HASTANE İŞLETMELERİNDE SÜRECE DAYALI FAALİYET TABANLI MALİYETLEME MODELLEMESİ

Yıl 2014, Sayı: 41, 0 - 0, 20.06.2015

Hilmi Kırlıoğlu Bedia Atalay -

Öz

Cost accounting systems, as the source of information is the business of the center pole. Appropriate and achieved successful results of decisions on the basis of the accuracy of the informations provided by these systems is located. Hospital enterprises, man's greatest treasure, which operates in the field of health, different areas of expertise, offering a wide variety and large number of health services, working 24/7 operations. Increased competition and cost pressure that customer awareness of the medical technology is developing rapidly, diagnosis, treatment and care methods have changed in the health sector to the patients of the services offered high quality, timely and cost-effective need to be. Therefore, cost management is a critical function and health in the management of business is important to be cost-oriented. Traditional costing system in the hospital enterprises in increasing the correct distribution of indirect costs, opportunity assessment and exploring innovation in the application is insufficient. New search as a result of strategic cost methods, businesses significant benefits in providing activity-based costing (ABC) system, then the ABC’s implementation difficulties, Time-Driven Acitivity Based Costing (TDABC) has emerged and impoved as one of the more reliable and accurate tools continuing the benefits of ABC and correcting the deficiencies and taking into account time and capacity. In this study, TDABC established business modeling has been applied for the hospitals. TDABC as a result of the application of the system is more reliable and accurate cost management tool and can be applied in the hospital business was seen

Anahtar Kelimeler

-

HASTANE İŞLETMELERİNDE SÜRECE DAYALI FAALİYET TABANLI MALİYETLEME MODELLEMESİ

Öz

Maliyet muhasebesi sistemleri, bilginin kaynağı olarak işletmenin merkez direği konumundadır. İsabetli kararların alınması ve başarılı sonuçlara ulaşılmasının temelinde bu sistemlerin sağladığı bilgilerin doğruluğu yer almaktadır. Hastane işletmeleri, insanın en büyük hazinesi olan sağlık konusunda faaliyet gösteren, farklı uzmanlık alanları, çok çeşitli ve fazla sayıda sağlık hizmeti sunan, 7/24 çalışan işletmelerdir. Artan rekabet ve maliyet baskısının olduğu, müşterilerin bilinçlendiği, tıp teknolojisinin hızla geliştiği, teşhis, tedavi ve bakım yöntemlerinin değiştiği sağlık sektöründe hastalara sunulan hizmetlerin kaliteli, zamanında ve düşük maliyetli olması gerekmektedir. Dolayısıyla maliyet yönetimi kritik bir işlevdir ve sağlık işletmelerinde yönetimin maliyet odaklı olması önem arz etmektedir. Hastane işletmelerinde geleneksel maliyet sistemi artan endirekt maliyetlerin doğru dağıtımında, fırsatların değerlendirilmesinde ve yeniliklerin sağlanması konusunda yetersiz kalmıştır. Yeni arayışlar neticesinde stratejik maliyet yöntemlerinden, işletmelere önemli faydalar sağlayan faaliyet tabanlı maliyet (FTM) sistemi daha sonra FTM’nin uygulama zorluğu ve yetersizliklerinin ortaya çıkması ile FTM’nin faydalarını devam ettiren ve yetersizliklerine çözüm getiren sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyet (SDFTM) sistemi geliştirilmiştir. Çalışmada, hastane işletmeleri için SDFTM modellemesi kurularak uygulaması yapılmıştır. Uygulama sonucunda SDFTM sisteminin daha güvenilir ve doğru bir maliyet yönetim aracı olduğu ve hastane işletmelerinde uygulanabileceği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Hastane İşletmeleri, Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme

