19. Yüzyılda Alman Silah Diplomasisi: Osmanlı İmparatorluğu ve Mançu Qing Hanedanı Örneği

Yıl 2024, , 278 - 293, 26.07.2024

Rahman Nurdun

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1479305

Öz

19. yüzyılın sonlarına doğru, endüstrileşme ve emperyalizm gibi büyük dönüşümler dünya siyaseti ve ekonomisini derinden etkilemiştir. Bu dönemde, Almanya gibi güçlü silah ve savunma sanayilerine sahip olan ülkeler, uluslararası ilişkilerde belirleyici bir konuma gelmiştir. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu ve Mançu Qing Hanedanı gibi büyük imparatorluklar, dönemin siyasi ve askeri çalkantılarıyla başa çıkmak için silah tedarikinde Almanya'ya yönelmişlerdir. Bu makalede, Almanya'nın Osmanlı İmparatorluğu ve Mançu Qing Hanedanı'na silah satışı üzerinden yürüttüğü diplomasi stratejileri incelenerek, bu satışların her iki imparatorluğun askeri gücüne ve silah sanayisinin gelişimine etkileri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Mançu Qing Hanedanı, Almanya, Krupp

119th Century German Weapon Diplomacy: The Example of the Ottoman Empire and the Manchu Qing Dynasty

Öz

Towards the end of the 19th century, major transformations such as industrialization and imperialism profoundly impacted world politics and economics. During this period, countries with strong arms industries like Germany held a decisive position in international relations. Particularly, large empires such as the Ottoman Empire and the Manchu Qing Dynasty turned to Germany for arms procurement to deal with the political and military complexities of the era. This article will examine Germany's diplomatic strategies through arms sales to the Ottoman Empire and the Manchu Qing Dynasty and evaluate the impact of these sales on the military strength and arms industry development of both countries.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Manchu Qing Dynasty, Germany, Krupp

Kaynakça

• Ahmad, F. (1993). The Making of Modern Turkey, Routledge, London and New York
• Aydın, A. ve Zorlu, T. (2015). Transfer of German Military know-how and technology to the Ottoman Military factories at the beginning of the first world war, BELLETEN, 79, 285.
• Başol, S. ve Şahin, V. (2022). Siyaset ve ticaretin gölgesinde Osmanlı Devleti’nde silah ithalatı örneği: Alman mavzer fabrikasından Osmanlı merkez silahhanesine gönderilen silah ve mühimmatlar (1888-1904), Mavi Atlas, 10(1), 291-309.
• Beşirli, M. (2004). II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı Ordusunda Alman silahları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 121-139.
• Beydilli, K. (1979). II. Abdülhamit devrinde gelen ilk Alman Askeri heyeti hakkında. İÜ Tarih Dergisi, 32, 481-494.
• Beydilli, K. (1983). Colmar Von Der Goltz Paşa’nın gelişine kadar Prusya-Alman- Osmanlı siyasi ve askeri münasebetlerine kısa bir bakış. 20’nci Yüzyıl Başına Kadar Türk Askeri Eğitiminin Tarihi Gelişimi içinde, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul
• Cai, E., 蔡尔康 ve Lin Lezhi林乐知(1982). 李鸿章历聘欧美记(Li Hongzhang'ın Avrupa ve Amerika'yı ziyaret ettiği seyahatler hakkında), 长沙, 湖南人民出版社
• Chang, K. 張肯銘(2011). 從認識到認同:晚清中國朝野對德國軍事能力的認知(1861-1890)( Anlamaktan Kabul Etme: Qing Hanedanı döneminde Çin halkının Almanya'nın askeri yeteneklerine yönelik algısı). Erişim adresi: http://rportal.lib.ntnu.edu.tw/items/acbb3ced-ebe8-4fdc-b39a-88c7e00bc080
• Davison, Roderic H.(1963). Reform in the Ottoman Empire 1856-1876, Princton University Press,
• Davison, Roderic H.(1990) Essays in Ottoman and Turkish History 1774-1923: the Impact of the West, University Of Texas Press, Austin.
• Durgun, B. (2017). Turkish-German Military Relations and the Balkan Wars. Tarih ve Günce, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Dergisi, I(1), 217-238.
• Ergün, M. (Mart 1990). Türk Eğitiminin Batılılaşmasını Belirleyen Dinamikler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 6, 17.
• Guo,W.郭卫东(2019), 传统与创制:19世纪后期中国的洋务运动(Gelenek ve Yenilik:19. Yüzyıl Sonu Çin'in Batılılaşma Hareketi) Erişim adresi: https://www.aisf.or.jp/sgra/wp-content/uploads/2019/05/Format_A%EF%BC%BBC%EF%BC%BDKokushi4_Fullpaper_GuoWeidong%E9%83%AD%E8%A1%9B%E6%9D%B1.pdf
• Grant, J. A. (2007). Rulers, guns, and money: The global arms trade in the age of imperialisms. Havard University Press.
• Grüßhaber, G. (2018).The ‘German Spirit in the Ottoman and Turkish Army, 1908- 1938, De Gruyter.
• Hale, W. (2013). Turkish Foreign Policy since 1774, 3rd edition, Routledge
• Hanioğlu, M. Ş. (2008). A Brief History of the late Ottoman Empire, Princeton University Press,
• Illich, N. S. (2007), German Imperialism in the Ottoman Empire: A comparative study, (unpublished PhD dissertation), Texas A&M University
• Jie, L. (2021), Li Hongzhang und Krupp: Die militärische Zusammenarbeit und die Modernisierung Chinas, Rheinischen, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Friedrich-Wilhelms-Universitat zu Bonn, 2021. Erişim adresi: https://bonndoc.ulb.uni-bonn.de/xmlui/handle/20.500.11811/9402
• Karakoç, E. ve Mete, A. S. (2020), The Effects of the Firearm Purchasings on the Ottoman Fianacial Structure during the military Modernization (1853-1908). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 49, 293-312.
• Lin, C. 林矗 ve Li Nan李楠 (2014), 近代太平天国战争对经济发展的长期影响(Modern dönemde Taiping İsyanı'nın ekonomik gelişme üzerindeki uzun vadeli etkileri), 经济资料译丛 ( Journal of Translation from Foreign Literature of Economy ), No.2
• Liu, X. 刘晓琴(2001). 德国克虏伯与中国近代军事教育(Almanya Krupp Firması ile Çin'in Modern Askeri Eğitimi), 天津师范大学学报, 社科版, No. 3. Erişim adresi: http://www.qinghistory.cn/qsyj/ztyj/zwgx/2006-04-13/25582.shtml
