İŞLETMELERDE KURUMSAL RİSK YÖNETİMİ KAPSAMINDA RİSKİN ERKEN SAPTANMASI VE YÖNETİMİ KOMİTELERİ: BORSA İSTANBUL’DA NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Sayı: 52, 123 - 133, 18.05.2017

Anıl Gacar

Öz

Küreselleşme süreci ile birlikte
işletmeler arasındaki rekabetin yoğun bir biçimde yaşandığı kabul edilmektedir.
Artan rekabet ortamında varlığını sürdürmek isteyen işletmeler, kendilerini
bekleyen risklere hazırlıklı olmalı ve bu riskler karşısında yeni iş fırsatları
yaratmaya çalışmak zorundadır. Son yıllarda risklerden fırsatlar elde etme
yaklaşımı olarak ortaya çıkan kurumsal risk yönetimi, birçok işletme tarafından
hızla benimsenmektedir. İşletmelerde risklerin meydana gelmeden önce
belirlenmesi ve bu risklere yönelik çözüm önerilerin ortaya konması amacıyla,
yönetim kurulu bünyesinde uzman komiteler kurulabilmektedir. Türkiye’de 2012
yılında yürürlüğe giren Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda, bankalar dışında halka
açık olarak faaliyet gösteren işletmelerde riskin erken saptanması sistemi ve
yönetimi ile ilgili olarak uzman bir komite kurulması zorunlu hale
getirilmiştir. Bu çalışmada, 2015 yılında Borsa İstanbul’da yer alan
işletmelerdeki riskin erken saptanması komiteleri ile ilgili olarak içerik
analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada incelenen 275 işletme içerisinden 252
işletmenin riskin erken saptanması ve yönetimi komitesine sahip olduğu; buna
karşılık 23 işletmenin ilgili komiteye sahip olmadığı görülmüştür. Çalışmada
ele alınan işletmelerin faaliyet raporlarında, riskin erken saptanması
komitesinin toplantı sayısı bilgilerine yer veren işletme sayısı 123; bilgi
vermeyen işletme sayısı 129 olarak belirlenmiştir. Kurumsal risk yönetim
sistemine sahip işletme sayısı ise 63 olarak belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Risk Yönetimi, Kurumsal Risk Yönetimi, Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komiteleri

EARLY IDENTIFICATION OF RISKS AND RISK MANAGEMENT COMMITTEES IN THE CONTEXT OF ENTERPRISE RISK MANAGEMENT IN BUSINESSES: A QUALITATIVE RESEARCH IN ISTANBUL STOCK EXCHANGE

Öz

It is accepted that the
competition between businesses has become intense with globalization.
Businesses that want to maintain their presence in an increasingly competitive
environment should be prepared for the risks that await them, and must work to
create new business opportunities. The enterprise risk management, which was
emerged as an approach to benefit from risks, is being adopted by many
businesses quickly in recent years. Expert committees under the board of
directors can be established for identifying the risk before it occurs and
putting forth proposals for solution. The establishment of an expert committee
has been made mandatory in Turkey
with the new Turkish Commercial Code, which was enacted in 2012, for businesses
that operate publicly, except banks, for the early detection and management of
risks. In this study, a content analysis was conducted related to committees
established for early detection of risks in businesses quoted in the Istanbul
Stock Exchange in 2015. It was observed that 252 out of 275 businesses analyzed
in the study have a committee for early detection and management of risks,
whereas 23 businesses were found to have no such committee. In the annual
reports of the enterprises studied, the number of businesses that include the
number of meetings of the committee for early detection of risks in their
reports was found to be 123, whereas 129 of businesses haven't included this
information in the annual reports. And, the number of businesses that have an
enterprise risk management system was found to be 63.

Anahtar Kelimeler

Risk Management, Enteprise Risk Management, Early Identification Of Risks And Risk Management Committees

