TÜRKİYE'NİN BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKALARININ AVRUPALILAŞMASI

Yıl 2013, Sayı: 38, - , 01.06.2013

Adnan Çimen

Öz

There are important interregional differences of Turkey compared to both European Union countries and within herself. Although various policies were implemented in order to eliminate interregional differences and develop underdeveloped regions in the Republican period, they were unsuccessful.With the full membership process in the year of 1999, a new period has begun regarding the regional policies of Turkey. In this process which is called the Europeanization of regional policies, there have been legal arrangements such as The Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS), Instrument for Pre-Accession Assistance (IPA) Frame Agreement; institutional arrangements such as Development Agencies and delegating local administrations. Moreover economic aid has been provided to prepare Turkey for using the Union’s Structural Funds and Cohesion Fund In general, as the membership process has been limited to a narrow space as fulfilling the duties given by the Union and getting financial aid in return, there has not been any remarkable progress and there has been an excessive expectation on what the Union funds are capable of. The excessive cost of downloading and implementing the acquis has been ignored. Thus, in establishing regional policies the classical approach of ‘downloading’ should be abandoned considering the different dimensions of the concept of Europeanization in order to remove the blockage in the process

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİYE'NİN BÖLGESEL KALKINMA POLİTİKALARININ AVRUPALILAŞMASI

Öz

Türkiye’nin hem Avrupa Birliği ülkelerine göre, hem de kendi içinde önemli bölgelerarası farklılıkları bulunmaktadır. Bölgelerarası farklıların giderilmesi ve geri kalmış bölgelerin kalkındırılması için Cumhuriyet döneminde çeşitli politikalar uygulanmasına rağmen, bunlardan olumlu sonuç alınamamıştır.1999 yılındaki tam üyelik süreciyle birlikte Türkiye’nin bölgesel politikaları açısından yeni bir dönem başlamıştır. Bölgesel politikaların Avrupalılaşması denen bu süreçte, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (NUTS), Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA)- Çerçeve Anlaşması gibi yasal; Kalkınma Ajansları, yerel yönetimlere yetki aktarılması gibi kurumsal düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca Türkiye’yi Birlik Yapısal Fonlar ve Uyum Fonunu kullanmaya hazırlamak için çeşitli mali yardımlar sağlanmıştır. Genel olarak üyelik sürecinin, Birlik tarafından verilen ödevlerin yapılması, karşılığında mali yardım alınması şeklinde dar alana sıkışması nedeniyle, müzakerelerde kayda değer bir ilerleme sağlanamamış, Birlik fonlarının yapabildikleriyle ilgili abartılı beklentilere girilmiştir. Müktesebatın indirilmesi ve uygulanmasının ortaya çıkardığı önemli maliyetler göz ardı edilmiştir. Dolayısıyla mevcut süreçteki tıkanıklığı aşmak için Avrupalılaşma kavramının farklı boyutları dikkate alınarak, bölgesel politikaların oluşturulmasında ‘indirme’ şeklindeki klasik anlayış terk edilmelidir

