1589-90 MALÎ YILINA AİT OSMANLI DEVLETİ BÜTÇESİNİN OLUŞTURULMASI VE İNCELENMESİ

Yıl 2013, Sayı: 36, - , 01.06.2013

Kadir Arslanboğa

Öz

Although Ottoman budgets differ from modern budgets, they are important to indicate financial standing of the state yearly. These budgets had been prepared in terms of order book of the day (ruznamçe defteri) having the characteristic of day-book. In 1589-90 financial year, this paper presents annual financial statement of Ottoman Empire by analysing incomes and expenses of centralized treasury according to ruznamçe books. This study, in turn, observes public revenues and public expenditures. Thereafter, policies with short term and long term of state is addressed with data in assessment section

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Treasury, Budgets, Revenues, Expenditures

1589-90 MALÎ YILINA AİT OSMANLI DEVLETİ BÜTÇESİNİN OLUŞTURULMASI VE İNCELENMESİ

Öz

Osmanlı Devleti bütçeleri modern bütçelere göre farklılık göstermelerine rağmen, bir yıl içerisinde devletin malî durumunu göstermesi bakımından önem arz etmektedir. Söz konusu bütçeleri ise yevmiye defteri niteliğinde olan ruznamçe defterlerine dayanılarak hazırlanmaktaydı.1589-90 malî yılında Osmanlı Devleti merkezî hazinesinin gelir ve giderleri ruznamçe defterlerine göre tahlil edilerek devletin bir yıllık malî durumu ortaya konulmuştur. Öncelikle devletin gelirleri, devamında ise giderleri incelenmiştir. Akabinde değerlendirme başlığı kayıtların bize sağladığı veriler doğrultusunda devletin kısa ve uzun vadeli politikalarına değinilmiştir

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Kamil Kepeci Kataloğu Büyük Ruznamçe Kalemi: 1772; 1773 numaralı defterler.
• Arslanboğa, K. (2012). “1589-90 ile 1602-3 Malî Yıllarına Ait Osmanlı Devleti Bütçelerinin Oluşturulması ve İncelenmesi”. Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
• Aydın, M. (2002). “İstanbulʼun Fetihinden Önce ve Sonra İstanbulʼdaki Yahudi Cemaatleri”, Selçuk Üniversitesi
• İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14: 5-25. Barkan, Ö. L. (1960) “954-955 (1547-1548) Malî Yılına Ait Bir Osmanlı Bütçesi”, İÜİFM, 19.1-4: 219-297.
• Çakır, B. (2006). “Geleneksel Dönem (Tanzimat Öncesi) Osmanlı Bütçe Gelirleri”. Osmanlı Maliyesi Kurumlar ve Bütçeler. (Haz) Mehmet Genç ve Erol Özvar. C. 1. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• Doğru, H. (1990). Osmanlı İmparatorluğunda Yaya-Müsellem-Taycı Teşkilatı. İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Emecen, F. (1988). “Ağıl Resmi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 1: 467-468.
• İnalcık, H. (1996). “Filori”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 13: 106-107.
• Karamursal, Z. (1989). Osmanlı Mali Tarihi Hakkında Tetkikler. 2. bs.. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kütükoğlu, M. (1992). “Berat”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 5: 472-473.
• Özcan, A. (2003). Kānûnnâme-i Âl-i Osman. İstanbul: Kitabevi.
• Özcan, T. (2005). “Muhallefat”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 30: 406-407.
• Pakalın, M. Z. (1983). Osmanlı Terimleri Sözlüğü. 3. bs. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sahillioğlu, H. (1958). “Kuruluştan XVII. Asrın Sonlarına Kadar Osmanlı Para Tarihi Üzerinde Bir Deneme”.
• Basılmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi. Selaniki, M. E.(1999) Tarih-i Selânikî. (Haz.) Mehmet İpşirli. 2. bs., C. II, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Sertoğlu, M. (1986). Osmanlı Tarih Lugâtı. İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Tabakoğlu, A. (1985). Gerileme Dönemine Girerken Osmanlı Maliyesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2008). Türkiye İktisat Tarihi. 8. bs. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1978). “Osmanlı Devleti Maliyseinin Kuruluşu ve Osmanlı Devleti İç Hazinesi, Belleten, C. 165: 67-93.
• Yıldırım, S. (2008). “1000/1592-93 ve 1001/1593-94 Tarihli Ruznamçe Gelir Defterine Göre Osmanlı Devletiʼnin
• Merkezî Hazine Gelirleri”. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE.