THE RELATIONSHIP BETWEEN INFLATION, ECONOMIC GROWTH AND BUDGET DEFICIT IN TÜRKİYE

Yıl 2024, Sayı: 14, 91 - 102, 31.12.2024

Merve Esra Gülcemal

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1545070

Öz

Like in the past, inflation remains one of the most significant concepts affecting the welfare levels of countries today. Especially during economic crises, the price instability and high inflation rates experienced have compelled countries to work in this area. The characteristics of variables related to inflation have been studied, and many theories have emerged. Just as there are many macroeconomic factors affecting inflation, there are also macroeconomic components affected by inflation. It is crucial to determine the direction of the relationship between economic variables, as there can be both one-way and two-way relationships among these components. Policymakers aim to keep inflation levels as low as possible by shaping their policies according to these relationships. This way, countries strive to achieve minimal inflation, fostering economic growth and maintaining budget balance. Examining the relationship between inflation, economic growth, and budget deficits is essential not only for price stability but also for reducing external dependency and positively influencing growth. This study utilizes annual inflation, budget deficit, and economic growth data for Turkey from 1990 to 2022 to analyze the relationships among these variables using econometric methods. In accordance to the results of the causality analysis, a unidirectional causality from growth to inflation and from inflation to budget deficit has been identified. This suggests that growth triggers inflation, and inflation, in turn, triggers budget deficits.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Economic Growth, Budget Deficit

TÜRKİYE’DE ENFLASYON, EKONOMİK BÜYÜME VE BÜTÇE AÇIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de enflasyon, ülkelerin refah seviyelerini etkileyen en önemli kavramlardan biri olmuştur. Özellikle ekonomik buhran döneminde hissedilen fiyat istikrarsızlığı ve yüksek enflasyon oranları, ülkeleri bu alanda çalışmaya zorlamış, enflasyon ile ilişkili değişkenlerin karakteristiği araştırılmış ve ortaya pek çok teori atılmıştır. Ekonomide enflasyonu etkileyen pek çok makroekonomik faktörler olduğu kadar enflasyondan etkilenen makro iktisadi bileşenler de vardır. Bu bileşenler arasında tek yönlü bir ilişki olduğu gibi çift yönlü bir ilişki de olabileceği için iktisadi değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü belirlemek önem arz etmektedir. Karar vericiler politikalarını bu ilişkilerin yönüne göre oluşturarak enflasyon seviyesini mümkün olduğunca minimum seviyede tutmak isterler. Bu sayede ülkeler minimum enflasyon seviyesine ulaşarak hem ülke ekonomisinde büyümeyi hem de bütçe dengesini sağlamaya çalışırlar. Enflasyon, iktisadi büyüme ve bütçe açığı arasındaki ilişkinin incelenmesi sadece fiyat istikrarın sağlanmak için değil, aynı zamanda ekonomide dışa bağımlılığı azaltmak ve büyümeyi olumlu yönde etkilemek adına oldukça önemlidir. Bu çalışmada Türkiye’nin 1990-2022 yıllarına ait yıllık enflasyon, bütçe açığı ve ekonomik büyüme verileri kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler ekonometrik yöntemler kullanılarak incelenmiştir. Çalışmanın nedensellik analizi sonuçları, büyümeden enflasyona doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunduğunu, ayrıca enflasyondan bütçe açığına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Buna göre, büyümenin enflasyonu ve enflasyonun da bütçe açığını tetiklediği yorumu yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Ekonomik Büyüme, Bütçe Açığı

