Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Süreci ve Özbekistan

Yıl 2024, , 375 - 384, 26.04.2024

Halit Çelik

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1445859

Öz

Son dönemde gelişme eğilimi gösteren Türkiye-Özbekistan ilişkileri doğrultusunda Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi bağlamında Özbek öğrencilerin Türkçeye ilgisi açıkça görülmektedir. Özbek öğrencilerin Türkçe öğrenme süreçlerini daha kolay ve etkili kılabilmek adına iki ülke arasındaki ortak değerlerin ders malzemelerinde kullanılması önem arz etmektedir. Bu çalışmamızda Özbekistan ve Türkiye arasındaki kadim tarihi de göz önüne alarak ortak değerlerin neler olabileceği ve bu değerlerin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılması gerektiği ele alınmıştır. Türkçe öğretimi sürecini daha etkili kılabilmenin bir yolu da bu değerlerin öğretimde kullanılmasıdır. Bu bakımdan iki ülke arasındaki ortak değerlerin tespiti adına yapılan çalışmalar incelenmiş ve Türkçe öğretim sürecine dâhil edilmesi tartışılmıştır. Böylelikle ortak değerler üzerinden ele alınan dil öğretimi, daha etkin ve kültürel alışverişe müsait bir ortamda gerçekleşerek daha fazla Özbek öğrencinin sürece katılması teşvik edilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi, Özbek Edebiyatı, Ortak değerler.

The Process of Teaching Turkish as a Foreign Language and Uzbekistan

Öz

In line with Turkey-Uzbekistan relations, which have been developing recently, the interest of Uzbek students in Turkish is clearly seen in the context of teaching Turkish as a foreign language. In order to make the Turkish learning process of Uzbek students easier and more effective, it is important to use the common values between the two countries in course materials. In this study, taking into account the ancient history between Uzbekistan and Turkey, the common values and the use of these values in teaching Turkish as a foreign language are discussed. One way to make the Turkish language teaching process more effective is to use these values in teaching. In this respect, the studies conducted to determine the common values between the two countries have been examined and their inclusion in the Turkish teaching process has been discussed. In this way, language teaching based on common values, will take place more effectively in a conducive environment for cultural exchange, and more Uzbek students will be encouraged to participate in the process.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as a foreign language, Uzbek Literature, Common values.

Kaynakça

• Adıyaman, H., Çangal, Ö., & Yazıcı, M. H. (2018). The language needs analysis of Turkish learners in Kazakhstan: an example of international Hoca Ahmet Turkish-Kazakh University. From the Editor, 79.
• Aksoy, Ö. A. (2017). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticaret AŞ.
• Albayrak, N. (2009). Türkiye Türkçesinde atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Alimukhamedov F., Akçay, E.(2013). Redefining the contemporary relations between Turkey and Uzbekistan. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 235-242.
• Atalay, B. (2018). Divanü Lûgat-it Türk (Çeviri-Dizin). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bulduk, T. B. (2020). Dîvânu Lugâti’t-Türk ve Özbek Türkçesinde ortaklaşan atasözleri. Kesit Akademi Dergisi, 22, 90-100.
• Çığır E. (2010). Özbekistan’da demografik yapı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dünyası, İstanbul.
• Dadakhon, K. G. (2023). Özbekistan Cumhuriyeti: İnşası, gelişimi ve Türk devletleri politikası (1991-2023) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Delican, B., Gedik, O., Kaya, T. T., & Kalkan, R. (2023). Türkiye ve Özbekistan’da ana dil eğitiminde ders kitapları; metin yapıları üzerine karşılaştırmalı bir inceleme. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 10(95), 1070-1078.
• Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 151-154.
• Durdona, S. (2022). Türkiye Türkçesi ve Özbek Türkçesinde geçiş dönemleri ile ilgili söz varlığı. Atlas Journal, 8(46), 2417-2420.
• Fedakar, S. (2009). Özbek mizahında Nasrettin hoca tipi ve fıkraları. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 9(1), 67-73.
• Kamalova, Z. (2017). Özbeklerin ulusal oluşumu, Millî Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(2), 160-173.
• Kara, A. (2012). Turgut Özal ve Türk dünyası, Kültür Sanat Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul, s.191-197.
• Mahmudov, N., & Naskali, E. G. (1996). Özbek edebîyatında edebî türler. Türk Dünyası Dil ve Edebîyat Dergisi, 2, 349-352.
• Meral, M. R. (2015). Milli Türkistan dergisine göre Sovyetler Birliği’nin Türkistan’daki eğitim ve kültür politikaları, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Saray, M. (2019). Yeni Türk Cumhuriyetleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 4. Baskı.
• Şengül, K. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Afganistanlı Özbek Türklerinin Türkiye Türkçesine yönelik görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 91-100.
• Yelok, V. S. (2019). Edebî metin aktarmaları bağlamında Türkçeye ve Özbekçeye yapılan aktarmalara bir bakış. Milli Eğitim Dergisi, 48(223), 323-340.
• Yıldırım, V. Y. (2020). Ders kitaplarında Türk kültürü: Türkiye, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan örnekleri. Turkish Studies, 15(5), 3849-3869.
• Yoldaşev, İ., ve Gümüş, M. (1995). Özbek atasözleri. Ankara: Engin Yayınevi.
• Yüce, M., & Khamrabaeva, L. (2020). Özbek Türklerinin milli geleneklerine genel bakış. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 319-341.
• https://istatistik.yok.gov.tr/ Erişim : 13.02.2024 (Öğrenci İstatistikleri/uyruğa göre öğrenci sayıları)