TÜRK DÖKÜM SANAYİ FİRMA YOĞUNLAŞMA ANALİZİ VE PİYASA YAPISI

Yıl 2024, Sayı: 14, 211 - 224, 31.12.2024

Mehmet Karagül , Zeynep Büyük

https://doi.org/10.58627/dpuiibf.1591417

Öz

Döküm sektörü, gelişmiş ve gelişmekte olan ülke sanayilerinin kalkınmasında stratejik bir öneme sahiptir. Sektörün bu denli önemli olması ülkeler arasında rekabete yol açmakta birçok ülke ticari yaptırımlar uygulayarak kendi döküm sanayisini korumaya yönelmektedir. Ticari kararların yanı sıra gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan bazı ülkelerin döküm pazarına olan hakimiyetini kırmak için, yeni sistem teknolojiye sahip fabrikalar kurarak metal döküm ürünü üretmeye geçmiştir. Bu bağlamda çalışmada, Türk döküm sektörünün dünyadaki konumu ve iç piyasadaki yoğunlaşma düzeyi ile piyasa yapısını incelenmiştir. Konu analizi için yapılan ampirik çalışmamız 2013-2020 dönemlerini içermektedir. Hesaplamada N firma yoğunlaşma oranı ve Linda Endeksleri kullanılmıştır. Analiz sonucunda Türk döküm sektöründe yoğunlaşmanın az, rekabetin olduğu ve sektörün oligopol yapıda bulundu tespit edilmiştir. Netice itibariyle, Türkiye döküm sanayide dünyada yaşanan bu rekabet ortamında yerini korumak için teknolojik yenilikleri takip etmenin yanı sıra ülkelerin uyguladığı ticari yaptırımlara karşı çeşitli tedbirler alması gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Döküm sektörü, yoğunlaşma, piyasa yapısı, rekabet durumu

TÜRK CASTIN INDUSTRIAL COMPANY CONCENTRATION ANALYSIS AND MARKET STRUCTURE

Öz

The casting sector has a strategic importance in the development of industries in developed and developing countries. The fact that the sector is so important leads to competition between countries, and many countries try to protect their foundry industry by imposing trade sanctions. In addition to commercial decisions, developed countries have started to produce metal casting products by establishing factories with new system technology in order to break the dominance of some developing countries in the casting market. In this context, the study examined the position of the Turkish casting industry in the world and the level of concentration in the domestic market and its market structure. Our empirical study for subject analysis includes the periods 2013-2020. N company concentration ratio and Linda Indices were used in the calculation. As a result of the analysis, it was determined that the concentration in the Turkish casting industry was low, there was competition and the sector had an oligopoly structure. As a result, it can be stated that Turkey should take various measures against the trade sanctions imposed by countries, as well as following technological innovations, in order to maintain its place in this competitive environment in the world in the casting industry.

Anahtar Kelimeler

cating industri, market structure, campatition stuation

Kaynakça

• ASO, (2017). Döküm Sektörü Raporu. Erişim Tarihi: 26 Ocak 2022, https://www.aso.org.tr/wp-content/uploads/2017/09/15.pdf
• ATAÇELİK, (2023). Dünya Döküm Sektöründeki Gelişmeler. Erişim Tarihi: 05 Nisan 2023, http://www.atacelik.com/dokumtarihi.html
• Aytaç, S., (2018). Endüstri 4.0 ve akıllı fabrikalar, “Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi”, 22, (2), ss. 546-556.
• Çetin, A. (2021). Endüstri 4.0 ve Türkiye. Erişim Tarihi: 24 Şubat 2023, https://dokumhane.net/endustri-4-0-ve-turkiye/
• İDDMİB, (2021). Döküm Sektörü Ocak 2021 Değerlendirmesi. Erişim Tarihi: 09 Mart 2023, https://turkishmetals.org/tr/sektor-detail/3
• İMİB, (2022). Fluorit Yataklarının Durumu, İşletmeciliği ve Geleceği. Erişim Tarihi: 07 Mart 2023, https://www.imib.org.tr/links/29maden/FLORIT.pdf
• İskenderun TSO, (2020). Demir Çelik Sektörü Swot Analizi Raporu. Erişim Tarihi:27 Ocak2023,https://webcache.googleusercontent.com/search? q=cache:X9MnTbKg9ygJ:https://iskenderuntso.org.tr/wp-content/uploads/2020/11/demir-celik-sektoru-swot-analizi-1.docx&cd=2&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
• İSO, (2022). Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu. Erişim Tarihi: 17.05.2022, https://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu
• KPMG, (2021). Perspektifinden Demir Çelik Sektörüne Bakış. Erişim Tarihi: 29 Mayıs 2022, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2021/07/kpmg-perspektifinden-demir-celik-sektorune-bakis-2021.pdf
• Linda, R. (1976). Methodology of Concentration Analysis Applied to the Study of Industries and Market. Brussel: Commisission of the European Communities.
• Özhan, M. (1990). 1988 Yılında Türk İmalat Sanayiinde Yoğunlaşma Düzeyi ve Bu Yoğunlaşma Düzeyi Belirleyen Faktörler. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 106-116.
• Rekabet Kurumu, www. Erişim: 14.01. 2023. https://www.rekabet.gov.tr/tr/Sayfa/Yayinlar/rekabet-terimleri-sozlugu/terimler-listesi?icerik=b78759ab-de54-4314-9978-58685941ef14
• STB, (2020). Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Demir Çelik Raporu, Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2022, https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektor-raporlar
• Sanlı, K. C. (2000). Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Öngörülen Yasaklayıcı Hükümler ve Bu Hükümlere Aykırı Sözleşme ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Geçersizliği. Erişim Tarihi: 22 Aralık 2022, https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/akademik-calismalar/3-pdf
• SBB, (2018). On Birinci Kalkınma Planı Ana Metal Sanayi Çalışma Grubu Raporu. Strateji ve Bütçe Bakanlığı, Erişim Tarihi: 09 Mart 2022, https://www.sbb.gov.tr/ozel-ihtisas-komisyonu-raporlari/
• TBB, (Türkiye Bankalar Birliği), (2012). Türkiye’de Bankacılık Sektörü Piyasa Yapısı, Firma Davranışları ve Rekabet Analizi. (Yayın No. 280). İstanbul.
• TÜİK, (2017). TÜİK Haber Bülteni. Erişim Tarihi: 15 Haziran 2022, 2017.https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-ve-Hizmet-Sektorlerinde-Yogunlasma-2015-24867
• TÇÜD, (2023). Türkiye Çelik Haritası. Erişim Tarihi: 06 Mayıs 2023, https://celik.org.tr/harita/
• TİM, (2021). İhracat 2021 Raporu. Erişim Tarihi: 22 Ocak 2023, https://www.tim.org.tr/tr/yillik-ihracat-raporu
• TOBB (2020). Türkiye Demir ve Demir Dışı Metaller Meclisi Raporu. Erişim Tarihi: 31 Mayıs 2022, https://www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2021/demir21.pdf
• Tüdöksad (2021b). Metal Sektörü Raporu. Erişim Tarihi: 25 Ocak 2022, https://tudoksad.org.tr/dosyalar
• Tüdoksad, (2021), Türkdöküm Dergisi, No: 61, s. 29. Erişim 12.11.2023.
• https://tudoksad.org.tr/upload/files/Türkdöküm-61-small_compressed%20%281%29%20%281%29.pdf
• Tüdöksad, (2021a). AFS Census 2019 Dünya Döküm İstatistikleri Metal Döküm Sektörü Raporu. Erişim Tarihi:10 Mayıs 2022, https://akademi.tudoksad.org.tr/document/view?id=119
• Tüdöksad, (www). Türkiye Metal Döküm Sanayi 2020’de Güçlü Konumunu Korudu, Erişim: 01. 03. 2022, https://www.tudoksad.org.tr/turkiye-metal-dokum-sanayi-2020-de-guclu-konumunu-korudu.
• Tüdöksad, (2023). Genel Bakış ve Önemi. Erişim Tarihi: 20 Ocak 2023, https://tudoksad.org.tr/genel-bakis-ve-onemi.
• Un Comtrade Database. Erişim Tarihi: 23 Ocak 2023, https://comtrade.un.org/data/auth/login?ReturnUrl=%2Fdata%2F
• Vadiogludokum, (2023). Döküm Nedir; Erişim: 23.12. 2023, https://www.vadiogludokum.com/dokum_nedir
• Worldsteel In Figures, (2021). Erişim Tarihi 30 Mayıs 2022, https://worldsteel.org/