AHMET BAYTURSUNOV'UN HAYATI VE 20. YÜZYILIN BASINDA KAZAKİSTAN'DA EĞİTİM FAALİYETLERİ İÇİNDEKİ YERİ

Yıl 2008, Sayı: 22, - , 20.06.2015

Emin Özdemir

Öz

Education activities in Kazakhstan had been carry outed on Kazakh-Russian scholls, traditional medresse and Jadidist scholl at the begining of the twenty century. Ahmet Baytursunov was one of the most important intellectual in Kazakhstan at this time who worked in the fields of poetry, linquistics and education. Also Baytursunov held teaching positions in a number of cities in Kazakhstan. He published his opinions about education activities in Kazakhstan . His opinions about education life were guide for Kazakh educator both his time and after his time

Anahtar Kelimeler

Ahmet Baytursunov, Kazakhstan, Education, Jadidizm

AHMET BAYTURSUNOV'UN HAYATI VE 20. YÜZYILIN BASINDA KAZAKİSTAN'DA EĞİTİM FAALİYETLERİ İÇİNDEKİ YERİ

Öz

20. yüzyıl başında Kazakistan’da eğitim faaliyetleri geleneksel tarzda eğitim veren medreselerde, Rusça eğitim veren Kazak-Rus okullarında ve Tatar Ceditçilerin etkisinde açılan Usûl-ü Cedîd okullarında yürütülmekteydi. Bu dönemde Kazakistan’ın en önemli aydınlarından biri olan Ahmet Baytursunov edebiyat, dil ve eğitim alanlarında çalışmalar yaptı. Baytursunov öğretmen olarak ta Kazakistan’ın birçok şehrinde çalıştı. Kazakistan’daki eğitim faaliyetlerine dair düşüncelerini yayınladığı makalelerle dile getirdi. Onun eğitim hayatına dair düşünceleri hem kendi döneminde hem de kendisinden sonraki dönemlerde Kazak eğitimcilere rehber oldu

Anahtar Kelimeler

Ahmet Baytursunov, Kazakistan, Eğitim, Ceditçilik

Kaynakça

• Avezov, M.(Mart,2001). “Ahmet Baytursınov’un Ellinci Yaş Günü”,
• Çev.İbrahim Kalkan, Türklük Araştırma Dergisi: 170-179
• Baytursunov, A.(1912). “Cazu Tertibi”, Aykap, 4
• Alaşulı, A.(1912). “Cazu Tertibi”, Aykap, 8
• Baytursunov, A.(1913a). “Kurmetti Okuşular”, Kazak, 1
• Baytursunov, A.(1913b). “Orusşa Okuşular”, Kazak, 2
• Baytursunov, A.(1914a). “Mektep Kerekleri”, Kazak, 62
• Baytursunov, A.(1914b). “Bastavış Mektep”, Kazak , 61
• Baytursunov, A.(1991). Ak col. Almatı: Jalın.
• Baytursunov, A.(1996). Cana Nizam. Almatı : Jeti Jargı.
• Bekhocin,H.(1981). Kazak Baspasöz Tarihının Oçerki(1860-1958). Almatı
• Bökeyhanov,A.(1994), Şıgarmalar. Haz. Mambet Koygeldiyev, Almatı: Jalın.
• Ceksenbayeva, G.(1996). “Orıs-Kazak cene Otarlav Sayasatı”, Kazak Tarihı, 1: 53-56
• Cumabayev,M.(1996). Şıgarmaları. c.2-3, Almatı:Bilim.
• Devlet, N.(1999). Rusya Müslümanlarının Milli Mücadele Tarihi. Ankara: TTK.
• Dusenbayev, R.(1897). “Harip Turasının sözü”, Dala Valayatının Gazeti,10
• Frank, J. A.(2001) Russian Muslim Institions in Imperial Russia. Boston: Brill.
• Haghayeghi, M.(1995). İslam and Politics in Central Asia. Newyork: St. Martin’s Press.
• Kasenov, K. ve Törehanov,E.(1994): Kızıl Kırgın, 37’-ge Apat Bolgandar. Almatı: Kazakistan.
• Kara, Abdulvahap (2002). Türkistan Ateşi Mustafa Çokay’ın Hayatı ve Mücadelesi. İstanbul: Da Yayıncılık.
• Kazak SSR Tarihı (1982). c.III, Almatı.
• Kazakistan Tarihi , Oçerkter. (1994). Almatı.
• Kekişev, S.(1992) Ahan Turalı Akikat. Almatı: Şapagat.
• Koygeldiyev, M.(1996). Alaş Kozgalışı. Almatı: Sanat.
• Hüseyin,Köbey (2002). “Kazak Dil Bilgini Ahmet Baytursunov”, Türk
• Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi,12:223-233
• Mıncan, N.(1994). Kazaktın Kıskaca Tarihtı. Almatı: Jalın.
• Nurpeyisov, K.(1994). “Alaş cene Alaşorda Tarıhının Zerttevi Hakında”, Kazak Tarıhı, 1: 7-17
• Nurpeyisov,K.(1996). “ Cetisulık Alaş Kayratkerleri” Kazak Tarıhı, 1: 59-60
• Nurtazina, N.(1996). “ Reseydin Köpulttı Turkistanda Cürgizgen Sayasatı”, Kazak Tarihı, 6 : 37-44
• Olcott, M.B.(1987). The Kazaks. Stanford: Hoover Institution.
• Pırmanov, A. ve Kapeyeva, A.(1997). Kazak İnteligetsiyası. Almatı: Atamura.
• Pierce, A.,(1960). Russian Central Asia. Los Angeles: Universty of California.
• Sabol, S.(2003). Russian Colonization and The Genesis of Kazak
• National Consciousness. Newyork: Palgrave Macmillan. Sımaguleva, S.(1996). “ Karkaralı Petisiyası”, Kazak Tarihı, 1:47-53.
• Subhanberdina,U, ve D.S. Seyfulina. (1996). Kazak Kitabınnın Şeciresi. Almatı: Ravan.
• Şuyasov,C.(1912) “Birge Kozgalayık”, Aykap, 6.
• Tamir, F.(1999). “Ahmet Baytursunov ve 1926 Bakü Türkoloji Kongresi” 1926 Bakü Türkoloji Kongresinin 70. Yıl Dönümü Toplantısı, Ankara:115-119.
• Tamir, F.(2004), “İsmail Bey Gaspıralı’nın Kazak Aydınları Üzerindeki
• Tesiri”, İsmail Bey Gaspıralı İçin. Kırım Vatan Yay. Türk ,V.(2002). “Kazak Aydınlanma Hareketi İçerisinde Ahmet
• Baytursunov ve Çalışmaları, Türkler, 18 :65-673
• Zenkovsy, A.S.(1971).Rusya’da Pantürkizm ve Müslümanlık. Ankara: İpek.
• “Calpı Kazak Svezi”,(1917). Kazak, 237
• “Kazak Svezi”, (1917). İşki Habarlar, Kazak, 236
• “Orenburg 9 yanvar”, (1914). Kazak, 45