REFLECTİONS ON THE ART WORKS OF DAİLY EXPERİENCES OF NOMADİC

Yıl 2016, Afro-Avrasya Özel Sayısı, 235 - 243, 29.12.2016

Gökhan Akca

Öz

Known
since the beginning of human history will be a significant part of the Turkish
community in a wide geography from Central Asia to Anatolia-migration, in other
words, it has adopted a nomadic lifestyle. In the past the Turkish community
living in the steppes of Central Asia way of life of the animal due to the
geographical environment should determine where the economy was based on
nomadism.

Therefore,
when the nomads herd their security and trade as the most basic needs because
of the steppe regions located in other human communities and have encountered
very often with various wild animals, the frequently encountered event use a
variety of items in their daily lives and to date have reflected in the works
of art they left as a legacy.

This
study traces the daily life of the nomads from Central Asia to Anatolia carried
the artworks were examined.

Anahtar Kelimeler

Nomadic, Nomad, Turkish Arts

YÖRÜKLERİN GÜNLÜK YAŞANTILARININ SANAT ESERLERİNE YANSIMASI

Öz

Bilinen
insanlık tarihinin başlangıcından bu yana Türk toplulukların önemli bir kısmı
Orta Asya'dan Anadolu'ya kadar geniş bir coğrafyada konar-göçer, bir başka
ifadeyle göçebe bir hayat tarzını benimsemiştir. Bu hayat tarzı bazı kaynaklara
göre yürüyen manasındaki "Yörük" terimini doğurmuştur. Oğuz
Türklerinin Anadolu’ya göç etmesi sonucu, Türklerin bir kısmı eski
yaşantılarını devam ettirirken, bir kısmı ise yerleşik hayatı tercih etmiştir. Yerleşik hayata geçen Yörükler genellikle Türkmen
adıyla anılmıştır. Kelimenin kökenine bakıldığı zaman “Yörük” kelimesi,
yürümekten türeyen, iyi yol alan, çabuk yürüyen, geçimini hayvancılık yaparak
sağlayan gibi farklı anlamlarda kullanılan bir kelimedir.

Anadolu
Yörük kültürünün dayandığı tarihi temel Orta Asya Türk göçebeliğidir. Geçmişte
Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türk topluluklarının yaşama biçimi coğrafi
çevre gereği hayvancılığa bağlı ekonominin belirlediği bir göçebeliğe
dayanıyordu. Bu nedenle Yörükler sürülerinin güvenliği ve ticaret gibi en temel
ihtiyaçları sebebiyle bozkır coğrafyasında yer alan diğer insan toplulukları ve
çeşitli vahşi hayvanlarla çok sık karşılaşmış olduğundan, günlük hayatlarında
sıklıkla karşılaştıkları olayları çeşitli kullanım eşyalarına ve tarihe bir
miras olarak bıraktıkları sanat eserlerine de yansıtmışlardır.

Bu
çalışmada Orta Asya’dan Anadolu coğrafyasına taşınan Yörüklerin sanat
eserlerindeki günlük yaşantılarının izleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Göçebe, Yörük

Kaynakça

• Türkler Ansiklopedisi, Cilt I, Sayfa 596, Yeni Türkiye Yayınları, 2002, Ankara
• ERÖZ Mehmet, “Türk Sosyolojisi Meseleleri ve Yörük Türkmen Köyleri”, Sosyoloji Konferansları 6. Kitap, Ankara, 1965, s.119-154.
• http://www.bilgiustam.com/yoruk-kime-denir/, İlham Göl, “Yörük Kime Denir?”, Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• http://hbogm.meb.gov.tr/aol/kitaplar/aol/2014/tarih5/unite1.pdf, Salim Koca, “Türk Kültürünün Temelleri” Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• https://onturk.org/2012/06/16/pazirik-kurganlari-turk-eserleri/, “Pazırık Kurganları Türk Eserleri”, Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• http://www.turkkozmolojisi.com/2015/09/pazirik-kurganindan-cikan-kun-ay.html, Nuray Bilgili, “Pazırık Kurganından Çıkan Kün-Ay Tamgalı Mitolojik Hayvan İkonografileri M.Ö. 5.-4.Yüzyıl” Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• http://www.lisa.gerda-henkel-stiftung.de/die_versunkene_welt_der_steppenkrieger_ausstellung_im_lvr_landesmuseum?nav_id=3077,Johannes Seiler, 2012, “Die versunkene Welt der Steppenkrieger Ausstellung im LRV-Landesmuseum” Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• https://onturk.org/2012/06/16/pazirik-kurganlari-turk-eserleri/, “Pazırık Kurganları Türk Eserleri”, Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• Kılıçkan, H., 2004, “Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk Bezeme Sanatı ve Örnekleri”, İnkılap Kitap Evi Yayınları, s.45, İstanbul
• http://arkeofili.com/?p=13080, Ayşe Bursalı, “Moğolistan’da 1500 Yıllık Türk Mumyası Bulundu”, Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• Işık, İ., Akca, G., Kut, U., 2016, “İpek Yolu Medeniyetlerinde Çini Sanatı”, IV. Avrasya Sosyal Bilgiler Forumu, Bişkek – Kırgızistan
• Demir, Ö., Bakar, N., 2014, Silifke Yörüklerinde Doğum, Evlenme ve Ölüm Gelenekleri Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 35, s.11, Konya
• http://xn--kladr-zra03ce.net/kilcadir-tarihce/, Hasip Erdis, “Yörük Çadırı ve Türkler”, Son Erişim Tarihi: 19.09.2016
• Deniz, B., 2005, Anadolu Türk Halı Sanatının Kaynakları, Sanat Tarihi Dergisi , Sayı 14, s.84, İzmir
• Deniz, B., 2005, Anadolu Türk Halı Sanatının Kaynakları, Sanat Tarihi Dergisi , Sayı 14, s.96, İzmir
• Yıldırım, M., 2013, Konya’nın Ilgın İlçesine Bağlı Beykonak ve Mahmuthisar Yörelerine Ait Düz Dokuma Örnekleri ve Motif Özellikleri, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 32, s.209, Konya