politikaları içinde, H. Şengün, Ö. Önder, M. Yaman (Ed.), s. 185-204, Ekin Yayınevi: Bursa
• Çapar, S. (2023). Afet ve Acil Durumların Yönetim Sürecinde Mülki İdare, İdarecinin Sesi, 212, 10-16
• Çetin, M. (2021). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 1(2), 91-100
• Çiner, C. U., Karakaya, O. (2013). Merkez – Yerel İlişkileri ve Mülki İdarenin Dönüşümü, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68(2), 63-93
• Demir, K. A. (2018). Yerelleşme ve idari coğrafya bağlamında Türk mülki idare sistemi. Ege Coğrafya Dergisi, 27(2), 195-212.
• Ergünay, O. (2002). Afet Yönetimi ve Yerel Yönetimler, Ankara: Türk Belediyeler Derneği – Konrad Adenauer Vakfı Ortak Yayını
• Güler, B. (1993). Yerel yönetim tarihine yaklaşım sorunu. Amme İdaresi Dergisi, 26(1), 87-94
• Güler, B. A. (2007). Yerinden Yönetimde İki Tür: Üniterlik ve Federallik, Memleket Mevzuat Aylık Yerel Yönetim Dergisi, 3 (27)
• Güneş, M. (2014). Osmanlı Devleti’nde Kaymakamlık (1842-1871), İstanbul: Kitabevi
• Giritli, İ. (1983). Kamu Yönetimi Teşkilatı ve Personeli, 8. Bas., İstanbul: Filiz Kitabevi,
• Kartal, N. (2013). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Osmanlı’da Mülki İdare, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 1-24
• Kırmızı, A. (2016). Abdülhamid’in valileri Osmanlı vilayet idaresi 1895-1908. (4. Bas.), İstanbul: Klasik.
• Leblebici, Ö. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Kapsamında Yerel Yönetimlerin Afet Yönetiminde Etkinliği, Kayfor 17 Bildiriler Kitabı, s. 140-150
• Macit, İ. (2019). Bütünleşik Afet Yönetiminde Sendai Çerçeve Eylem Planının Beklenen Etkisi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(1), s. 175-196
• Önder, Ö. (2023). Türk Kamu Yönetiminde Afet Yönetiminin Kurumsal Yapısı ve İdari Dönüşümü içinde, H. Şengün, Ö. Önder, M. Yaman (Ed.), s. 139-184, Ekin Yayınevi: Bursa
• Özçağlar, H. (2014). Tarihsel Süreçte Bucakların Yönetsel Bölünüş İçindeki Yeri ve Önemi, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi VIII. Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 285-296
• Özmen, B., & Özden, T. (2013). Türkiye’nin Afet Yönetim Sistemine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (49).
• Seyitdanlıoğlu, M. (1996). Yerel yönetim metinleri (VI): 1871 Vilayet Nizamnamesi ve getirdikleri. Çağdaş Yerel Yönetimler, 5(5), 89-103.
• Şaylan, G. (1976). Cumhuriyet Dönemi Mülki İdare Amirliği Sisteminin Tarih Mirası ve Ana Gelişme Süreçleri, Türkiye’de Mülkî İdare Amirliği içinde, K. Fişek (Ed.), (s. 25-38), Türk İdareciler Derneği: Ankara
• TDK (1998). Türkçe Sözlük, 9. Bas., Ankara: Türk Dil Kurumu
• TODAİE (1998) Kamu Yönetimi Sözlüğü, Ankara: TODAİE
• Toprak Karaman, Z. (2016). Afet Yönetimine Giriş ve Türkiye’de Örgütlenme, Bütünleşik Afet Yönetimi içinde, Z. Toprak Karaman, A. Altay (Ed.), (s. 1-36). İlkem Yayınları: İzmir
• Yaman, M., Y. Düger. (2017). Afet Yönetiminde Kavramsal Çerçeve ve Türkiye’de Afet Yönetiminin Genel Tarihsel Gelişimi, Afet Yönetimi içinde, Ö. Önder, M. Yaman (Ed.), s. 1-26, Ekin Yayınevi: Bursa
• Yaman, M., Çakır, E. (2023). Afet Yönetiminin Kavramsal Çerçevesi, Afet Yönetimi ve Politikaları içinde, H. Şengün, Ö. Önder, M. Yaman (Ed.), s. 3-27, Ekin Yayınevi: Bursa
• Zürcher, E. J. (2012). Modernleşen Türkiye’nin tarihi. (Y. Saner Çev.), (27. Bas.), İstanbul: İletişim.