TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ İLE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Sayı: 49, 214 - 232, 28.07.2016

Alper Yılmaz Hüseyin Altay

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de enerji tüketimi ile enflasyon arasındaki
ilişkiyi inlemektir. Bu amaça yönelik olarak çalışmada 1970-2014 arası yıllık enerji
tüketimi ve enflasyon verileri kullanılmıştır. Çalışmada öncelikle standart
Granger ve Toda-Yamamoto nedensellik testleri kullanılarak seriler arasındaki nedensellik
ilişkisi incelenmiş ve her iki yönteme göre de enerji tüketiminden enflasyona
doğru bir granger nedenselliğin var olduğu tespit edilmiştir. Analizin son
kısmında ise ARDL eşbütünleşme yaklaşımıyla seriler arasındaki uzun ve kısa dönem
ilişkileri analiz edilmiş ve seriler arasında eş bütünleşme ilişkisi tespit
edilmiştir. Buna göre uzun dönem analizinde enerji tüketiminin enflasyon
üzerindeki etkisi beklentilerle uyumlu şekilde negatif ve istatistiki olarak
anlamlı bulunmuştur. Kısa dönem analizinde ise, hata düzeltme teriminin
katsayısı istatistiki açıdan anlamlı ve negatif olduğu görülmüştür. Dolayısıyla
değişkenler arasında ortaya çıkan sapmalar uzun dönem denge düzeyine
yakınsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enerji Tüketimi, Enflasyon, Eşbütünleşme Analizi

EXAMİNİNG THE RELATİONSHİP BETWEEN ENERGY CONSUMPTİON AND INFLATİON İN TURKEY

Öz

This paper aims to investigate the relationship between energy
consumption and inflation in Turkey. For this purpose we employed energy
consumption and inflation data that covers the period of 1970 to 2014. Firstly whether
the casual relationship between two series or not is determined by standart
granger casuality test and Toda-Yamamoto test. In this frame we conclude that
there is granger casuality which directed from energy consuption to inflation.
In the last section of the analyse, short and long run relation between two
series is investigated by ARDL bound testing approach and our results show that
there is co-integration among variables that means two series move together in
the long run . According to these results, the effect of energy consumption on inflation
in the long-run analysis is found negative statistically significant in line
with theoretical expectations. However, in the short run analysis coefficient
of error correction term is seen statically significant and negative.
Therefore, the deviation among the variables converge to each other in the
long-run equilibrium level.