Kaynakça

• Adamu, A. ve A. I. Olotu. (2009). The Practicability of Activity Based Costing System in Hospitality Industry. A journal of the Department of Accounting, Nasarawa State University. Keffi. Nasarawa State-Nigeria. March.
• Arnaboldı, M. ve I. Lapsley (2004). Modern Costing Innovations and Legitimation: A Health Care Study. ABACUS, Vol. 40, No. 1, 1
• Akın, A. (2009). Sağlık İşletmelerinde Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi. Coşkun, A. ve A. Akın (Ed). Sağlık İşletmeleri
• Yönetim Rehberi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 161-183. Alemi, F. ve T. Sullivan (2007). An Example of Activity Based Costing of Treatment Programs. The American Journal of Drug and Alcohol Abuse, Informal Healthcare, 33, 89–99.
• Alpkan, L. ve Sezen, B. (2009). Sağlık İşletmelerinde Stratejik Yönetim. Coşkun, A. ve A. Akın (Ed). Sağlık İşletmeleri Yönetim
• Rehberi. Seçkin Yayıncılık. Ankara, 11-32. Aktaş, R., (2013). Yeni Bir Maliyet Yönetim Muhasebesi Yöntemi Olarak Kaynak Tüketim Muhasebesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. Nisan, 55-76.
• Arzova, B. (2002). Faaliyet Tabanlı Maliyet Yönetimi. Türkmen Kitapevi. İstanbul
• Baker, J. J., (1998). Activity-Based Costing and Activity-Based Management For Health Care. Jones & Bartlett Learning.
• Bruggeman, W., P., Everaert, S. R., Anderson ve Y., Levant (2005). .Modeling Logistic Costs Using TDABC: A Case in a
• Distribution Company. Working Paper, Ghent University, Faculty of Economics and Business Administration. September, 1-47. Büyükmirza, K., (2000). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi-Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı. 7. Baskı, Ankara: Barış Yayınevi
• Cengiz, E., (2011). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Arasındaki Farklar-Bir Mobilya
• Üreticisi Firmada Vaka Çalısması. Muhasebe ve Finansman Dergisi. Nisan, 33-58. Cooper, R., ve R.S. Kaplan (1988). Measure Cost Right: Maket He Right Decisions. Harvard Business Review, 96-103.
• Cooper, R. (1996). Look Out Management Accountanst. Management Accounting.77(11), 20-26
• Çankaya, F. ve Aygün D. (2006). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme: Kamu Hastanesi Uygulaması. Muğla Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke). Güz, Sayı 17. Demeerec, N., Stouthuysena, K. ve Roodhooft, F. (2009). Time-Driven Activity-Based Costing İn An Outpatient Clinic
• Environment: Development, Relevance and Managerial İmpact. Health Policy, 92 Eminsoy, M.G.,(2008). Paket Ameliyatlardan Laparoskopik Kolesistektominin Hizmet Maliyetlerinin Belirlenmesi ve BUT-SUT
• Fiyatlarıyla Karşılaştırılması. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara Federowicz, M.H., Grossman M.N., Hayes, B.J. ve Riggs, J.(2010). A Tutorial on Activity-Based Costing of Electronic Health
• Records, Q Manage Health Care. Vol. 19, No. 1, 86–89. Everaert, P. ve W. Bruggeman (2007). Time-Driven Activity-Based Costing:Exploring The Underlying Model. Cost
• Management. Mar/Apr, 21: 2, 16-20. Everaert P., Bruggeman, W., Sarens, G., Anderson, S. ve Levant, Y.(2008). Cost Modeling İn Logistics Using Time-Driven
• ABC. Experiences Froma Wholesaler, International Journal Of Physical Distribution & Logistics Management. 38(3), 172–91. Hajiha, Z. ve Alishah, S.S. (2011). Implementatıon of Time-Driven Activity-Based Costing System and Customer Profitability
• Analysis In The Hospitality Industry: Evidence From Iran, Economics and Finance Review. October, Vol. 1(8), 57 – 67. Hoozee, S. ve Bruggeman, W. (2010). Identifying Operational İmprovements During The Desing Process of A Time-Driven
• ABC System: The Role of Collective Worker Participation and Leadership Styl. Management Accounting Research. 21 Inverso, G., Lappi, M.D., Flath-Sporn, S.J., Heald R., Kim D.C. ve Meara, J.G. (2013). Increasing Value in Plagiocephaly Care:
• A Time-Driven Activity-Based Costing Pilot Study. Annals Of Plastic Surgery. Dec 5. Kaplan, R.S. ve Anderson, S.R.(2003). Time Driven Activity Based Costing. White Paper.
• Kaplan, R.S. ve Anderson, S.R., (2004). Time-Driven Activity Based Costing. Harvard Business Review. November Business Review.
• Kaplan, R.S. ve Anderson, S.R., (2007). The Innovation Of Time-Driven Activity Based Costing. Cost Management. 21(2), 5-15.
