Turkey's Mediation Role Between Russia and Ukraine in terms of Pacific Settlement of Disputes in International Law

Yıl 2023, , 475 - 493, 27.01.2023

Selman Öğüt

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1215305

Öz

International law aims to resolve international conflicts by peaceful means. This issue, which is clearly stated in the UN Charter, is essential for the maintenance of international peace and security. The international conflict between Russia and Ukraine, one of the biggest crises the world has faced after the Cold War era, has once again reminded the international community how important peaceful solutions are. Turkey, acting as a mediator between Russia and Ukraine, has taken important steps in order ro re-establish the peace. In our study, Turkey's mediation role in the international conflict between Russia and Ukraine has been examined in terms of international law.

Anahtar Kelimeler

Pacific Settlement of Disputes in International Law, Mediation, Resolution of international Conflicts, Ukraine and Russia Crisis, Turkey

Uluslararası Hukukta Barışçıl Çözüm Yolları Açısından Türkiye’nin Rusya-Ukrayna Arasındaki Arabuluculuğu

Öz

Uluslararası hukuk uluslararası ihtilafların barışçıl yollarla çözülmesini hedeflemektedir. BM Antlaşmasında açıkça belirtilen bu husus uluslararası barış ve güvenliğin korunması açısından elzemdir. Soğuk Savaş dönemi sonrasında dünyanın yüzleştiği en büyük krizlerden biri olan Rusya ve Ukrayna arasındaki uluslararası ihtilaf, barışçıl çözüm yollarının ne kadar önemli olduğunu uluslararası camiaya bir kez daha hatırlatmıştır. Rusya ve Ukrayna arasında arabuluculuk görevi üstlenen Türkiye barışın yeniden tesisi için önemli adımlar atmıştır. Çalışmamızda Rusya ve Ukrayna arasındaki uluslararası ihtilafa ilişkin Türkiye'nin arabulculuk rolü uluslararası hukuk açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası hukukta barışçı çözüm yolları, Arabuluculuk, Uluslararası ihtilafların çözümü, Ukrayna ve Rusya krizi, Türkiyenin arabulucuğu

Kaynakça

• 1907 Convention for the Pacific Settlement of International Disputes. Madde: 3. Erişim Adresi: J:\Office Managers\Basic Documents English\2d ed\Revised\1907ENG.wpd (pca-cpa.org)
• A/RES/25/2625. (1970, 24 October). Erişim Adresi: http://www.un-documents.net/a25r2625.htm
• AB, Ukrayna ile ortaklık anlaşması imzaladı. (2014, 21 Mart). BBC. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/03/140321_ukrayna_ab
• AB’den Ukrayna vatandaşlarına vize muafiyetine onay. (2017, 11 Mayıs) Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abden-ukrayna-vatandaslarina-vize-muafiyetine-onay/816224
• ABD, Ukrayna sınırındaki Rus askeri hareketliliğinden kaygılı. (2021, 5 Nisan). TRT Haber. Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/abd-ukrayna-sinirindaki-rus-askeri-hareketliliginden-kaygili-570400.html
• Acer, Y. ve Kaya İ. (2017). Uluslararası hukuk temel ders kitabı. 8. Baskı. Seçkin Yayınları.
• Aguirre, E. K. (2015). The Importance of the right to food for achieving global health. 9 Global Health Governance.
• Alexander, N. M. (2009). International and comparative mediation legal perspectives, Wolters Kuwer.
• Alheritiere, D. (1985). Settlement of public ınternational disputes on shared resources: Elements of a comparative study of international ınstruments. Natural Resources Journal. 25(3)
• Andreevska, E. (2018). The Un as a dispute settlement system: The Role of the Security Council. Journal of Political Administrative and Local Studies, 1(1), 19-32.
• Antonio Guterres says without Türkiye’s commitment the initiative would never have been born. (2022, 18 Kasım). İletişim. Erişim Adresi: https://www.iletisim.gov.tr/English/Haberler/detay/antonio-guterres-says-without-turkiyes-commitment-the-initiative-would-never-have-been-born
• Baek, B. S. (2008). Economic sanctions against human rights violations. Cornell Law School Inter-University Graduate Student Conference Papers, Cornell Law Library.
• Baharçiçek, A. (1996). Yenı̇ dünya düzenı̇: Barış ve ı̇şbı̇rlı̇ğı̇ mı̇, çatışma ve düzensı̇zlı̇k mı̇?. Bilig-Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 1
• Belarus, Rusya Müttefik Kararlılığı 2022 ortak askeri tatbikatı başlıyor. (2022, 9 Şubat). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/belarus-rusya-muttefik-kararliligi-2022-ortak-askeri-tatbikati-basliyor/2497970
• Bercovitch, J. (2007). Mediation in international conflicts theory, Practice and developments, peacemaking in international conflict: Methods&techniques. Editor: I. William Zartman. Revised Edition. United States Institute of Peace.
• Bilener, T. (2007). Ukrayna dış politikasını etkileyen unsurlar. Karadeniz Araştırmaları. 13, 15-132.
• BM Genel Sekreteri Guterres'ten Türkiye'ye savaş esiri takası teşekkürü. (2022, 22 Eylül). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-genel-sekreteri-guterresten-turkiyeye-savas-esiri-takasi-tesekkuru/2692452
• Bosco, G. (1991). New Trends on Peaceful Settlement of Disputes Between States. North Carolina Journal of International Law. 16(2)
• Budapeşte Memorandumu. (1994, 5 Aralık). Erişim Adresi: volume-2866-I-50069.pdf (un.org)
• Collier. J.G. and Lowe. V. (1999). The Settlement of disputes in ınternational law: Institutions and procedures. Oxford University Press. United States.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında güvenlik zirvesi toplandı: Rusya’nın Ukrayna'ya yönelik saldırısı kabul edilemez. (2022, 24 Şubat). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-baskanliginda-guvenlik-zirvesi-toplandi-rusya-nin-ukraynaya-yonelik-saldirisi-kabul-edilemez/2512257
• Cumhurbaşkanı Erdoğan: Rusya-Ukrayna barışında ara bulucu olabiliriz. (2022, 21 Ocak). TRT Haber. Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-rusya-ukrayna-barisinda-ara-bulucu-olabiliriz-647456.html
• Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan Kırım mesajı. (2015, 18 Mayıs). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/cumhurbaskani-erdogandan-kirim-mesaji/46219
• Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın girişimiyle Rusya-Ukrayna, 200 savaş esirini takas etti. (2022, 22 Eylül). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/cumhurbaskani-erdoganin-girisimiyle-rusya-ukrayna-200-savas-esirini-takas-etti/2691535
• Dış basın son dakika olarak duyurdu: Erdoğan Putin'i tahıl anlaşmasına nasıl ikna etti. (2022, 2 Kasım). Yenişafak. Erişim Adresi: https://www.yenisafak.com/dunya/dis-basin-son-dakika-olarak-duyurdu-erdogan-putini-tahil-anlasmasina-nasil-ikna-etti-3867948
• Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: Yaptırımlara katılma eğilimimiz yok. (2021, 1 Mart). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/politika/disisleri-bakani-cavusoglu-yaptirimlara-katilma-egilimimiz-yok/2520335
• Druckman, D. (2007). Negotiating in The International context. Peacemaking in international conflict: Methods&techniques. Editor: I. William Zartman. United States Institute of Peace. Revised Edition.
