The Pottery of Gijduvon And Rishton

Yıl 2019, Ahmet Yakupoğlu Anısına Şehir, Sanat ve Tasarım Özel Sayısı, 135 - 152, 13.03.2019

Fidan Tonza

Öz

Uzbekistan is well-known with
its ceramic making as one of the hand craft arts. Since ancient times,
Uzbekistan's ceramic craft has been transferred from generation to generation,
has continued to develop with regional differences. By carrying the stylistic
features of the centers where rich and varied Uzbekistan ceramics are produced,
each region has kept alive its own production traditions thanks to the local
ceramic schools whose roots are very ancient. Gijduvon and Riştan regions that
still continue to produce traditionally today, are known as the most important
pottery centers of Uzbekistan. These centers gain privilege in terms of
diversification of Uzbekistan ceramics due to different way of production.
Gijduvon is a small town near to the Buhara also knows as an important craft
center along the Silk Road and Rishton is located in Fergana Valey, they both
continue their tradational pottery production. The importance of Gijduvan and
Rishton centers in the development and continuation of traditional pottery
production with general approaches to Uzbek pottery forms has been emphasized
in this text. In addition to the fact that they are one of the important
ceramic centers that make production of these centers worth examining and
continue their existence to the present day, they also reveal the variety of
ceramic forms developed in accordance with the Uzbek eating-drinking culture.
In this research, which is structured with qualitative research design, from
qualitative data collection techniques; semi-structured participant
observation, camera recordings, audio recordings, written and printed papers
and images, field notes, observer logs were used. The present findings were
interpreted in the light of the literature while the results were evaluated and
the differences between Gijduvan and Rishton pottery were revealed. 

Gicduvan ve Rishtan Çömlekçiliği

Öz

Özbekistan; temel el
sanatlarından  biri olan  seramik üretimi ile bilinmektedir. Antik
çağlardan beri Özbekistan’ın sahip olduğu seramik zanaatı nesilden nesile
aktarılmış bölgesel farklılıklarla gelişimini sürdürmüştür. Zengin ve
çeşitlilik gösteren Özbekistan seramiklerinin üretildiği merkezlerin üslup
özelliklerini taşıyarak her bölge, kökleri çok eskiye dayanan yerel seramik
okulları sayesinde sahip oldukları üretim geleneklerini yaşatmıştır. Günümüzde
hala geleneksel üretimini devam ettiren Gicduvan ve Riştan bölgeleri Özbekistan’ın
en önemli çömlekçilik merkezleri olarak bilinmektedir. Üretim şekli
farklılıklar gösteren bu merkezler, Özbekistan seramikleri hakkında çeşitliliği
ortaya koyması açısından ayrıcalık kazanmaktadır. İpek Yolu boyunca önemli bir
el sanatları merkezi olarak bilinen Buhara şehrinin yakınında küçük bir kasaba
olan Gicduvan ile Fergana Vadisi’nde bulunan Riştan, çömlek üretiminde
geleneksel yapıyı sürdürmektedir. Özbek çömlek formlarına genel yaklaşımlar ile
geleneksel çömlek üretiminin  günümüze
kadar devam edip gelişmesinde Gicduvan ve Riştan merkezlerinin önemi bu metinde
öne çıkartılmıştır. Bu merkezlerin üretimini incelemeye değer kılan unsur
olarak önemli seramik merkezlerinden biri olmaları ve varlıklarını günümüze
kadar devam ettirmelerinin yanı sıra Özbekistan yeme-içme kültürü doğrultusunda
gelişen seramik form çeşitliliğini ortaya koymalarıdır. Nitel araştırma yöntemleri
ile yapılandırılan bu araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden; yarı
yapılandırılmış katılımcı gözlem, kamera kayıtları, ses kayıtları, yazılı ve
basılı evrak ve görüntüleri, saha notları, gözlemci günlükleri kullanılmıştır.
Mevcut bulgular literatür ışığında yorumlanarak ortaya çıkan sonuçlar
değerlendirilmiş, Gicduvan ve Riştan çömlekçiliği arasındaki farklılıklar
ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gicduvan, Riştan, Çömlekçilik

Kaynakça

• Mirzaev R. (2007). The blue ceramics of uzbekistan, biznes-vestnik vostoka, https:// russiantravelcentre.com/Central_Asia/blue_ceramics_of_uzbekistan.htm adresinden erişildi.
• Rakhimov, M.K. (2006). Artistic ceramic of uzbekistan, Taşkent: Academy of Sciences of the USSR,
• Samarkand (2013). Samarkand, Özbekistan: Semerkant Yayıncılık.
• Türksoy (2018). Türksoy, https://www.turksoy.org/turksoy/about.
• Wikitravel (2018). Uzbekistan, https://wikitravel.org/en/Uzbekistan