Püskürtme Yöntemi ile Seramik Yüzeylerde Altın Lüster

Yıl 2019, Ahmet Yakupoğlu Anısına Şehir, Sanat ve Tasarım Özel Sayısı, 81 - 90, 13.03.2019

Hanieh Mouhebati , Ali Temel Köseler

Öz

Lüster, seramik ve cam alanında, camsı
bir yüzeyin üzerindeki metal nano taneciklerden oluşan bakırımsı, altınımsı,
yanardöner ince bir metalik film tabakasıdır. Tarihsel süreçte, macun lüsteri,
sır içi lüsteri, rezinat lüsteri ve buharlaşma lüsterleri gibi çeşitli lüster
teknikleri türetilmiştir ve uygulanmaktadır. Lüsterde altın rengi elde etmek
için macun, sır içi ve rezinat lüster teknikleri uygulanmakta, gümüş, platin ve
altın gibi değerli metal bileşikleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada, lüster
etkisini elde etmek için püskürtme yönteminin nasıl uygulandığı ve altın lüster
etkisini daha ekonomik olan demir (III) klorürle nasıl elde edileceği
araştırılmıştır. Araştırmalar için farklı seramik bünyelerden oluşan deneme
plakaları hazırlanmıştır. Bu plakalar üzerinde zemin sırı, uygulama sıcaklığı
ve uygulama yöntemleri gibi değişkenler araştırılmıştır. Sulu karışım olarak
hazırlanan Demir (III) klorür, 550-850 °C’nin değişen aralıklarında farklı
püskürtme yöntemleri kullanılarak uygulanmıştır. Tüm değişkenlere bağlı olarak
deneme plakalar üzerinde elde edilen lüster etkisi değerlendirilmiştir. Sonuç
olarak, altın lüsteri elde etmek için yapılan denemelerde demir (III) klorürün,
650-750 °C aralığında pistole ile püskürtülerek homojen bir dağılım sağladığı
görülmüştür. Opak beyaz ve saydam sır ile sırlanmış pişme rengi beyaz olan bünyeler
üzerinde çok güçlü altınımsı yanardöner lüster etkisi elde edildiği
anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Seramik, Lüster, Püskürtme Lüsteri, Altın Lüster, Demir (III) klorür

Golden Lustre on Ceramics with Spraying Method

Öz

Lustre, in ceramics and glass field, is
a thin, cupreous- golden iridescent film composed of metal nanoparticles on a
glassy surface. During history, many lustres application methods have been
revealed and applied like: Pigment lustres, In-glaze lustres, Resinate lustres,
Fuming and Spray lustres.In order to obtain the gold color with
the Luster technique, pigment luster, in-glaze lusters, and resinate lustres
are applied, and precious metal compounds such as silver, platinum and gold are
used.In this study, it was researched how the
spraying method is applied to obtain the luster effect and how to obtain the
gold-luster effect with the iron (III) chloride to make the luster technique
more economical. Test tablets which made of different clays were prepared for
the experiments. Variable factores such as base glaze, application temperature
and application methods were experimented on these tablets. Iron (III) chloride
prepared as an aqueous mixture, It was applied at varying intervals of 550-850 °
C using different spraying methods. The luster effect obtained on the test
plates was evaluated based on all variable factores.As a result, iron (III) chloride showed
a homogeneous distribution by spraying with pistole in the range of 650-750 °C.
Very strong golden-iridescent luster effect was obtained on white opaque or
white bodies which glazed with translucent glazes.

Anahtar Kelimeler

Ceramic, Lustre, Spry lustre, Golden Lustre, Iron (III) chloride

Kaynakça

• Çizer, S. (2010a). Lüster tarihi tekniği sanatı. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Çizer, S. (2010b). Lüster sempozyum kataloğu. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları web sitesinden erişildi: http://www.gsf.deu.edu.tr/gsf/dosya/luster.pdf.
• Daly, G. (2012). Lustre handbook. Britannia: A&C Black Publishers Limited.
• Fiske, M. (2014). Iridescent and manganese crystalline glazes from utah state university glaze calculation class technology of ceramics, glaze calc.
• https://mattfiske.files.wordpress.com/2014/04/glaze-calc.pdf adresinden erişildi.
• Matin, M. (2008). Nanoteknolojinin en eski yazısı, arayes ol javaher kitabı değildir. Iran, Tahran: Sharif Üniversitesi web sitesinden erişildi: http://www.civilica.com/Paper-DOMESTICTECH01-DOMESTICTECH01_019.html
• Özalp, N. (2004). Rezinat lüsterlerinin araştırılması ve uygulanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Pradell, T., Molera J., Smith, A. D., & Tite, M. S. (2008). The invention of lustre: Iraq 9th and 10th centuries. Journal of Archaeological Science, 35(5), 1201 – 1215.
• Sciau, P. (2012). Nanoparticles in ancient materials: the metallic lustre decorations of medieval ceramics. The Delivery Of Nanoparticles web sitesinden erişildi.
• http://www.intechopen.com/books/the-delivery-of nanoparticles/nanoparticles-in-ancient-materials-the-metallic-lustre-decorations-of-medieval-ceramics.
• Şölenay, E. (1995). 1000 °C’ de gelişebilen redüksiyonlu lüsterli sır araştırmaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yıldızel, N. (2014). Sıriçi lüster uygulamaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.