Anahtar Kelimeler

Bölgesel kalkınma, Avrupa Birliği, Türkiye, Avrupalılaşma

Kaynakça

• Atay, Nihan (2011),“Avrupa Birliği Bölgesel Gelişme Politikası”, Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, 22-23 Eylül 2011, Malatya, http://www.fka.org.tr/makaleler.asp, (20.03.2013).
• Avrupa Birliği Bakanlığı (2013), “ Türkiye AB Mali İşbirliği”, No: 8, http://www.abgs.gov.tr/files/rehber/08_rehber.pdf (20.04.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (1998), “Türkiye’nin Katılım Yönünde İlerlemesi Üzerine Komisyon’un 1998 Düzenli Raporu”, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_1998.p df (20.04.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (2000), Katilim Yönünde İlerlemesi Üzerine Komisyon’un 2000 Düzenli Raporu, http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_2000.p df (20.04.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (2005), “Türkiye 2005 İlerleme Raporu”, (COM(2005) 561 nihai) http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/Turkiye_Ilerleme_Rap_2005.p df (20.04.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (2009), “2009 Yılı Türkiye İlerleme Raporu”, (COM (2009) 533 final), http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/turkiye_ilerleme_rap_2009.pdf (20.04.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (2010), “2010 Yılı Türkiye İlerleme Raporu”, COM (2010) 660, Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği,, Ofset Fotomat, Ankara. http://www.abgs.gov.tr/files/pub/ilerleme_2010.pdf (20.03.2013).
• Avrupa Komisyonu-AK (2012), “Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu”, Komisyon Tarafından Avrupa Parlamentosu’na ve Konsey’e Sunulan Bildirim Genişleme Stratejisi ve Başlıca Zorluklar 2012-2013, {Com(2012) 600} Ekindeki Komisyon Çalışma Dokümanı, 10 Ekim, Brüksel (20.04.2013).
• Aykın, Sibel Mehter ve Gürsoy, Kemal (2011), “Müzakere Sürecinde Türkiye’ye Yönelik Avrupa Birliği Mali Yardımları: Taahhütler ve Gerçekleşmeler”, Yönetim ve Ekonomi, Cilt:18 Sayı:2, ss.159-179.
• Bachtler, John and Gorzelak Grzegorz (2007), “Reforming EU Cohesion Policy a Reappraisal of The Performance of The Structural Funds”, Policy Studies, Vol. 28 (4), pp.309-326.
• Barro, R. and Sala-I-Martın, Xavier (1991), “Convergence Across States and Regions”, The Brookings Institution, Vol. 22(1), pp.107-182.
• Basile, Roberto, de Nardis, Sergio and Girardi, Alessandro (2001), “Regional Inequalities and Cohesion Policies in the European Union”, http://lipari.istat.it/digibib/Working_Papers/basile_denardis_girardi23.pdf, (Erişim, 20.12.2012).
• Başbakanlık Genelgeleri, 2001/18, 2001/41, 2002/50, 2007/30, 2009/18 ve 2011/15 sayılı Genelgeler.
• Beleli, Özsel (2005), “Regional Policy and EU Accession: Learning From the GAP Experience, Turkish”, Policy Quarterly, Vol. 4, No. 3 (Fall 2005).
• Benz, Arthur and Eberlein, Burkard (1999),“The Europeanization of Regional Policies: Patterns of Multi-Level Governance”, Journal of European Public Policy, Volume 6, Issue 2, pp. 329-348.
• Bilen, Gülhan (2006), “Türkiye’de Yeni Bölgesel Politikaların Oluşumu”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yay, Ankara, ss.257-273.
• Boldrın, Michele and Canova Fabio (2001), “Inequality and Convergence in Europe’s Regions: Reconsidering European Regional policies”, Economic Policy, Vol. 16 (32), pp. 207-253.
• Bölükbaşı, Tolga H., Ertugal, Ebru ve Özçürümez, Saime (2011), “Avrupa Entegrasyonu Kuramlarıyla Türkiye’yi Konu Alan Yazının Etkileşimi: Avrupalılaşma Araştırma Programını Türkiye Özelinde Yeniden Düşünmek”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 8, Sayı 30 (Yaz 2011), ss.77-102.
• Börzel, Tanja A. (2002), “Pace-Setting, Foot-Dragging, and Fence-Sitting: Member State Responses to Europeanization”, Journal of Common Market Studies, Vol. 40 (2), pp. 193–214.
• Buhari, Didem (2009), “Turkey-EU Relations: The Limitations of Europeanisation Studies”, The Turkish Yearbook of International Relations, Vol, 40, pp.91-121.
• Bulmer, Simon J. and Radaelli M. Claudio (2004), “The Europeanization of National Policy”, Queen’s Papers on Europeanization, No 1/2004, https://www.qub.ac.uk/schools/SchoolofPoliticsInternationalStudiesandPhilosophy/FileStore/Europeanisati onFiles/Filetoupload,38405,en.pdf, (03.12.2012).