• Eagleton, C. (1946). The Pacific settlement of disputes under the charter. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 246(1), 24–29.
• East Timor (Portugal v. Australia). (1995) 30 June. ICJ Reports. par. 22.
• Erdal, M. (2017). Uluslararası uyuşmazlıkların barışçıl çözümüne ı̇lı̇şkı̇n bı̇r müessese süreklı̇ hakemlı̇k mahkemesı̇. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi. Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan özel sayısı, 19.
• Fombad, C. M. (1980). Consultation and negotiation in the Pacific Settlement of International Disputes. African Journal of International and Comparative Law, 1. 707-724.
• Geneva Convention relative to the treatment of prisoners of war. (1949, 12 August). Erişim Adresi: https://treaties.un.org/pages/showDetails.aspx?objid=0800000280159839
• Goodrich, L. M. (1945). III. Pacific settlement of disputes. The American Political Science Review. 39(5), 956–970.
• Gordon. J. S. (2011). Sanctions revisited. Ethics & International Affairs, 25(3), 315-335.
• Gray, C. ve Kingsbury, B. (1992). Developments in dispute settlement: Inter State Arbitration since 1945. The British Year Book of International Law. England.
• Handbook on the Peaceful Settlement of Disputes between States. (1992). United Nations. New York.
• Hollis, D. B. ve Tikk. E. (2022). Peaceful settlement in ınternational law. Texas International Law Journal, 57(2), 133-184.
• Hüseynov, F. (2003). Bağımsız Devletler Topluluğunun Oluşumunun Hukuki Boyutları. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52(4).
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. m. 25. Erişim Adresi: https://www.ohchr.org/sites/default/files/UDHR/Documents/UDHR_Translations/trk.pdf
• Kaya, İ. S. (2017). Uluslararası örnekler çerçevesinde uluslararası uyuşmazlıkların barışçı çözüm yolları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2/1), 153-163.
• Keltner, J. W. (1987) Mediation: Toward a civilized system of dispute resolution, ERIC, Virginia.
• Kırım'da Rusya'ya bağlanma kararı. (2014, 6 Mart). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/kirimda-rusyaya-baglanma-karari/176878
• Larsson, L. (2010). A Helping hand, mediation with nonviolent communication. Friare Liv, Sveden.
• Manila Declaration on the peaceful settlement of ınternational disputes. (1982, 15 Kasım). BM Genel Kurulu, A/RES/37/10.
• McGregor, L. Alternative dispute resolution and human rights: Developing a rights-based approach through the ECHR, The European Journal of International Law, 26(3), 607-634.
• Merrills, J. ve Brabandere E. D. (2022). Merrills international dispute settlement. Cambridge University Press. Seventh Edition.
• Minsk protokolünün içeriği açıklandı. (2014, 7 Eylül). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/minsk-protokolunun-icerigi-aciklandi/124311
• Monteiro, A. R. (2014). Ethics of human rights, Springer, Switzerland.
• Montrö Sözleşmesi 1. ve 2. Kısımlar.
• Montrö Sözleşmesi madde 20 ve 21.
• NATO says Russia to have 30,000 troops on drills in Belarus, north of Ukraine. (2022, 3 February). Reuters. Erişim Adresi: NATO says Russia to have 30,000 troops on drills in Belarus, north of Ukraine | Reuters
• NATO uyardı: Rusya, Ukrayna sınırına askeri yığınak yapıyor. (2021, 15 Kasım). Euronews. Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/my-europe/2021/11/15/nato-uyard-rusya-ukrayna-s-n-r-na-askeri-y-g-nak-yap-yor
• Neuhold, H. (2016). The Peaceful settlement of ınternational disputes. The Law of International Conflict.
• Öğüt, S. (2019). Başarısız devlet kavramının incelemesi. Marmara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(3), 163-177.
• Öğüt, S. (2017). BM Güvenlik Konseyi'nin yeniden yapılandırılması. Gökkubbe Yayınları. İstanbul.
• Öğüt, S. (2014). Uluslararası hukuk düzeninin aktörleri olarak uluslararası hukuk kişileri. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9, 119-120.
• Öğüt, S. (2013). Egemen eşitlik prensibine modern uluslararası hukuk açısından bir istisna hali olarak yaklaşma. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 19 (3), 147-162.
• Park, I. (2018). The Right to life in Armed Conflict. Oxford University Press.
• Pazarcı, H. (2009). Uluslararası hukuk. Turhan Kitabevi. Ankara.
• Rusya tahıl koridoru boyunca gemilerin hareketini durdurdu. (2022, 31 Ekim). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rusya-tahil-koridoru-boyunca-gemilerin-hareketini-durdurdu/2725868
• Rusya ve Ukrayna'dan Antalya zirvesi (Lavrov ve Kuleba görüştü). (2022. 10 Mart). NTV. Erişim Adresi: https://www.ntv.com.tr/ukrayna-savasi/rusya-ve-ukraynadan-antalya-zirvesi-lavrov-ve-kuleba-gorustu,3MkL_ZbbHk-89VKH60aUMQ
• Rusya-Ukrayna geriliminde Türkiye ara bulucu olur mu. (2022, 20 Ocak). TRT Haber. Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/gundem/rusya-ukrayna-geriliminde-turkiye-ara-bulucu-olur-mu-647151.html
