TÜRKİYE'NİN ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK VE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ SORUNU

Yıl 2009, Sayı: 25, - , 20.06.2015

Şadan Çalıskan

Öz

In a country, the basic purpose of energy policy is to obtain sufficient energy without interruption, at the lowest cost, with methods lest hazardous to environment and in a reliable manner. With economic growth and development in consumption patterns in Turkey the demand for energy has increased, which is mostly met by foreign resources rather than national ones. This practice is the reason for which energy supply safety is always on the agenda. Supply safety of Turkey in the short term depends on more effective use of national resources, diversification of the countries from which primary energy sources, in particular natural gas, is being imported, and introduction of alternative energy investments like nuclear energy which decreases foreign-source dependency. This paper analyses energy production and consumption, foreign-source dependency for energy and energy supply safety in Turkey

Anahtar Kelimeler

Energy supply safety, energy production, energy consumption, foreign-source dependency for energy, Turkey

TÜRKİYE'NİN ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIK VE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ SORUNU

Öz

Bir ülkede, üretimde kullanılan temel girdi olan enerjinin; yeterli miktarda, kesintisiz, en az maliyetle, çevreye en zarar veren yöntemlerle ve güvenilir bir şekilde temin edilmesi enerji politikasının temel amacıdır. Türkiye’de ekonomik büyüme ve tüketim kalıplarındaki gelişme ile birlikte artan enerji talebinin, yerli kaynaklar yerine ağırlıklı olarak dış kaynaklardan karşılanması; enerji arz güvenliği sorununun sürekli olarak gündemde kalmasına neden olmaktadır. Türkiye’nin enerji arz güvenliğinin sağlanması; kısa vadede enerji üretiminde yerli kaynakların daha etkin kullanılmasına, doğalgaz başta olmak birincil enerji kaynaklarının ithal edilen ülke sayısının artırılarak kaynak çeşitlendirmesine gidilmesine ve uzun vadede dışa bağımlılığı azaltan nükleer santraller gibi alternatif enerji yatırımlarının devreye sokulmasına bağlıdır. Bu çalışmada, Türkiye’nin enerji üretim ve tüketimi, enerjide dışa bağımlılık ve enerji arz güvenliği sorunu analiz edilmektedir

Anahtar Kelimeler

Enerji arz güvenliği, enerji üretimi, enerji tüketimi, enerjide dışa bağımlılık, Türkiye