• Can, Ergüder ve Karagöl, Dilek Akdenizli (2008), Avrupa Birliğinde Bölgesel Politikaların Gelişimi ve Yapısal Fonlar, TEPAV, Ankara.
• Can, Hasan Hüseyin (2011), “Yeni Mahalli İdare Yasalarında İdari Vesayet Uygulamaları”, İdarecinin Sesi, Mayıs - Haziran, ss. 44-48.
• Cappelen, Aadne, Castellacci Fulvio , Fagerberg, Jan and Verspagen, Bart (2003),“The Impact of EU Regional Support on Growth and Convergence in the European Union”, Journal of Common Market Studies, Vol. 41 (4), pp. 621–644.
• Colzelmann, Thomas (2003), “Contested Space: Europeanised Regional Policy in Great Britain and Germany”, Draft Paper prepared for the EUSA 8th Biennial International Conference March, 27-29, 2003, Nasville, Tennessee, pp.1-18 http://www.ifs.tu.darmstadt.de/pg/conzelmann.htm (03.12.2009).
• Conzelmann, Thomas (1998), “Europeanization of Regional Development Policies? Linking the Multi-Level Governance Approach with Theories of Policy Learning and Policy Change”, European Integration online Papers (EIoP) Vol. 2 (1998) No.4; http://eiop.or.at/eiop/texte/1998-004a.htm (03.12.2009).
• Çalt, Gökhan (2005), “Bölgeselleşme ve Avrupa Birliği’nin Bir Aracı Olarak Bölge Kalkınma Ajansları”, VI. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi Bildiri Metinleri, 3-7 Ocak 2005, Ankara.www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/05gokhancalt.pdf. (03.12.2012).
• Çelenk, Ayse Aslıhan (2009), “Europeanization and Administrative Reform: The Case of Turkey”, Mediterranean Politics, Vol. 14, No. 1, March, pp.41–60.
• Çimen, Adnan (2012), “Avrupa Birliği (AB) Bölgesel Kalkınma Politikalarının Avrupalılaşması”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, Cilt:12, 20. Yıl, Özel Sayı, 12, ss.47-81.
• Dall’erba, Sandy (2005), Distribution of Regional Income and Regional Funds in Europe 1989–1999: An Exploratory Spatial Data Analysis”, The Annals of Regional Science, Vol. 39 (1), pp. 121–148.
• Demir, Fatih ve Çalışkan, Şadan (2010), “Regionalization In Europe and Its Reflections on Turkey: Experiencing Regional Development Agencies”, Selçuk Üniversitesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Vol. 14 (40), pp. 465-488.
• Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (1963), Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967, Ocak, http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan1.pdf (03.05.2013).
• Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (2000a) Doğu Anadolu Projesi Ana Planı, Yönetici Özeti, http://ekutup.dpt.I gov.tr/bölgesel/dap/ozet.pdf (03.05.2013).
• Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (2000b), Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001 – 2005, http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/plan8str.pdf (03.05.2013).
• Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (2006), Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007 – 2013), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf, (03.05.2013).
• Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (2008), Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007 – 2013), Bölgesel Gelişme Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı, OİK: 702, Teşkilatı, Ankara www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/10171/oik702.pdf, (06.09.2013).
• Dinler, Zeynel (2011), Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, 7. Baskı, Bursa.
• Dobre, Ana M. (2009), “The Dynamics of Europeanisation and Regionalisation: Regional Reform in Romania”, Perspectives on European Politics and Society ,Volume 10, Issue 2, pp. 181-194.
• Dulupçu, M.A. (2006), “Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir mi? Bölgeselleş(tir)me (Yönetim) Karşısında (Yeni) Bölge(sel)cilik (Yönetişim)”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, 7-8 Eylül, Ankara, ODTÜ- TEPAV, ss. 233-255.
• Dulupçu, M.A. ve O. Sungur (2006), "Adaptation Problem of Turkey to the Regional Policies Within the Process of the EU Membership: Dilemmas and Opportunities", International Conference on The Changes and Transformations in the Socio-Economic and Political Structure of Turkey Within the EU Negotiations, Dumlupınar Üniversitesi, 16- 18 Mart, Kütahya, ss. 297-316.
