TÜRKİYE’DE BANKA KREDİLERİ İLE SEÇİLMİŞ MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Sayı: 13, 51 - 62, 30.06.2024

Seyfettin Ünal , Arzu Kenar

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1479653

Öz

Finansal sistemler, sermaye birikiminin oluşmasına ve toplanan sermayenin uygun yatırımlara aktarılmasına katkı sağladığı için ekonomik büyüme açısından vazgeçilmez bir unsurdur. Finansal piyasalar ile reel piyasalar arasındaki etkileşimde banka kredileri önemli bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Banka kredilerine ilişkin gelişmeler, ekonomik kalkınma sürecinde firmaların ve bireylerin ihtiyacı olan finansman kaynaklarının bulunmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörünün dönüm noktalarından biri olan 2001 krizi sonrası dönemi kapsamak üzere, 2003-2020 yılları arasındaki çeyreklik veriler kullanılarak yürütülen analizlerde; yurtiçi toplam kredi hacmi ile doğrudan yabancı yatırımlar, TÜFE, GSYİH ve cari açık arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Analizler sonucunda; kısa dönemde kredi hacmi ile cari açık ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi, TÜFE’den kredi hacmine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Diğer taraftan, yurtiçi toplam kredi hacmi, doğrudan yabancı yatırımlar, TÜFE, GSYİH ve cari açık arasında uzun dönemde bir eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu ve cari açık ile GSYİH’nin yurtiçi toplam kredi hacmi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Banka Kredileri, Makroekonomik göstergeler, Nedensellik, Vektör hata düzeltme

Etik Beyan

Muhtemel bir yayın olarak değerlendirilmek üzere yüklediğimiz ‘‘Türkiye’de Banka Kredileri ile Seçilmiş Makroekonomik Göstergeler Arasındaki İlişki’’ başlıklı araştırma makalesi çalışmasında etik kurul izni gerektiren bir durum söz konusu değildir. Seyfettin Ünal Sorumlu Yazar 7-5-2024

Banking Credits’ Relationships with Selected Macroeconomic Indicators in Turkey

Öz

Financial systems are crucial for economic growth as they contribute to the formation of capital accumulation and the transfer of the collected capital to appropriate investments. Bank loans appear as an important factor in the interaction between financial markets and real economy. Developments regarding bank loans play an important role in finding the financial resources needed by companies and individuals in the economic development process. In this context, using quarterly data between 2003 and 2020, to cover the period after the 2001 crisis, which is one of the turning points of the Turkish economy and banking sector, the study aims to examine the short and long-term relationships of total domestic credit volume with foreign direct investments, CPI, GDP and current account deficit. As a result of the analysis, credit volume’s bidirectional causality relationships with current account deficit and economic growth and a unidirectional causality relationship from CPI to credit volume were identified in the short run. On the other hand, it has been determined that there is a long-term co-integration relationship between the total domestic credit volume, foreign direct investments, CPI, GDP and current account deficit, and that the current account deficit and GDP have a positive and significant effect on the total domestic credit volume.