• Mete, A. S. (2019). Ateşli silah teknolojisindeki gelişmelerin osmanlı kara ordusu’na etkileri (1826 – 1914). [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Miller, G. (1997). Straits: British policy towards the Ottoman Empire and the Origins of the Dardanelles Campaign. University of Hull Press.
• Palmer, A. (1994). The Decline and the Fall of the Ottoman Empire, Barnes and Noble Books.
• Ortaylı, İ. (1981). İkinci Abdülhamit Döneminde Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu Ankara Üniversitesi Basimevi.
• Ortaylı, İ. (1987). İmparatorluğun en uzun yüzyılı (2. Bası) Hil Yayın.
• Owen, R. (2009). The Middle East in the World Economy 1800-1914, I.A Tauris.
• Önsoy, R. (1988) Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Subayları ve Alman Silah Sanayinin Çıkarı (1871-1914). IX. Türk Tarih Kongresi (Ankara 21-25 Eylül 1981) içinde (ss. 1207-1213). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Özgüldür, Y. (1993). Yüzbaşı Helmut Von Moltke’den Müşir Liman Von Sanders’e Osmanlı Ordusunda Alman Askeri Heyetleri. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma Ve Uygulama Merkezi Dergisi, 4(4). 297-307. https://doi.org/10.1501/OTAM_0000000329
• Rathmann, L. (2001). Alman emperyalizminin Türkiye’ye girişi. (R. Zarakolu Çev.), Belge Uluslararası Yayıncılık. 3ncü baskı.
• Reyhan, C. (2005). Türk-Alman ilişkilerinin tarihsel arka planı (1878-1914). Belleten 69, 217-266.
• Sabancı, Z. (2016). Osmanlı askeri teknolojisi ve silahlan politikası (1870-1918), [Yayımlanmamış doktora tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Sander, O. (1987). Anka’nın yükselişi ve düşüşü: Osmanlı diplomasi tarihi üzerine bir deneme, İmge Kitapevi.
• Saydam, A. (2019). Osmanlı Harbiye’sinde siyasi muhalefet (II. Abdülhamid Dönemi). ADAM AKADEMİ Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-35. doi: 10.31679/adamakademi.543580.
• Shaw, S. J. & Shaw, E. Kural (1977). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Volume II: Reform, Revolution, and Republic: The Rise of Modern Turkey, 1808-1975, Cambridge University Press.
• Stoecker, H. (1958). Deutschland und China im 19. Jahrhundert: das Eindringen des deutschen Kapitalismus, Rütten & Loening.
• Şakir, Z. (1956). Büyük Türk İnkılâbı, Cilt: I, 3’üncü Sultan Selim Devri’nden (Yeni Osmanlılar)a Kadar Büyük Türk İnkılâbı. İstanbul: Çeltüt Matbaası.
• Teng, D.滕德永(2013).清末新政期间列强对中国军火市场的争夺(Qing Hanedanı'nın Son Döneminde Yabancı Güçlerin Çin'in Silah Pazarındaki Rekabeti),《军事历史研究》No.1, Erişim Adresi: http://iqh.ruc.edu.cn/qdzwgxyj/zwgx_yjqy/my/649b88657b2a4808b169bae8ded50492.htm
• Trumpter, U. (1996). Germany and the End of the Ottoman Empire, The Great Powers and The End of the Ottoman Empire ( Marin Kent edited.), 2nd edition. Routledge.
• Türk, F. (2020). Die deutsch-türkischen Beziehungen im militärischen Bereich unter besonderer Berücksichtigung des Waffenhandels zwischen 1860 und 1945, 300 Jahre deutsch-türkische Freundschaft Stand und Perspektiven (Erol Esen / Fahri Türk / Franziska Trepke (Hrsg.) Peter Lang, Berlin.
• Wallach, J. L.(1985). Bir askeri yardımın anatomisi. (F. Çelölcer Çev.) 2nci.Baskı, Ankara, Genelkurmay Basımevi.
• Yasamee, F.A.K. (2011). Ottoman diplomacy:Abdülhamid II and the great powers 1878-1888, Gorgias Papers.
• Yorulmaz, N. (2018). Büyük savaşın kara kutusu: II. Abdülhamid’den I. Dünya Savaşına Osmanlı silah pazarının perde arkası. Kronik Kitap, 2nci baskı.
• Zhang, M. 张明 (2012). 晚清国防建设中的克虏伯元素(Qing Hanedanı son dönemi savunma inşasında Krupp Faktörü). Erişim adresi: http://www.csteelnews.com/special/602/604/201208/t20120809_71604.html
• Zhou, Q. 周 琦 ve Li Kaisheng李开盛 (2011), 晚清湖湘文化中的外交思想(Geç Qing Hanedanı Hu-Xiang kültüründe dış politika düşüncesi,《国际政治研究》(季刊), No.3
• Zhou, J. 周建明 (2007). 李鸿章与中德军火贸易(Li Hongzhang ve Çin-Almanya silah ticareti), Wuhan University Journal (Humanity Sciences) Vol .60 .No.4
• Zürcher, E. J.(2004). Turkey: A Modern history, 3rd edition, I.B.Tauris.