İLK DEVİR İSLÂM DÜNYASINDA AKIL YÜRÜTMELERİN MANTIK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2008, Sayı: 22, - , 20.06.2015

Hüseyin Çaldak

Öz

There are a lot of the methods of reasoning used in Islamic World. After that the logic has included into the Islamic World has changed these forms. At this study, it had been examined the non systematic reasoning before the period of using of the logic into Islamic World. It had evaluated these methods from aspect of the logical

Anahtar Kelimeler

Islamic World, logic, reasoning

İLK DEVİR İSLÂM DÜNYASINDA AKIL YÜRÜTMELERİN MANTIK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

İslam dünyasında kullanılan birçok akıl yürütme çeşidi vardır. Bunların birçoğu zamanla mantığın İslam dünyasına girmesinden sonra değişikliklere uğramıştır. Bu çalışmada mantığın İslam dünyasına girmeden önce, ilk devirlerde kullanılan sistematik olmayan akıl yürütme yöntemleri incelendi. Mantık açısından bunların değerlendirmesini yaptıktan sonra, mantıkî çıkarım metotların hangileriyle benzerlik gösterdiklerini tespit etmeye çalıştık

Anahtar Kelimeler

İslam Dünyası, Mantık, Akıl Yürütme

Kaynakça

• Ali Haydar, Hediyecik, (İsagoci Tercümesi), İstanbul 1309
• Âmidi, Seyfuddin. el-İhkâm fi Usuli’l-Ahkâm, Beyrut trhz. s. 11-12
• Atademir, H. Rağıp. Aristo’nun Mantık ve İlim Anlayışı, Ankara 1974
• Bingöl, Abdulkuddûs. Gelenbevi’nin Mantık Anlayışı, İstanbul 1993
• Cevdet Paşa, Ahmed. Âdâb-ı Sedad, İstanbul 1303
• Curcânî, Seyyid Şerif. Kitabu’t-Tarifat, (Tah: Abdulmunim Hafenî), Kahire trhsz. Cüveynî, Ebu’l-Meâli. el-Kâfiye fi’l-Cedel, (Neşr: Halil Mansur), Beyrut 1999
• Cüveynî, Ebu’l-Meâli. Kitabu’l-İrşâd, (Tah: Esad Temim), Beyrut 1996
• Çelebi, İlyas. İslam İnanç Sisteminde Akıl ve Dinî Düşüncede Aklîleşme Süreci, İstanbul 2002
• Durusoy, Ali. “Gazâlî’de Mantık Biliminin Yeri Ve Önemi”, İslâmi Araştırmalar, Gazâlî Özel Sayısı, Ankara 2000, S. 13
• Emiroğlu, İbrahim. “Cedel Nedir?” “Cedel’in İşleyişi ve Değeri” D.E.Ü. İlahiyat Fak. Dergisi, C. XII, s. 17, C. XIII, s. 9, İzmir 2001
• Emiroğlu, İbrahim. Ana Hatlarıyla Klasik Mantık, İstanbul 1999
• Gazali, Ebu Hamid. El-Mustasfâ min ilmi’l-Usûl, (Thk. M. İbn Abduşşekûr) Beyrut 1413
• Gazâlî, Ebu Hamid. Mekasıdu’l-Felasife, (Neşr: Muhyiddin Sabri el- Kürdî), Kahire 1331
• Gazali, Ebu Hamid. Mi’yaru’l-İlm Fi’l-Mantık, Şerh: Ahmed Şemseddin, Beyrut 1989
• Gazali, Ebu Hamid. Mihakkü’n-Nazar fi İlmi’l-Mantık, Neşr. Refik el- Acem, Beyrut 1994
• Gazali, Ebu Hamid.Tehafütü’l-Felasife, Kahire 1987
• Görgün, Tahsin. “İnşa-Haber Ayırımı ve Kur’an’ın Anlaşılması”, Kur’an ve Dil; Dilbilim ve Hermenötik Sempozyomu, Mayıs 2001
• Görmez, Mehmet. Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu, Ankara, 1997
• Hakkı, İsmail. Fenn-i Menahic, Methodologıe, İstanbul 1329
• Hallaf, Abdulvahhab. İslâm Hukuk Felsefesi, (Çev. Hüseyin Atay), Ankara 1973 bn Haldun, Abdurrahman. Mukaddime (Tab. El-Hâc Abdusselam b. Şakrûn), Mısır trhsz. sfehanî, Rağıb. Müfredat Elfâzu’l-Kur’an, (Tah: Safvan Adnan Davudî), Beyrut 1996
• Karaman, Hayrettin. İslâm Hukukunda İçtihad, İstanbul 1996
• Kazvinî, Necmeddin Ali bin Ömer el-Kâtıbî. Risaletu’ş-Şemsiyye fi’l- Kavaidi’l-Mantıkîyye, İstanbul h.1290, Ali Sedat, Mizanu’l-Ukul fi’l-Mantık ve’l-Usûl, İstanbul 1303
• Koca, Ferhat. İslâm Hukuk Metodolojisinde Tahsis (Daraltıcı yorum), İstanbul, 1996
• Neşşar, Abdulhak. el-Mantıku’l-Kadîm Beyne’l-Müeyyidihi ve Muaridihi fi’l-Fikri’-İslâmî, Arabistan 1996,
• Neşşar, Ali Sami. İslâm’da Felsefî Düşüncenin Doğuşu I, (Çev. Osman Tunç), İstanbul 1999
• Neşşar, Ali Sami. Menahicu’l-Bahs inde Müfekkiri’l-İslam, Beyrut 1984
• Şener, Abdulkadir. İslâm Hukuku Dersleri I, İzmir, 1987
• Taylan, Necip. Mantık Tarihçesi Problemleri, İstanbul 1996
• Tirmizi, el-Cami’us-sahih, (Kütub-u Sitte ve Şüruhuha, Sünen-i Tirmizi içinde), İst. 1992, C.III
• Watt, W. Montggomery. İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, (Çev. Ethem Ruhi Fığlalı), İstanbul, 2001