SEÇİLMİŞ GEÇİŞ EKONOMİLERİNDE İNSANİ KALKINMA VE SİGORTA İLİŞKİSİ: AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2016, Afro-Avrasya Özel Sayısı, 378 - 395, 26.12.2016

Mahmut Zortuk H.feyyaz Ebeoğlugil

Öz

Sigorta ve
sigortanın gelişimi ile ilgili yapılan çalışmalar literatürde önemli bir yer
tutmaktadır. Sigorta finans sektörünün önemli bir unsuru olmakla birlikte,
ülkeler açısından önemli bir ekonomik gösterge haline gelmiştir. Ekonomik
göstergeler içerisinde yer alan ekonomik gelişmişlik kavramı günümüzde yaygın
olarak incelenen bir kavramdır.

Günümüzde
ekonomik gelişmişlik kadar önem kazanan diğer bir kavram insani kalkınma
olmuştur. İnsani kalkınma, toplumların; sağlık, eğitim, ekonomik kalkınma gibi
bir takım kriterler çerçevesinde, gelişmelerinin seviyesini inceleyen ve bu
bilgiler ışığında önemli çalışmaların gerçekleştirilmesine katkı sağlayan bir
göstergedir. Sigorta ile ekonomik gelişmişlik arasındaki ilişkinin varlığı
kaçınılmazdır. Sigorta, maddi kazanımların güvence altına alınması ve
zenginliğin korunması işlevini de gerçekleştiren bir disiplin olduğu için, insani
kalkınma ile sigorta arasında bir ilişkinin olması da söz konusudur. Bu
çalışmada, Afro-Avrasya’daki geçiş ekonomisi ülkelerinden seçilen bir grup ülke
üzerinde insani kalkınma seviyeleri ve sigorta prim üretim düzeyleri, Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu
(CEA) raporlarından elde edilen veriler çerçevesinde, analiz yapılarak
yorumlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sigorta, İnsani Kalkınma, Sigorta Prim Üretimi