• Rusya-Ukrayna müzakere heyetleri İstanbul'da bir araya geldi. (2022, 29 Mart). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/gundem/rusya-ukrayna-muzakere-heyetleri-istanbulda-bir-araya-geldi/2548756
• Rusya, Ukrayna sınırına neden askeri yığınak yapıyor. (2021, 15 Nisan). BBC. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56746772
• Rusya, Ukrayna'ya askeri müdahalede bulunuyor. (2022, 24 Şubat). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/rusya-ukraynaya-askeri-mudahalede bulunuyor/2511872
• Rusya’nın Ukrayna’nın Bazı Bölgelerini İlhakı Hk. (2022, 30 Eylül). MFA. Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/no_-300_-rusya-nin-ukrayna-nin-bazi-bolgelerini-ilhaki-hk.tr.mfa
• Shaw, M. N. (2008). International law. Cambridge.
• Sohn, L. (1987). In Theory: Peaceful Settlement of Disputes and International Security. Negotiation Journal. 3(2), 155-166.
• Sunday, N. (2013). Settlements of international disputes. GRIN. Munich.
• Sur, M. (2019). Uluslararası hukukun esasları. Beta Yayınları. 13. Baskı. İstanbul.
• Tahıl Sevkiyatına İlişkin Açıklama. (2022, 30 Ekim). MSB. Erişim Adresi: https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/30102022-13612
• Tanaka, Y. (2018). The Peaceful settlement of ınternational disputes. Cambridge University Press.
• Terminology. Erişim Adresi: https://peacekeeping.un.org/en/terminology
• The Mavrommatis Palestine Concessions. (30 August 1924). Erişim Adresi: http://www.worldcourts.com/pcij/eng/decisions/1924.08.30_mavrommatis.htm
• Tracking sanctions against Russia. (2022, 9 March). Reuters. Erişim Adresi: https://www.reuters.com/graphics/UKRAINE-CRISIS/SANCTIONS/byvrjenzmve/
• Turkey hasn't decided to close straits to Russian ships -Turkish official. (2022, 26 Şubat). Reuters. Erişim Adresi: https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-hasnt-decided-close-straits-russian-ships-turkish-official-2022-02-26/
• Tüm dünyayı meşgul eden küresel gıda krizinin çözümünde büyük rol oynayacak bir girişime vesile olmanın gururunu yaşıyoruz. (2022, 22 Temmuz). TCBB. Erişim Adresi: https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/138807/-tum-dunyayi-mesgul-eden-kuresel-gida-krizinin-cozumunde-buyuk-rol-oynayacak-bir-girisime-vesile-olmanin-gururunu-yasiyoruz-
• Türkiye ile Ukrayna arasında 8 anlaşma imzalandı. (2022, 3 Şubat). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/turkiye-ile-ukrayna-arasinda-8-anlasma-imzalandi/2493259
• Türkiye-Rusya-Ukrayna Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı. (2022, 10 Mart). Mfa. Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/turkiye-rusya-ukrayna-uclu-disisleri-bakanlari-toplantisi--10-mart-2022.tr.mfa
• Türkiye, UN, Russia, Ukraine sign deal to resume grain exports. (2022, 22 Temmuz). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/en/russia-ukraine-war/turkiye-un-russia-ukraine-sign-deal-to-resume-grain-exports/2643586
• Tüysüzoğlu, G. (2011). Turuncu Devrim’in Sonu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 3(2).
• Ukrayna AB ile bağları koparıyor mu. (2013, 21 Kasım). BBC. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/11/131121_ukrayna_ab_ticaret
• Ukrayna anlaşmasının detayları belli oldu. (2015, 12 Şubat). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukrayna-anlasmasinin-detaylari-belli-oldu/75410
• Ukrayna ve Rusya'dan tahıl sevkiyatı- Akar: İstanbul'da koordinasyon merkezi kurulacak. (2022, 12 Temmuz). BBC. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-62138616
• Ukrayna: Türkiye'nin Rusya-Ukrayna krizinde arabuluculuk teklifinin potansiyeli var. (2022, 19 Ocak). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukrayna-turkiyenin-rusya-ukrayna-krizinde-arabuluculuk-teklifinin-potansiyeli-var/2479932
• Ukrayna'da gösteriler sürüyor. (2013, 3 Aralık). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ukraynada-gosteriler-suruyor/200160
• Ukrayna'daki olaylarda 38 kişi öldü. (2014, 3 Mayıs). Anadolu Ajansı. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/ukraynada-olaylar/0/72381
• Ünyılmaz, H. (2016). Uluslararası toplumda uyuşmazlıkların diplomatik yollarla çözümü. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Waart. P.J.I.M. de. (1973) The Element in the Pacific Settlement of Disputes Between State. Martinus Nuhoff. England.
• Weinstein, R. J. (2001). Mediation in the Workplace: A Guide for training, practice, and administration. Quorum Books.
• Zelenskiy, Rusya ile takas edilen 215 Ukraynalı için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etti. (2022, 22 Eylül). İletişim Başkanlığı. Erişim Adresi: https://iletisim.gov.tr/turkce/Haberler/detay/zelenskiy-rusya-ile-takas-edilen-215-ukraynali-icin-cumhurbaskani-erdogana-tesekkur-etti22092022
• Zevelev, I. NATO’s Enlargement and Russian Perceptions of Eurasian Political Frontiers. George Marshall European Center for Security Studies. Erişim Adresi: https://www.nato.int/acad/fellow/98-00/zevelev.pdf