Anahtar Kelimeler

Bank Credits, Macroeconomic indicators, Causality, VECM

Kaynakça

• Ağazade, S. (2014). Tüketici Kredilerine Yönelik Sınırlama Türkiye’nin Cari Açık Sorununa Çözüm Olur mu? Doğrusal Dışı Bir Koentegrasyon Analizi. Bankacılar Dergisi, 91, 46- 54.
• Akbas, Y. E., Senturk, M., & Sancar, C. (2013). Testing for Causality between the Foreign Direct Investment, Current Account Deficit, GDP and Total Credit: Evidence from G7. Panoeconomicus, 60(6), 791–812. https://doi.org/10.2298/PAN1306791A.
• Akinlo, A. E., & Oni, I. O. (2015). Determinants of Bank Credit Growth in Nigeria 1980-2010. European Journal of Sustainable Development, 4(1), 23.
• Akpansung, A. O., & Babalola, S. J. (2011). Banking sector credit and economic growth in Nigeria: An empirical investigation. CBN Journal of Applied Statistics, 2(2), 51-62.
• Arestis, P., Demetriades, P. ve Luintel, K. (2001). Financial Development and Economic Growth: The Role of Stock Markets. Journal of Money. Credit and Banking, 33(1), 16-41.
• Avcı, T. (2020). Makroekonomik Faktörler ve Banka Kredilerini n Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 98-107.
• Bilgin, M. H., & Kartal, F. (2009). Türkiye’de enflasyon ve bankacılık sektörü kredileri: 2002-2008 dönemi üzerine bir inceleme. Maliye Finans Yazıları, 1(85), 65-78.
• Boyd, J. H., Levine, R., & Smith, B. D. (2001). The Impact of inflation on financial sector performance. Journal of Monetary Economics, 47(2), 221-248
• Calderón, C., & Liu, L. (2003). The direction of causality between financial development and economic growth. Journal of development economics, 72(1), 321-334.
• Caporale, G. M. & Helmi, M. H. (2018). Islamic banking, credit, and economic growth: Some empirical evidence. International Journal of Finance & Economics, 23, 456-477.
• Chang P., Jia C., Wang Z. (2010). Bank fund reallocatioan and economic growth: evidence from China. Journal Of Banking & Finance 34, p.2753-2766
• Christopoulos, D. K. ve Tsionas, E. G. (2004). Financial Development and Economic Growth: Evidence From Panel Unit Root and Cointegration Tests. Journal of Development Economics, 73(1), 55-74.
• Çiftçi, F., & Yıldız, R. (2015). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. Business and Economics Research Journal, 6(4), 71-95.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American statistical association, 74(366a), 427-431.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö., & Değer, O. (2016). Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405-425.
• Dücan, E., Polat, M. A., & Balcıoğlu, E. (2016). Tüketim Toplumu Örneği Olarak Türkiye’nin Cari Açık ve Tüketici Kredileri İlişkisi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi.
• Ertuğrul, H.M., Gerni, C., & Toraganli-Karamollaoğlu, N. (2013). A Dynamic Investigation of the Impact of Credit Growth on the Current Account of Turkey. https://ssrn. com/abstract=2349545.
• Godfrey, L. G. (1994). Testing for Serial Correlation b Variable Addition in Dynamic Models Estimated by İnstrumental Variables. The Review of Economics and Statistics, 550-559.
• Göçer, İ., Mercan, M., & Peker, O. (2013). Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi.
• Guerra, E. A. R. (2017). The economic growth and the banking credit in Mexico: Granger causality and short-term effects, 2001Q1–2016Q4. Economía Informa, 406, 46-58.
• Güriş, Selahattin, Akay, E.Ç., & Güriş, B. (2017). Eviews ile Temel Ekonometri. Der Yayınları.
• Güven, S. (2002). Türkiye'de Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi. İktisat, İşletme ve Finans, 17(197), s. 88-100.
• Hanedar, A. Ö., & Hanedar, E. Y. (2021). Makroekonomik ve Kurumsal Faktörlerin Kredi Genişlemesine Etkisi: Dünya Ekonomisi İçin Güncel Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1610-1618.
• Hurlin, Christophe ve Venet, Baptiste. (2008). Financial Development and Growth: A ReExamination using a Panel Granger Causality Test, https://halshs.archivesouvertes.fr/halshs-00319995/document, 2008. (13.11.2018)
• Islam M.A., Shah J.S.A.(2012), An Empiricial Analysis of Causilty between Development of Non-Bank Financial Intermediaries and The Economic Growth in Malaysia. European Journal Of Social Sciences ISSN 1450-2267, 30(4), p 654-664.
• Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in Gaussian vector autoregressive models. Econometrica: journal of the Econometric Society, 1551-1580.
• Karahan, Ö. & Gürbüz, Y. E. (2017). Türkiye’de Bireysel Banka Kredileri Ve Enflasyon İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 410-416 .
• Kaya, Y.T., & Doğan, E. (2005). Dezenflasyon sürecinde Türk bankacılık sektöründe etkinliğin gelişimi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ARD Çalışma Raporları, 10 (7).
• Kılıç, C. (2015). Tüketici Krediler ve Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.
• Leitão, N. C. (2012). Bank credit and economic growth: A dynamic panel data analysis. Economic Research Guardian, 256-267.
• Lu, Chin Hwa & Shen, Chung Hua. (2012). Bank Lending and EconomicGrowth of Chinese Cities. China & World Economy, 20(2), 59-79.
• Lütkepohl, H. (2006). Structural vector autoregressive analysis for cointegrated variables. Allgemeines Statistisches Archiv, 90(1), 75-88.
• Mercan, M. (2013). Kredi Hacmindeki Değişimlerin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Ekonomisi İçin Sınır Testi Yaklaşımı. Bankacılar Dergisi, (84), 54-71.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Sever, E., & Han, V. (2015). Türkiye'de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 1-9.
• Shin, Y., & Schmidt, P. (1992). The KPSS stationarity test as a unit root test. Economics Letters, 38(4), 387-392.
• Şahin, S., & Ege, I. (2015). Financial development and FDI in Greece and neighbouring countries: A panel data analysis. International Conference on Applied Economics, 24, 583-588. Tinoco-Zermeño, M. Á., Venegas-Martínez, F., & Torres-Preciado, V. H. (2014). Growth, bank credit, and inflation in Mexico: Evidence from an ARDL-bounds Testing Approach. Latin American Economic Review, 23 (8), 2-22.
• Togan, S., & Berument, H. (2011). Cari İşlemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler. Bankacılar Dergisi, Sayı 78, 3-21.
• Tuna, K., & Bektaş, H. (2013). Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 139- 150.
• Vazakidis, A., & Adamopoulos, A. (2011). Financial development and economic growth: an empirical analysis for the UK. European Research Studies Journal, 2011, vol. XIV(2), 135-14.
• White, H. (1980). A Heteroskedasticity-Consistent Covariance Matrix Estimator and a Direct Test for Heteroskedasticity. Econometrica. Journal of the Econometric Society, 817-838.
• Xu Z., (2000). Financial Development, Investment, and Growth. Economic Inquiry, 38(2), 331- 344.