Kaynakça

• AĞAYEV, Seymur ve YAMAK, Nebiye, (2009), “Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkelerinde Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, ss. 179-204.
• ALTAY, Asuman, (2003), “Geçiş Ekonomilerinde Devletin Ekonomik Rolleri, Görevleri ve KOBİ’lerin Durumu”, Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Maliye Araştırma Merkezi Yayın No: 86. http://www.econturk.org/Turkiyeekonomisi/gecis.pdf Erişim Tarihi: 11.07.2013
• ALTINBAŞ, Mine Nur, (2009), “Türkiye’de Özel Sigorta Sektörünün Fon Yaratma Kapasitesi ve Finans Kesimindeki Yeri”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• ARTHUS, Gerard, (2001), “Transitional Economies and The Myth of Democracy and The Free Market: American Dominance in The World Economic System”, International Manas University Conference In Economics. Kırgızistan.
• ATAMAN, Ali Rıza (2003), “Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• AYDINLIGİL, Seyhan, (2007), “Türkiye’de Gençlik ve Kalkınma: Yapabilirliklerin Geliştirilmesi Üzerine”, www.undp.org.tr/.../NHDR_BP_Seyhan_Aydınlıgil. pdf.12.12.2012.
• BALİAMOUNE, M.N., (2002), “On the Measurement of Human Well-Being: Fuzzy Set Theory and Sen’s Capability Approach”, Working Papers, University of North Florida, ss.1 35.
• BASSANI, Robert ve SCARPETTA, Stefano, (2002), Does Human Capital Matter For OECD Countries? Evidence From Pooled Mean- Group Estimates, Economic Department Working Papers, No: 01/282.
• BJORNSKOV, C., (2005) The Multiple Facets of Social Capital, European Journal of Economy, 13 May 2005
• CALLOIS, J. & AUBERT, F., (2005), Tords Indicators of Social Capital for Regional Development Issues, Fransa Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı Tarafından Desteklenen bir proje.
• DREZE, J. ve SEN, A., (1995), India: Economic Development and Social Opportunity, Delhi/Oxford: OUP.
• FUKUYAMA, Francis, (2000), Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Arttırılması, Çev.: Ahmet Buğdaycı, T. İş Bankası Yayınları, No 24.
• GASPER, D., (2001), “Is the Capability Approach an Adequate Basis for Considering Human Development”, Paper for Conference ‘Examining Sen’s Capability Approach’, University of Cambridge, (June), ss.1 31.
• GREENE, William, 2003, "Distinguishing Between Heterogeneity and Inefficiency: Stochastic Frontier Analysis of the World Health Organization’s Panel Data on National Health Care Systems," Working Papers 03-10, New York University, Leonard N. Stern School of Business, Department of Economics.
• GROOTAERT, C. ve BASTELAER, T., (2001), Understanding and Measuring of Social Capital: A Synthesis of Findings Recommentation from the Social Capital Initative, The World Bank Social Capital Initative Working paper, No: 24.
• GÜLER, Esra, (2012), ‘Geçiş Ekonomileri ve Yeni Kurumsal İktisat’ın Yeniden Yükselişi’, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, ss. 52-68.
• GÜVEL, Enver Alper, GÜVEL, Afitap Öndaş, (2008), Sigortacılık, 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• http://www.tsb.org.tr/sayfa/2012-yil-sonu-istatistikleri, 12.06.2013.
• http://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/human_development/hdr2013.html, 22.11.2016.
• JAHAN, Selim, (2002), “Measuring Human Development: Evolution of the Human Development Index”,
• http://www.hdr.undp.org/docs/training/oxford/readings/Jahan_HDI.pdf, 23.08.2004
• KAHYA, Mehmet, (2000), "Sigorta Sektörünün Ekonomik Kalkınmadaki Yeri ve Önemi ile Fon Yaratma İşlevi ve Sermaye Piyasasındaki Etkinliği", Reasürör Dergisi, Milli Reasürör T.A.Ş., Sayı 37, ss. 22-35
• KARAGÜL, M. ve AKÇAY. S. (2002) Ekonomik Büyüme ve Sosyal Sermeye: Ampirik Bir Kanıt, İktisat İşletme ve Finans, Eylül Sayısı, 82-90
• KARAGÜL, M., (2003), İnsani Sermayenin Ekonomik Büyümeyle İlişkisi ve Etkin Kullanımı, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (5) 79-90.
• MIHÇI, Hakan ve MIHÇI, Sevinç, (2003), Türkiye’nin Yakın Dönemdeki İnsani Gelişme Eğilimleri, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 21, Sayı 2, Ankara, ss. 21-47.
• Milli Reasürans Türk Anonim Şirketi, 2012 Yılı Faaliyet Raporu, İstanbul
• NOMER Cahit ve YUNAK, Hüseyin, (2000), Sigortanın Genel Prensipleri, Ceyma Matbaacılık, İstanbul
• OECD, (2001), The Well-being of Nations, The Role of Human and Social Capital.
• ÖZBOLAT, Murat, (2009), Temel Sigortacılık, Üçüncü Baskı, Seçkin Kitabevi, Ankara.
• ÖZSU, Ömer Faruk (2009), “Avrupa’da ve Osmanlı’da Sigortacılığın Gelişimi ve İktisadi Zihniyet”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Papava, V. (2005), “On the theory of post-communist economic transition to market”, International Journal of Social Economics, 32(1/2).
• SEN, A., (1985), “Well-Being, Agency and Freedom: The Dewey Lectures 1984”, Journal of Philosophy, 82 (4), ss.169 221.
• Sigortacılık Genel Müdürlüğü (SGM), “2011 Yılı Sigortacılık Sektörü Piyasa Analiz Raporu”, http://www.sigortacilik.gov.tr/, (20.07.2013).
• SWISS RE, Sigma No3/2013, World Insurance in 2012.
• TANDIRCIOĞLU, Haluk, (2002), ‘Geçiş Ekonomilerinde KİT’ler ve Özelleştirme’, Manas Üniversitesi Küreselleşme ve Geçiş Ekonomileri Uluslararası Sempozyum Bildirileri içinde, 2-4 Mayıs Bişkek.
• TANDIRCIOĞLU, Haluk ve Ahmet, ÖZEN, (2003), “Geçiş Ekonomilerinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları”, Dokuz Eylül Üniversitesi S.B.E. Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 4, ss.105-129.
• TODARO, Michael P., (1992), “Human Development Report 1992”, Population and Development Review, Vol.18, No.2, June 1992: 359- 363.
• TORSVIK, G., (2000), Social Capital And Economic Development: A Plea For The Mechanizms, Rationality and Society, 12 (4), 451-276.
• TURAN, Erol, (2009), “Geçiş Ekonomilerinde Yerelleşme Reformları: Azerbaycan Örneği”, Journal of Azerbaijani Studies, ss. 579-592.
• TÜYLÜOĞLU, Şevket ve KARALI, Burak,(2005), İnsani Kalkınma Endeksi ve Türkiye İçin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi.
• UNDP (1990). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• UNDP (1994). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• UNDP (1996). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• UNDP (1998). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• UNDP (2008). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012
• UNDP (2010). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• UNDP (2011). Human Development Report, http://hdr.undp.org/en/reports/ (20.05.2012)
• URALCAN, G. Şebnem, (2011), Temel Sigorta Bilgileri ve Sigorta Sektörünün Yapısal Analizi, Hiperlink Yayınları, İstanbul
• ÜNAL, Targan, (1994), Sigorta Sektörünün Ekonomik İşlevi ve Fon Yaratma Kapasitesi, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul
• WOODHAUSE, Andrev, (2006), Social Capital and Regional Development in Australia: A Case Study, Journal of Rural Studies, No. 22, ss. 83-94.
• WOOLDRİDGE, Jeffrey, (2002), Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, Cambridge Mass: MIT Press.
• YERDELEN, Ferda, (2012), İleri Panel Veri Analizi, Beta Yayıncılık, İstanbul.