• Emini, Filiz Tufan (2011), “Using the Model in England for Analyzing the Likely Future of Turkey’s Regional Development Agencies”, British Journal of Humanities and Social Sciences, 18, December, Vol. 3 (1), pp. 18-27.
• Ertugal, Ebru (2005), “Europeanisation of regional policy and regional governance: The Case of Turkey”, European Political Economy Review, Vol.3, No.1, pp. 18-53.
• Ertugal, Ebru (2010), “Europeanization and multi-level governance in Turkey”, Southeast European and Black Sea Studies, Vol. 10, No. 1, March, pp.97–110.
• Eşiyok, B. A. ve Sekmen, F., (2012), Türkiye Ekonomisinde Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları, Doğu Anadolu’nun Bölgesel Gelişmedeki Yeri ve Çözüm Önerileri, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., http://www.smenetworking.gov.tr/userfiles/pdf/belgeler/ulusalKurumlar/Dogu_Anadolunun_Bolgesel_Geli smedeki_Yeri.pdf (03.05.2013).
• European Commıssıon, Regıonal Polıcy (EC RP) (2011), “EU Regional Policy: Method and Evaluation”, ec.europa.eu/regional_policy/.../2011, (Erişim, 01.12.2012).
• EUROSTAT (2013), GDP per Capita in PPS, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home/(03.05.2013).
• Fiaschi, Davide, Lavezzi,Andrea Mario and Parent, Angelai (2011), “Productivity Growth across European Regions: the Impact of Structural and Cohesion Funds”, University of Pisa, http://www.unipa.it/~mario.lavezzi/papers/SCF_ProductivityGrowth_spat_05.pdf, (Erişim, 05.11.2012).
• Grosse ,Tomasz Grzegorz (2012) “Europeanization of development policy in Poland:comparison with the Chinese model of endogenous growth”, Zeszyty Naukowe WSEI seria: Ekonomıa, 4(1/2012), s. 33-53.
• Gualini, E. (2004), Multi-Level Governance and Institutional Change. The Europeanization of Regional. Policy in Italy, Aldershot, Ashgate..
• Güler, Birgül A.(2006), “Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?”, Bölge Kalkınma Ajansları Dosyası: 1, YAYED - Memleket Mevzuat - Şubat 2006/2
• Gündoğdu İbrahim (2006), “Devlet-Toplum İlişkilerinin Mekânında Dönüşüm: (Bölge) Kalkınma Ajansları”, Genel- İş Emek Araştırma Dergisi, 2006/1, ss.95-100.
• Güngör, Kamil (2000), “Avrupa Birliğinin Üçüncü Ülkelere Yönelik Mali Yardımları ve Türkiye”, Mevzuat Dergisi, Yıl:3, Sayı:35, Kasım, http://www.mevzuatdergisi.com/2000/11a/02.htm (20.05.2013).
• Halkıer, Henrik (2006),” Regional Development Agencies and Multilevel Governance: European Perspectives”. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim, Avrupa Perspektifi içinde, IV. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, ss. 3-15.
• Hang, Nguyen Thi Thuy (2011), “Europeanization: Simply a top-down Process?”, Marmara Journal of European Studıes, Volume 19 (1), pp.135-151.
• Işık, Nihat, baysal, Duygu, Ceylan, Onur (2010), “Bölgesel Kalkınma Farklılıklarının Giderilmesinde Bir Politika Aracı Olarak Kalkınma Ajansları”, Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, ss.1-18.
• İncekara, Ahmet ve Savrul, Burcu Kılınç (2011), “Avrupa Birliği Bölgesel Kalkınma Politikaları: Yapısal Fonlar ve Diğer Mali Araçlar Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, SESSION 6B: Büyüme ve Gelişme II, International Conference on Eurasian Economies, 12-14 October 2011, Bishkek, Kyrgyzstan, ss.405-411 http://www.eecon.info/papers/307.pdf, (01.12.2012).
• Kalkınma Bakanlığı (2013a), Ekonomik ve Sosyal Uyum, IPA, http://www.abfonlari.gov.tr/ (01.05.2013).
• Kalkınma Bakanlığı (2013b), Yerel Desenler, Kalkınma Ajansları 2011 Yılı Genel Faaliyet Raporu, Büyükharf Bas. Yay. Tan. Dan. Org. Ltd. Şti., Ankara, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/14745/KalkinmaAjanslari2011YiliGenelFaaliyetRaporu.pdf (01.05.2013).
• Kargı, Nihal (2009), “Bölgesel Kalkınma Yaklaşımlarındaki Gelişmeler ve AB Perspektifi Altında Türkiye’nin Bölgesel Politika Analizi”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl:2 Cilt:1 Sayı:3, Yaz, ss.19-39.
• Kayasü, Serap, Yaşar, Suna (2006), “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Kalkınma Politikaları: Yasal ve Kurumsal Dönüşümler”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yay, Ankara, ss.197-215.