Kaynakça

• Aktaş, C. (2009), “Türkiye'nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(18): 35-47.
• Arai, M., & Kinnwall, M. (1997). Research Papers In Economics, Department of Economics, University of Stockholm.
• Berber, M., Artan, S. (2004) Enflasyon Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi : Türkiye Örneği , Turkish Economic Association, Discussion Paper , No. 21, p. 1-15.
• Börü, M. K., Çelik, D. (2019). Enflasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 33(5), 2140-2148.
• Cardoso, E. (1998), “Virtual Deficits and the Patinkin Effect. International Monetary Fund”, 45(4): 619-646. Corsetti, G., & Roubini, N. (1997), “Politically Motivated Fiscal Deficits: Policyissues İn Closed And Open Economies”, Economics and Politics, 9(1): 27-54.
• Devapriya, K. P. N. T. N., & Ichihashi, M. (2012). How Does The Budget Deficit Affect İnflation İn Sri Lanka. Economics Journal, 54, 879-887.
• Darrat, F. (1984), “Inflation and Federal Budget Deficits: Some Empirical Results”, Public Finance Review, 3(2): 206-215.
• Datta, K. and Mukhopadhyay, C. K. (2011). Relationship between Inflation and Economic Growth in Malaysia. International Conference on Economics and Finance Research IPEDR, Vol. 4, No. 2, pp. 415-16.
• Dickey, D.A., and Fuller, W.A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of The American Statistical Society, 75, pp.427–431.
• Enders,W. (1995), Applied Econometric Time Series, (New York: lowa State University).
• Ekanayake, H. K. (2012). “Th e Link Between Fiscal Deficit and Infl ation: Do Public Sector Wages Matter?”, Australia South Asia Research Centre, Working Paper, 14, pp. 1–34.
• Faria, J. R., & Carneiro, F. G. (2001). Does High İnflation Affect Growth İn The Long And Short Run?. Journal Of Applied Economics, 4(1), 89-105.
• Grimes, A. (1991), “The Effects of Inflation on Growth:Some International Evidence”, Weltwirtschaftliches Archiv, 127(4): 631-44.
• Gujarati, D. (2012). Temel Ekonometri, Çeviren: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen, Literatür Yayıncılık. 5.Baskı, İstanbul.
• Granger, C. W., (1988). “Some Recent Developments in a Concept of Causality”, Journal of Econometrics, 39.
• Inam, U. (2014). Budget Deficit And Inflation In Nigeria: An Empirical Analysis. Journal of economics and sustainable development, 5(2), 26-33.
• İpek, E., & Akar, S. (2016). Bütçe Açığı Ve Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 167-189.
• Karaca, O. (2023), “Türkiye’de Enflasyon - Büyüme İlişkisi : Zaman Serisi Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2), 247-255.
• Kasidi, F., & Mwakanemela, K. (2013). Impact of inflation on economic growth: A case study of Tanzania. Asian Journal of empirical research, 3(4), 363-380.
• Kesbiç, C. Y., Aldemir, E., & Bakımlı, E. (2004). Bütçe açıkları ile parasal büyüme ve enflasyon arasındaki ilişki: Türkiye için bir model denemesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 11(2), 27-40.
• Khumalo, J. (2013). Budget deficit-inflation nexus in South Africa: VAR analysis. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(13), 415-424
• Makochekanwa, A. (2008). The impact of a budget deficit on inflation in Zimbabwe. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper, No. 24227, pp.1–23.
• Miller, P. (1983), “Higher Deficit Policies Lead to Higher İnflation”, Quarterly Review, Federal Reserve Bank of Minneapolis, 7, 8-19.
• Mundell, Robert (1963), “Inflation and Real Interest”, Journal of Political Economy, 71, 280-83.
• Özpençe, A. İ. (2016). “Türkiye'de Enflasyon Ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi”, Journal of Economics, Finance and Accounting, 3(3), 180-191.
• Phillips, C.B. P. ve Perron, P. (1988). Testing for A Unit Root in Time Series Regressions. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Satıcı, H. (2019). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Bütçe Açığı, Döviz Kuru Ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği”. ( Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=47inTcIrnFsSkO50G7bXpg&no=CpRWYiptyZIxqycE2OFBMQ (24.06.2024).
• Şimşek, M. (2000), “Bütçe Açıklarının Finansmanı Ve Ekonomik Etkileri”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 49-73.
• Tanzi, V. (1978). “Inflation, Real Tax Revenue, And The Case For İnflationary Finance: Theory With An Application To Argentina”, IMF Staff Papers, 25, 417-451.
• Tarı, R. (2012). Ekonometri. 8. Baskı, Umuttep Yayınları, Kocaeli.
• Tobin, James (1965), “Money and Economic Growth”, Econometrica, 33, 671–84.
• Yapraklı, S. (2010). Enflasyon Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Eş-Bütünleşme Ve Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 287-301.
• Yalçın, E. (2020), “Tanzi Ve Patinkin Etkilerinin Türkiye’de Geçerliliğinin İncelenmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2): 59-76.
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-IV.-Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2023-53756#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=%C3%9Cretim%20y%C3%B6ntemine%20g%C3%B6re%20d%C3%B6rt%20d%C3%B6nem,milyar%20307%20milyon%20TL%20oldu. (24.06.2024).