ERKEN CUMHURİYETİN İKTİSADİ KURUMLARINDAN BİRİ: ÂLİ İKTİSAT MECLİSİ

Yıl 2011, Sayı: 29, - , 20.06.2015

Fehmi Akın Serkan Bayraktar

Öz

High economic council, established on June 25, 1927 by law No. 1170, consisted of 24 members. Half of members were selected by the Council of Ministers, while the other half by the Chambers of Commerce and Industry and Professional Organizations. The absence of working class representatives in the Council were related to the conditions of that period. In the reasoned report the main purpose of the Council was described to remove economic barriers in front of a fast economic development in our country. The tasks of the Council were specified in Article 4 of related the Law. To write a comment about the laws and regulations related to the economy, to report to the government with the reasons whether these laws and regulations are appropriate for needs and to report to the government and the effects of the economic currents in the world to our country were among tasks of the Council. In this study High Economic Council, had fifteen- day meetings twice in a year and removed by budget Law of Article 25 in 1935, was examined using archive documents in terms of what it did and what it did not

Anahtar Kelimeler

-

ERKEN CUMHURİYETİN İKTİSADİ KURUMLARINDAN BİRİ: ÂLİ İKTİSAT MECLİSİ

Öz

25 Haziran 1927 tarih ve 1170 sayılı yasayla kurulan Âli İktisat Meclisi, yarısı Bakanlar Kurulu tarafından, diğer yarısı ise Ticaret ve Sanayi Odaları ve Meslek Kuruluşlarınca seçilen 24 üyeden oluşmuştur. İşçi sınıfı temsilcilerinin Mecliste yer almaması dönemin koşullarıyla ilgilidir. Gerekçeli raporda Meclisin ana amacı, ülkemizde hızlı bir iktisadi gelişmenin sağlanmasının önündeki iktisadi engelleri ortadan kaldırmak olarak açıklanmıştır. Meclisin görevleri ise Kanunun 4. maddesinde belirtilir. Ekonomiyle ilgili kanun ve tüzükler hakkında görüş bildirmek, sözkonusu kanun ve tüzüklerin ihtiyaçlara uygun olup olmadığını gerekçeleriyle hükümete bildirmek, dünyadaki iktisadi cereyanların ülkemize etkilerini hükümete rapor etmek bunlar arasındadır. Bu çalışmada, senede iki kez ve on beşer gün toplanan ve 1935 yılı bütçe kanununun 25. maddesi ile kaldırılan Âli İktisat Meclisi, yaptıkları ve yapamadıklarıyla arşiv belgelerinden de yararlanarak incelenmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Âli İktisat Meclisi, Cumhuriyet Halk Partisi, İktisat Politikaları, Bakanlar Kurulu

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri ve Gazeteler Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 26.2.1928, Fon: 030 18 01 1, Yer: 27 83 1.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Âli İktisat Meclisi Tarafından Hazırlanan 1931 Yılı Buhran Raporu, Dosya: 2310, Fon: 030 10, Yer: 26 152 10
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Âli İktisat Meclisinin Çalışma Usullerine Ait Önerilen Yöntemler, 4.8.1932, Dosya: 2311, Fon: 030 10 Yer: 27 153 1.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 12.12.1932, Dosya: 23-23, Fon: 030 18 01 02, Yer: 32 74 12.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 22.6.1933, Dosya: 23-26, Fon: 030 18 01 2, Yer: 37 47 18.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 16.10.1934, Âli İktisat Meclisi Üye Seçim Usulü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına
• Dair Öneri, Dosya: 2316, Fon: 030 10, Yer: 27 153 6.
• Resmi Gazete, 24 Temmuz 1927, Sayı 640.
• Resmi Gazete, 21 Ocak 1928, Sayı 793.
• Kitaplar ve Makaleler Âli İktisat Meclisi Raporları (1933). “Türkiye de Sanayi Nasıl Teessüs ve İnkışaf Edebilir?”, Neşriyat Serisi: A, No: 12,
• Başvekalet Müdevvenat Matbaası, Ankara. AYSAN, M. A. (1981). 100. Doğum Yıldönümünde Atatürk’ün Ekonomi Politikası, Kırklareli.
• BORATAV, K. (1982). Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yay., Ankara.
• BORATAV, K. (2003). Türkiye İktisat Tarihi (1908-2005), İmge Kitabevi, 11. Baskı, Ankara.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Âli İktisat Meclisinin Çalışma Usullerine Ait Önerilen Yöntemler, Dosya: 2311, Fon: 030 10 Yer: 27.153..1.
• KORALTÜRK, M. (1999). “Devletçi Sanayi Politikaları ve Âli İktisat Meclisi”, 75 Yılda Çarklardan Chip’lere, (Ed. Oya Baydar), Tarih Vakfı Yay., İstanbul, s. 63-69.
• NEDİM, V., (1933). “Devletin Yapıcılık ve İdarecilik Kudretine İnanmak Gerektir”, Kadro, 15: 17-18.
• TEKELİ, İ. ve İLKİN, S. (1977). 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, Türkiye Belgesel
• İktisat Tarihi Serisi, ODTÜ Yay., Ankara. TEZEL, Y.S. (2002). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yay., 5. Baskı, İstanbul.