• Kıte Melissa (2010), “Coalition Announces Plans to Abolish Regional Development Agencies”, 12 June, The Telegraph, http://www.telegraph.co.uk/news/politics/7823449/Coalition-announces-plans-to-abolish- Regional-Development-Agencies.html (01.02.2013).
• Koçak, Hüseyin (2011), ”Avrupa’da Bölgeselleştirme Çabalarının Ulusal ve Bölgesel Kalkınmaya Etkileri: Avusturya ve Macaristan Örnekleri”, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:29, Nisan, ss.123-129.
• Kovacs, Palne Ilona (2006), “Region-Building in Hungary-The Case of South-Transdanubia”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yay, Ankara, ss.73-93
• Köse, Seyit ve Konur, Fatih (2011), “ Avrupa Birliği Ve Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Bölgesel Farkları Azaltılmasındaki Rolü Ve Etkinliği: Ülke Deyimlerinin Karşılaştırılması” Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Bahar, Cilt:7, Yıl:7, Sayı:1, 7:95-137.
• Kyrıacou, Andreas P (2012), “The Impact of EU Structural Funds on Regional Disparities Within Member States”, Environment and Planning (Government and Policy), Vol. 30(2), pp. 267-281.
• Ladrech, Robert (1994), “Europeanization of Domestic Politics and Institutions: The Case of France”, Journal of Common Market Studies, 32 (1), pp. 69-88.
• Lajh, Damjan (2004), “Responses to the Processes of Europeanisation and Regionalisation: Domestic Changes in Slovenia”, Perspectives: Central European Review of International Affairs;Winter2004/2005, Vol. 23, pp.33-66.
• Landau, D., (1995), “The Contribution of European Common Market to the Growth of Its Member Countries: an Empirical Test”, Weltwirtschaftliches Archiv, Vol. 131 (4), pp. 774-782.
• Loewendahl-Ertugal, Ebru (2005), “Europeanisation of Regional Policy and Regional Governance: The Case of Turkey”, European Political Economy Review, Vol. 3, No. 1 (Spring), pp. 18-53.
• Luukkonen, Juho (2011),“The Europeanization Of Region Al Development: Local Strategies And European Spatial Visions In northern Finland”, Swedish Society for Anthropology and Geography, Vol. 93(3), September, pp. 253-270.
• Maç, Nazlı (2006), Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye, Araştırma Raporu, No: 2006 – 117 / 76, Konya Ticaret Odası Etüd – Araştırma Servisi
• Massicard, Elise (2009), “Türkiye’de Bölgeselleşme Süreci”, (İçinde, Der. Ayhan Kaya - François Bafoil), Bölgesel Kalkınma ve Avrupa Birliği, Karabük, Valencıennes ve Katowıce’nin Karşılaştırmalı Analizi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: 280,Avrupa Çalışmaları 3, İstanbul
• Mcmaster, Irene (2006), “Czech Regional Development Agencies in a Shifting Institutional Landscape”, Europe-Asia Studies, Vol. 58(3), pp.347-370.
• Menteş, Gökhan (2006), “Kültürel Mirasın Korunması ve Turizmin Geliştirilmesi İçin Bir Yönetişim Modeli: Güneydoğu Anadolu Örneği”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yayınları, Ankara ss.161-197.
• Mıdelfart-Knarvik, Karen, Helene and Overman Henry G. (2002), “Delocation and European Integration: is Structural Spending justified?”, Economic Policy, Vol. 17(35), pp. 322-359.
• Moga, Teodor Lucian (2011). “The Europeanisation Process and The Pre-Accession Dynamics In Romania”, CES Working Papers, III, (1), 2011, pp.64-71
• Mohl, Philipp and Hagen Tobias (2011), “Do EU Structural Funds Promote Regional Employment? Evidence From Dynamic Panel Data Models”, European Central Bank, Working Paper Series, No 1403 / December.
• Okçu, M., Gül, H. ve Dulupçu, M., (2006),"Turkey Towards The EU: In-Between State Centricism And Multi-Level Governance" 6th European Urban and Regional Studies Conference 21-24 September, Denmark.
• Okçu, Murat (2005), “Avrupa Yönetsel Alanına Doğru Türk Kamu Yönetimi: Çok Düzlemli Yönetişim”, Ahmet Nohutçu ve Asım Balcı (Editörler), Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması– I,(içinde), Beta Basım Yayım, İstanbul, ss. 258–298.
• Onur, Ayşenur. (2009), “IPA ve Yapısal Fonlar”, Bütçe Dünyası, 3(31/Kış), ss.45-59.
• Övgün, Barış (2012), “Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt 66, No. 3, ss. 263-281.
• Özel, Mehmet (2009), “Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Türkiye’de Bölgelerarası Dengesizlik ve Yeni Yönetsel Birim Arayışları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.64, S.1, Ocak-Mart, ss.165-199.
