HAYEK'İN SOSYAL VE SİYASAL TEORİSİ

Yıl 2014, Sayı: 39, - , 20.06.2015

Mehmet Akıncı

Öz

Main purpose of this study is to examine the social and political theory of F.A. Hayek. In this context firstly Hayek’s epistemology was asserted. This is because his social and political theory’s triangulation point its opposite attitude towards the constructive rationalism. Secondly the spontaneous order idea which is the core of his social theory was mentioned. With his spontaneous order that is the center of his social theory, Hayek followed Hume, Smith and Menger’s tradition. With spontaneous order Hayek tried to prove that how individuals independently undirected actions are unpredictable and can build stable constructs. Spontaneous order idea somewhat means the disclaimer of constructive rationalism. In the study after mentioning to his opinions on justice theories related to his epistemology and spontaneous order idea, his political theory was examined. In his political theory Hayek disproved the idea that the government of majority is equitable, legitimate and better, and stressed that governance has to attach to the rules which anyhow gives priority to governance

Anahtar Kelimeler

-

HAYEK'İN SOSYAL VE SİYASAL TEORİSİ

Öz

Bu çalışmanın temel amacı F.A. Hayek’in sosyal ve siyasal teorisini incelemektir. Bu kapsamda öncelikle Hayek’in epistemolojisi üzerinde durulmuştur. Zira onun sosyal ve siyasal teorisini anlamanın nirengi noktası kurucu rasyonalizme karşı tutumudur. İkinci olarak sosyal teorisinin özü olan kendiliğinden doğan düzen fikri konusuna değinilmiştir. Sosyal teorisinin ana merkezini işgal eden kendiliğinden doğan düzen ile Hayek, Hume, Smith, Menger geleneğini izlemiştir. Hayek kendiliğinden doğan düzen ile bireylerin özgür yönlendirilmeyen eylemlerinin nasıl öngörülemez ve istikrarlı yapılar üretebileceğini göstermeye çalışmıştır. Kendiliğinden doğan düzen fikri bir bakıma kurucu rasyonalizmin de reddi anlamına gelmektedir. Çalışmada onun epistemolojisi ve kendinden doğan düzen fikri ile bağlantılı olan adalet teorilerine bakışına değinildikten sonra siyasal teorisine değinilmiştir. Hayek siyasal teorisinde çoğunluğun yönetiminin adil, meşru ve iyi olacağı fikrini çürüterek yönetimin her ne şekilde olursa olsun onu önceleyen kurallara bağlı olmasını vurgulamıştır

Anahtar Kelimeler

F.A. Hayek, Kurucu Rasyonalizm, Piyasa Ekonomisi, Kendiliğinden Doğan Düzen

Kaynakça

• AKTAN, Ç.C. (1993). “Çağdaş Liberal Düşünce Okulları ve Hayek” İçinde Hayek’te Serbest
• Piyasa ve Özgür Toplum. (ss. 19-33). Anap Bilimsel Yayınlar Dizisi-3. AKTAN, Ç.C. (2013). “Kahrolsun Demokrasi Yaşasın Demarşi”, http://www.canaktan.org/politika/demokrasi/demarsi.htm (06.07. 2013).
• AKTAŞ, S. (2001). Hayek’in Hukuk ve Adalet Teorisi. Ankara: Liberte.
• BARRY,N. (2003). Modern Siyaset Teorisi. (Çev: M. Erdoğan). Ankara: Liberte.
• BUTLER, E. (2001). Hayek: Çağımız İktisat ve Siyaset Felsefesine Katkısı. (Çev:Y. Z. Çelikkaya). Ankara: Liberte.
• CRESPIGNY, A. (1981). “F.A Hayek, İlerlenme için Özgürlük”. İçinde Çağdaş Siyaset
• Felsefecileri. (ss.59-75). İstanbul: Remzi Kitabevi. DEMİREL, T. (1997). “Hayek’in Düşüncesinde Hukuk Devleti Kavramı”, Liberal Düşünce Sayı 5: 112
• EBELİNG, R.M. (1999). “Hayek : Bir Yüzyıl Değerlendirmesi”, Liberal Düşünce, Sayı 15.
• ERDOĞAN, M. (1992). “Siyaset Felsefesi Hakkında”, Türkiye Günlüğü, Sayı 18.
• ERDOĞAN, M. (1999). “ Özgürlük, Adalet, Refah”. İçinde A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal
• Teori ( ss.349-365). Ankara: Siyasal Kitapevi. ERDOĞAN, M. (1998). “Adalet ve Sosyal Adalet”. İçinde Liberal Toplum Liberal Siyaset. (ss.153-162). Ankara Siyasal Kitapevi.
• ERDOĞAN, M. (1999b). Anayasal Demokrasi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• HAYEK, F. A. (1994). Hukuk Yasama Faaliyeti ve Özgürlük: Kurallar ve Düzen. (Çev. A. Yayla). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• HAYEK, F. A. (1995). Hukuk Yasama Faaliyeti ve Özgürlük: Sosyal Adalet Serabı. (Çev. M. Erdoğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• HAYEK, F.A. (1997). Hukuk Yasama ve Özgürlük: Özgür Bir Toplumun Siyasi Düzeni
• (Çev: M. Öz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. HAYEK, F. A. (1999). “Liberal Bir Sosyal Düzenin İlkeleri” İçinde A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal Teori ( ss.171-187). Ankara: Siyasal Kitapevi.
• HAYEK, F. A. (1999b). Kölelik Yolu. (Çev: T. Feyzioğlu,Y. Aslan). Ankara: Liberte.
• HAYEK, F. A. (1999c). “Liberal Bir Devletin Anayasası”. İçinde A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal
• Teori (ss.187-192). Ankara: Siyasal Kitapevi. POPPER K. (1995). Tarihselciliğin Sefaleti. İstanbul: İnsan Yayınları.
• SARAÇOĞLU, A.M. (2002). “Hayek’in Liberal Felsefesinde Demokrasi ve Yapılandırılması”,
• Liberal Düşünce, Sayı 27. SKİNNER, Q. (1997). “Teorinin Dönüşü”.(Çev: A. Demirhan). İçinde Q. Skinner (ed.). Çağdaş
• Temel Kuramlar.(ss.9-33). Ankara: Vadi Yayınları. YAY, T. (1993). F.A.Hayek’te İktisadi Düşünce. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• YAYLA, A. (1992). “Hayek 20. Yüzyıl ve Türkiye”, Türkiye Günlüğü, Sayı 18.
• YAYLA, .A. (1999). “ Adalet Teorilerine Bir Bakış” İçinde A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal
• Teori (ss.331-349). Ankara: Siyasal Kitapevi. YAYLA, .A. (1999b). “Liberalizm ve Demokrasi: Mükemmel Olmayan Birliktelik Tahammülü Güç Ayrılık” İçinde
• A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal Teori ( ss.59-66). Ankara: Siyasal Kitapevi. YAYLA, A. (2000a). Özgürlük Yolu, Hayek’in Sosyal Teorisi. Ankara: Liberte.
• YAYLA, A. (2000b). Liberalizm. Ankara: Liberte.
• YILMAZ, F. (2002). “Hayek’te Piyasanın Epistemik Rolü” Liberal Düşünce, Sayı 27.
• YUMER, R. (1993). “Hayekçi Liberalizmin Temel İlkesi”. İçinde A.Yayla (Der). Sosyal ve Siyasal
• Teori ( ss.159-171). Ankara: Siyasal Kitapevi.