• Kaplan R.S. ve Porter M.E. (2011). The Bıg Idea, How To Solve The Cost Crısıs In Health Care. Harvard Business Review, September, 46-64.
• Kruga, B., Zantenc, A.V., Pirsona, S.S., Crott, R. ve Borghta, T.V. (2009). Activity-Based Costing Evaluation of a [18F]
• Fludeoxyglucose Positron Emission Tomography Study. Elsevier, Health Policy. 92, 234–243. Koşan, L. (2007). Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyet Sisteminin Müşteri Karlılık Analizinde Kullanılması: Bir Konaklama
• İşletmesinde Uygulama. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Adana Köroğlu, Ç. (2013). Otel İşletmelerinde Rekabet Üstünlüğü Elde Etmek İçin Bir İleri yönetim Muhasebesi Yöntemi Olarak
• Faaliyet Tabanlı Maliyetlemenin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. Ocak, 39-56. Laurıla, J., I. Suramo, M. Brommels, E.-M. Tolppanen, P. Koıvukangas, P. Lannıng ve C.G. Standertskjo (2000). Ld-Nordenstam
• Activity-Based Costing in Radiology Application in a Pediatric Radiological Unit. Acta Radiologica. 41, 189–195. Lawson, R.A (2004). The Use of Activity Based Costing In The Healthcare Industry: 1994 vs. 2004. Research in Healthcare
• Financial Management. Vol. 10, No. 1, 77–94. McGowan, A.S., Holmes, S.A. ve Martin, M. (2006). The Association Between Activity-Based Costing System Adoption and Hospital Performance. July 31, 1-70.
• Mitchell, M. (2007). Leveraging Process Documentation For Time-Driven Activity Based Costing. Journal of Performance Management. Vol. 20, No.3, 25.
• Ostergren, K. ve Stensaker, I. (2011). Management Control Without Budgets: A Field Study of Beyond Budgeting in Practice.
• European Accounting Review, 20(1), 149-181. Öker, F. ve Özyapıcı, H. (2013). A New Costing Model İnhospital Management Time-Driven Activity-Based Costing System.
• The Health Care Manager, January–March, Volume 32, Number 1 Ören, V.E. ve Tetik, N. (2012). Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyet Yöntemi İle Müşteri Karlılık Analizi: Seyahat Acentası Örnek Olayı. MODAV, 2012/2, 29-47.
• Pazarceviren, S.Y. ve Celayir, D. (2013). Target Costing Based On The Activity-Based Costing Method and A Model Proposal.
• European Scientific Journal December. Specıal.Edition Vol.4 Polat, L. (2008). Zaman Sürücülü Faaliyet Tabanlı Maliyetlime ve Bir Sanayi İşletmesi Uygulaması. Marmara Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi Rensburg, A.J.V. ve Jassat, W. (2011). Acute Mental Health Care According to Recent Mentalhealth Legislation Part II.
• Activity-Based Costing. African Journal of Psychiatry. March, 23-29. Robinson J.C ve Smith, M.D. (2008). Cost-Reducing Innovation in Health Care. Health Affairs, 27, No.5, 1353-1356.
• Ross, T. K. (2004). Analyzing Health Care Operations Using ABC. Journal Of Health Care Fınance/Sprıng, 30(3)
• Saban, M. ve İrak, G.G. (2009). Çağdaş Maliyet Yönetimi Sistemlerinden Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, ZKÜ
• Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 5, Sayı 10, 97–108. Stouthuysen, K., Swiggers, M., Reheul, A. M. ve Roodhooft, F. (2010). Time-Driven Activity-Based Costing for a Library
• Acquisition Process: A Case Study in a Belgian University. Library Collections, Acquisitions, & Technical Services, No. 34, 83- Tse, M.S.C. ve Gong, M. Z., (2009). Recognition of Idle Resources in Time Driven Activity- Based Costing and Resource
• Consumption Accounting Models. The Journal of Applied Management Accounting Research, Vol. 7, No. 2, 41-54. Wegmann, G. (2007). Developments Around The Activity-Based Costing Method: A State-Of-The Art Literature
• Review. Available At Ssrn 1012664.
• Taniş, V. N. ve Özyapıcı, H. (2012). The Measurement and Management of Unused Capacity in a Time Driven Activity Based
• Costing System. Jamar Vol. 10, No. 2. Halise Uğurtay, H., Öker, F., Sur, H., Bakir, İ. ve Döğücü, M.Ş. (2013). Bir Kamu Hastanesinde Anjiyografi Birimi
• Maliyetlerinin Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yontemi İle Analizi. Nobel Medıcus 25. Cilt: 9, Sayı: 1, 10-16. Yılmaz, M. ve Demireli, C. (2013). Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Yönteminin Stratejik Pazarlama Kararlarına
• Etkisi. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 11, Sayı 2, Ağustos, 294-308. Yükçü, S. ve Gönen, S. (2009). Zaman Esaslı Faaliyete Dayalı Maliyetleme Yaklaşımının Otomobil Parçaları Üreten Bir
• İşletmede Uygulanması. Muhasebe ve Denetime Bakış, Nisan, 21