Anahtar Kelimeler

Energy Consumption, Inflation, Casuality Test

Kaynakça

• Abay, C., Sayan S., Miran B., ve Bayaner A. (2001). Türkiye’deki Tarımsal Destek Harcamalarının Enflasyonist Etkilerinin Ekonometrik Analizi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Proje Raporu 2001-21 Haziran 2001, Ankara.
• Akçacı, T., ve Karapınar K., E. (2013). Kamu Harcamalarının Enflasyonist Etkisinin Ekonometrik Analizi, The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (8).
• Aqeel, A., Butt, M., S., (2001). The Relationship Between Energy Consumption and Economic Growth in Pakistan Asia-Pacific Development Journal Vol. 8, No. 2, December 2001.
• Arouri, M., E., H. (2012). Energy Consumption, Economic Growth and CO2 Emissions in Middle East and North African Countries, IZA DP No. 6412, Marc 2012.
• Ayvaz Güven, E. T., ve Uysal D., (2013). Türkiye’de Döviz Kurlarındaki Değişme İle Enflasyon Arasındaki İlişki (1983-2012), Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9).
• Ayvaz Güven, E. T., ve Selim S., (2014). Türkiye’de Enflasyon, Döviz Kuru ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1).
• Balke, N., S., Brown, S., Yucel, M., K. (2010). Oil Price Shocks and U.S. Economic Activity, RFF-DP 10-37, Discussion Paper, July 2010.
• Belke, A., Dreger, C., Haan f. (2010). Energy Consumption and Economic Growth New Insights into the Cointegration Relationship, Economic Papers, RuhrGraduate School of Economics.
• Costantini, V. and C. Martini (2010). The Causality Between Energy Consumption and Economic Growth: A multi-Sectoral Analysis Using Non-Stationary cointegrated Panel Data, Energy Economics 32(3), (591–603).
• Davis, S., J., Haltiwanger, J. (2001). Sectoral Job Creation and Destruction Responses to Oil Price Changes, Journal of Monetary Economics 48.
• Dolado, Juan J., Lutkepohl, H., (1996). Making Wald Test for Cointegrated VAR System, Econometric Reviews, Volume 15, Issue 4.
• Enders, W. (2015). Applied Econometric Time Series. Fourth Edition, New York: Wiley.
• Ergin, A.,(2015). Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (3).
• Ghosh, S. (2002). Electricity Consumption and Economic Growth in India, Energy Policy, (2002), Volume: 30.
• Glasure, Y. and A. Lee (1998). Cointegration, error-correction and the relationship between GDP and energy: The case of South Korea and Singapore. Resource and Energy Economics 20(1).
• Gujarati, D., N., (2004 ). Basic Econometrics, McGraw Hill,. Intriligator, M.D., Econometric Models, Techniques and Applications, Fourth Edition, Prentice Hall, 2004.
• Gül, E. ve Ekinci A.(2006). Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik Iliskisi: 1984 – 2003, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2006/1.
• Habib, M., M., Kalamova, M., M. (2007). Are There Oil Currencies? The Real Exchange Rate of Oil Exporting Countries, ECB Working Paper No. 839.
• Kargı, B. (2014). The Effects Of Oil Prices On Inflation And Growth: Time Serıes Analysis In Turkish Economy For 1988:01-2013:04 Period, International Journal of Economic and Research, 5 (2)
• Keating, J. W. (1990). Identifying VAR Models under Rational Expectations, Journal of Monetary Economics, 25(3), (453–476).
• Korhonen, I., Juurikkala, T., Pankki, S. (2007). Equilibrium Exchange Rates in Oil-Dependent Countries, Proceedings of OeNB Workshops, No. 12/2007.
• Kraft, J. and Kraft, A. (1978). On The Relationship Between Energy and GNP, Journal of Energy and Development, Volume 3.
• Kumar, V., Leona, R. P., & Gaskins, J. N. (1995). Aggragate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measure. International Journal of Forecasting, 11(3), (361-377).
• Lardic, S., Mignon, V. (2008). Oil Prices and Economic Activity: An asymmetric Cointegration Approach, Volume 30, Issue 3, May 2008, Pages 847–855.
• Mavrotas, G., Kelly, R., (2001). Old Wine In New Bottle: Testing Causality Between Savings And Growth, The Manchester School Supplement, 97–105.
• Peker, O. ve Görmüş Ş. (2008). Türkiye’de Döviz Kurunun Enflasyonist Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2).
• Pesaran, H., M., Shin, Y., Smith, R., J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships, Journal Of Applied Econometrıcs, J. Appl. Econ. 16: 289–326 (2001) DOI: 10.1002/jae.616.
• Robinson, D.W. and Mollan R.C. (1982), Energy Management and Agriculture, Royal Dublin Society, Elsevier Science Publishers, Printed in the Republic of Ireland by Mount Salus Pres Ltd. Dublin.
• Saray, M.O. (2011). Doğrudan Yabancı Yatırımlar- İstihdam İlişkisi: Türkiye Örneği, Maliye Degisi, Sayı: 161, Temmuz-Aralık 2011.
• Sever, E. ve Mızrak Z. (2007), Döviz Kuru, Enflasyon Ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı, 13.
• Shrestha, M., B., Chowdhury, K. (2005), ARDL Modelling Approach to Testing the Financial Liberalisation, Working Paper 05-15, Department of Economics, University of Wollongong.
• Soytas, U. Doğrul H., G. (2010), Relationship Between Oil Prices, Interest Rate, and Unemployment: Evidence From an Emerging Market, Energy Economıcs 32(6):1523-1528 • November 2010.
• Oktar, S., Dalyancı, L., (2011) Türkiye Ekonomisinde Para Politikası ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Analizi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, C: XXXI, S: II.
• Oktayer, A., (2010), Türkiye’de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi, Maliye Dergisi, Sayı: 158.
• Tandoğan A. (1984), Dünya Enerji Üretimi ve Türkiye’nin Enerji Sorunu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İkt. ve İd. Bil. Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı: 1, Trabzon.
• Toda, H.Y., Yamamoto, T., (1995). Statistical Inference In Vector Auto Regressions With Possibly Integrated Process. Journal of Econometrics, 66 (225–250).
• TÜİK (2008). Fiyat Endeksleri ve Enflasyon, Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi-3, ISBN 978-975-19-4218-0, Ankara.
• Wooldridge, J.M. (2002). Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. edition, 2002, Thomson Learning.
• Yavuz, N., Ç. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), 162-171.
• Yaylalı, M. ve Lebe F. (2012). İthal Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Makroekonomik Aktiviteler Üzerindeki Etkisi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32 (1).
• Yıldırım, K., Karaman D., Taşdemir M. (2009). Makro Ekonomi, 8. Basım, Seçkin Yayınılık, Ankara.
• Yu, H. and Y. Chai, (1985). The Causal Relationship between Energy and GNP: An International Comparison, Journal of Energy Development