Kaynakça

• ALTINAY, G. ve KARAGÖL, E. (2005). “Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Turkey”, Energy Economics, 27, ss. “849–856”.
• ALTUNTAŞOĞLU, Z. T. (2003). “Sürdürülebilir Kalkınma - Yenilenebilir Enerji ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanun Tasarısı Taslağı”, TMMOB Türkiye IV. Enerji Sempozyumu Bildirileri, 10-12 Aralık, ss. “345-354”.
• ARSLAN, V. (2009). “Enerji Kaynaklarında Güvenirlilik ve Kömürün Yeri”, TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 8-9-10 Ocak, ss.“215-228”.
• BP Statistical Review of World Energy, June, 2008.
• BÜYÜKMIHCI, M. K. (2003). “Yenilenebilir Enerji Kaynakları Avrupa Birliği Ülkelerindeki Uygulamalar ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tarafından Hazırlanmakta Olan Kanun Tasarısı Taslağı Çerçevesinde Planlanan Önlemler”, TMMOB, Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu, 3-4 Ekim, Kayseri, ss. “15-22”.
• CEYLAN, H. ve OZTURK, H. K. (2004). “Estimating Energy Demand of Turkey Based on Economic Indicators Using Genetic Algorithm Approach”, Energy Conversion and Management , Vol: 4, No: 15-16: ss. “2525– 37”.
• CIA World Fact Book 2008.
• ETKB, Mavi Kitap 2008, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Bağlı ve İlgili Kuruluşların Amaç ve Faaliyetleri, Ankara 2008, Bağlı ve İlgili Kuruluşların Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• GÜRBÜZ, A. (2009). “Enerji Piyasası İçerisinde Yenilenebilir (Temiz) Enerji Kaynaklarının Yeri ve Önemi”, 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu, 13-15 Mayıs, Karabük.
• GÜRSELER, G. (1994). “Enerjinin Çevreye Uygun Üretim ve Tüketimi”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Cilt: XVIII Sayı: 168, ss. “17-20”.
• http://stats.oecd.org/wbos/Index.aspx?datasetcode=Sna_Table1
• http://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/19/, 5 Mayıs, 2009.
• http://www.botas.gov.tr/index.asp
• http://www.enerji.gov.tr/index.php?dil=tr&sf=webpages&b=elektrik&bn=219&hn=219&nm=384&id=386
• http://www.etkb.gov.tr, 2009.
• KAR, M. ve KINIK, E. (2008). “Türkiye’de Elektrik Tüketimi Çeşitleri Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Analizi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: X, Sayı: II, ss. “333- 353”.
• KARLUK, S. R. (2005). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, 10. Baskı, İstanbul: Beta.
• KELEŞ, R. ve HAMAMCI, C. (2002). Çevrebilim, Ankara: İmge Kitabevi.
• KUMBAROĞLU, G. (2006). “Türkiye’nin Rekabet Gücü Açısından Enerji Ekonomisinde Öne Çıkan Başlıklar Üzerine Bir Değerlendirme”, http://ref.advancity.net/newsletters/2006Aralik/enerji_ekonomisi.html
• MAZA, A. ve VİLLAVERDE, J. (2008). “The World Per Capita Electricity Consumption Distribution: Signs Of Convergence?”, Energy Policy, 36, ss. “ 4255–4261”.
• MÜSİAD, Türkiye’nin Enerji Ekonomisi ve Petrolün Geleceği, Araştırma Raporları: 49, Editörler: ÖZTÜRK, İ.ve KARBUZ, S., Şubat, 2006.
• OECD Factbook 2009: Economic, Environmental and Social Statistics
• OECD in Figures 2008
• ÖZTURK, H. K., YILANCI, A. ve ATALAY, Ö. (2007). “Past, Present And Future Status of Electricity in Turkey And The Share of Energy Sources”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 11, ss. “183–209”.
• PAMİR, N. (2005). “Enerji Politikaları ve Küresel Gelişmeler”, Stratejik Analiz, Aralık, ss. “68-74”.
• PAMİR, N. (2007). “Enerji Arz Güvenliği ve Türkiye”, Stratejik Analiz, Mart, ss. “14-24”.
• Renewable Energy Consumption and Electricity Preliminary 2007 Statistics (2008), U.S. Energy Information Administration, Washington, May, http://www.eia.doe.gov/fuelrenewable.html
• SAATÇİOĞLU, C. ve KÜÇÜKAKSOY, İ. (2004). “Türkiye Ekonomisinin Enerji Yoğunluğu ve Önemli Enerji Taşıma Projelerinin Ekonomiye Etkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11, ss. “19- 40”.
• SATMAN, A. (2007). “Türkiye’nin Enerji Vizyonu”, Jeotermel Enerjiden Elektrik Üretimi Semineri, TESKON 2007, VIII. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 25-28 Ekim, İzmir, ss. “3-18”.
• ŞAHİN, H. (2007). Türkiye Ekonomisi, 9. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2007 Yılı Faaliyet Raporu (Taslak).
• TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi), 2007 Faaliyet Raporu.
• TEZCAN, E. (2009). “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası: Sorunlar ve Muhtemel Çözümler”, USAK, http://www.usak.org.tr/makale.asp?id=867
• UĞURLU, Ö. (2007). “Türkiye’nin Enerji Güvenliğini Yeniden Tanımlamak”, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, Yaşam Çevre Teknoloji, 24-27 Ekim, İzmir, ss. “81-92”.
• URAS, G. (2008). “Elektriksiz kalamayız (Nükleer Gene Olamadı. Doğalgaza Devam)” Milliyet, 25.09.2008
• ÜNAL, K. (2008). “Türkiye’nin Enerji Bağımlılığı”, http://www.turkocagi.org.tr/
• YILDIRIM, M. ve ÖRNEK, İ (2007). “Enerjide Son Seçim: Nükleer Enerji”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), ss. “32-44”.