Kaynakça

• Alp, A. ve Kılıç, S. (2014). Kurumsal Yönetim: Nasıl Yönetilmeli?. Doğan Kitap, İstanbul
• Anderson, T.J ve Shroder, P.W (2010). Strategic Risk Management Practice: How To Deal With Major Corporate Exposures. Cambridge University Press.
• Beasley, M. S., Clune, R., Hermanson, D. R. (2005). Enterprise Risk Management: An Empirical Analysis Of Factors Associated With The Extent Of İmplementation. Journal of Accounting and Public Policy. 24, 521-531
• Bulut, E. (2013). COSO 2013: Bataklığı Kurutmak mı? Sinekleri Öldürmek mi? Türkiye İç Denetim Enstitüsü Yayınları. COSO (2012). Internal Control: Integrated Framework: Framework and Apendencies. http://ic.coso.org/download.aspx (29.09.2016).
• Çağdaş, B. ve Gürsoy, C. T. (2003). “Şirketlerde Finansal Risk Yönetimi Amaçlı Bir Modelin Geliştirilmesi Yöntem ve Aşamaları”, İTÜ Dergisi, 2 (3): 55-64.
• D’arcy, S.P ve Brogan, J. C (2001). Enterprise Risk Management. Journal of Risk Management of Korea. 12 (1). 1-24
• Doğrusöz, A.B., Onat, Ö. ve Töralp Tunçel, F. (2011). Gerekçe, Karşılaştırmalı Maddeler, Komisyon Raporları, Önergeler ve Karşılaştırmalı Tabloları ile Türk Ticaret Kanunu (Ticari İşletme, Ticaret Şirketleri Kıymetli Evrak Hükümleri). TOBB Yayınları, Cilt 1, 138,
• Golshan, N. M., ve Rasid, S. A. (2012): Determinants of Enterprise Risk Management Adoption: An Empirical Analysis of Malaysian Public Listed Firms, International Journal of Social and Human Sciences, 6: 119-126.
• Hall, J. (2007). Internal Auditing and ERM: Fitting in and Adding Value. https://na.theiia.org/about-us/Public%20Documents/Sawyer_Award_2007.pdf (06.10.2016)
• Holton, G.A. (2004). Defining Risk. Financial Analysts Journal. 60 (6). 19-25
• Karasu, R. (2013). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu İle Anonim Şirketlerde Kurumsal Yönetim İle İlgili Getirilen Yenilikler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 4 (2). 33-60
• Köksal, A. (2013). 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Risklerin Tespiti Ve Yönetilmesine İlişkin Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu. C.Ü İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 14(2). 307-325
• Kuo, K.C vd, (2017). Dynamic Network Performance Evaluation Of General İnsurance Companies: An İnsight İnto Risk Management Committee Structure. Total Quality Management&Business Excellence, 28(5-6). ss. 542-558
• Kurt, G., ve Uçma, T. (2013). Coso İç Kontrol-Bütünleşik Çerçeve Güncelleme Projesinin Yenilikleri. MÖDAV, Sayı: 2, 79-89
• Lienberg, A.P ve Hoyt, R.E (2003). The Determinants of Enterprise Risk Management. Evidence From The Appointment of Chief Risk Officers. Risk Management and Insurance Review. 6 (1). 37-52
• Özsoy, M.T (2012). Yeni Türk Ticaret Kanunu Ve Şirketlerde Kurumsal Risk Yönetimi. Mali Çözüm, 110, ss. 165-185
• Sarpkaya, D. (2012). Kurumsal Risk Yönetiminde İç Denetimin Rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Sekome, N.B ve Lemma, T.T (2014). Determinants Of Voluntary Formation Of Risk Management Committees: Evidence From An Emerging Economy. Managerial Auditing Journal, 29(7). ss. 649 - 671
• Subramaniam, N., McManus, L., Zhang, J. (2009). Corporate Governance, Firm Characteristics And Risk Management Committee Formation İn Australian Companies. Managerial Auditing Journal, 24(4), pp.316 - 339
• Şahin, A. (2016). Riskin Erken Teşhis Komitesi (TTK m.378 ve 625/1-e’nin Değerlendirilmesi). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 7(2).
• Şengel, S. (2011). Yeni Türk Ticaret Kanunun Sermaye Şirketleri İle İlgili Getirdiği Yeniliklerin Değerlendirilmesi. Journal of World of Turks. 3(2). 21-40
• Şenol, Z., Karaca, S.S. ve Ekşi, İ.H (2015). Kurumsal Risk Yönetiminin Firma Değerine Etkisi: Borsa İstanbul (BİST 100) Örneği. 19. Finans Sempozyumu, 21-24 Ekim, Çorum, 799-806
• Tahir, I. M., and Razali, A. R. (2011): The Relationship between Enterprise Risk Management and Firm Value: Evidence from Malaysian Public Listed Companies, International Journal of Economics and Management Sciences, 1(2): 32-41.
• Tao, N.B ve Hutchinson, M. (2013). Corporate Governance And Risk Management: The Role Of Risk Management And Compensation Committees. Journal of Contemporary Accounting & Economics. 9(1). ss. 83-99