• Özenen, Cem Galip (2006 ), “The Effects Of Structural Funds On Ireland’s Development And Lessons For Turkey”, May 2006, http://ekutup.dpt.gov.tr/ab/ozenencg/irlanda.pdf (01.02.2013).
• Özer, Yunus Emre (2008), “Küresel Rekabet-Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye”, Review of Social, Economic & Business Studies, 9(10): 389-408. http://fbe.emu.edu.tr/journal/doc/9-10/19.pdf, ( 01.03.2013).
• Pasquiera, Romain (2009), “The Europeanisation of French Regions”, French Politics, Vol. 7 ( 2), pp.123–144.
• Radaelli, C.M, (2000), “Whither Europeanization? Concept streching and substantive change” European Integration Online Papers (EIOP) Vol: 4 (8), http://eiop.or.at/eiop/texte/2000-008.htm (01.04.2013).
• Reeves, Teresa (2006), “AB Ve Türkiye’de Bölgesel Kalkınma”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, ODTÜ, 7-8 Eylül, 2006, TEPAV Yay, Ankara. ss.39-49.
• Rodr´ıguez-pose, Andr´es and Fratesi Ugo (2003), “Between Development and Social Policies: the Impact of European Structural Funds in Objective 1 Regions”, European Economy Group Working Papers, (28/2003), http://ideas.repec.org/p/eeg/euroeg/28.html (01.02.2013).
• Roller, E. and Sloat A., (2002), “The Impact of Europeanisation on Regional Governance: A Study of Catalonia and Scotland” , Public Policy and Administration, Vol.,17 (2), pp.66-86.
• Samur, Hakan (2008) ,“Değişen ve Popülerleşen Bir Kavram Olarak Avrupalılaşma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 2008, ss.379-386.
• Santıs, Roberto A. De (2000), “The Impact of a Customs Union with the EU on Turkeys Welfare, Employment and Income Distribution: An AGE model with Alternative Labor Market Structures”, Journal of Economic Integration, 15 (2), pp. 195-238
• Sayman, Rıfat Ünal (2012), “AB Çevre Mevzuatı”, Bölgesel Çevre Merkezi REC Türkiye, İstanbul, http://www.rec.org.tr/dyn_files/31/4970-Gun12-REC.pdf (01.02.2013).
• Soları, Stefone (2004), “Decentralisation of Competencies and Local Development Agencies in North-Eastern Italy”, Local Economy, Vol. 19(1): 55-68.
• Şener, H. E. (2010), “Türk Kamu Yönetiminde AB Örgütlenmesi: Yapı ve İşleyiş”, içinde H. E. Şener & E. Esen (Editör.) Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinin Örgütlenmesi: Türkiye, Macaristan ve Polonya, ss. 65-88.
• Taş Barış (2006), “AB Uyum Sürecinde Türkiye İçin Yeni Bir Bölge Kavramı: İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS)” , Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 2006, Cilt 8, Sayı .2, ss.185-198.
• Tekeli, İlhan (1972), Bölge Planlama Üzerine, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• The Taxpayer’ Alliance- TPA (2008), “Regional Development Agency: 15 Billion Thrown Away”, http://www.taxpayersalliance.com/bettergovernment/2008/08/regional-develo-2.html (01.02.2013).
• Titiz, İsmet (2007), “Bölgesel Kalkınma Stratejileri ve AB Giriş Sürecinde Türkiye’deki Bölgesel Kalkınma Çalışmaları”, Yerel Siyaset, Mart.
• Walburn, David (2006), “Regional Development Agencies: The Tool to Stimulate Economic Development in Regions”, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim, Avrupa Perspektifi içinde, 49-55. IV. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara.
• Yanakiev, Alexander ( 2010). “The Europeanization of Bulgarian regional policy: a case of strengthened centralization”, Southeast European and Black Sea Studies Vol. 10, No. 1, March,pp. 45–57.
• Yazgan, Hatice (2012), “Bir Kavramsal Çerçeve Olarak “Avrupalılaşma: Kapsam, Gereklilik ve Sınırlar”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12 - Sayı: 4, ss.123-140.
• Yazgı Erdem (2013), “Kalkınma Ajansları Kalkındırır mı?” ,http://www.academia.edu/3123793/Kalkinma_Ajanslari_Kalkindirir_mi (02.02.2013).
• Yıldırım, Ertuğrul ve Dura, Cihan (2007), “Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri Konusundaki Literatüre Bir Bakış”, Erciyes Üniversitesi, İİBF Dergisi, 28, ss.141‐177.
• Yılmaz, Serkan (2006), Bölgesel Kalkınma Ajansları 2, İMP, İstanbul, ss.1-12.
• Young, Trevor (2008), “The Potential for Effective Regional Development Agencies in Turkey: A Comparative Analysis”, Regional and Federal Studies, 18(4), pp.375-402.