1)SINIRLI BİLGİ, SINIRLI İKTİDAR: İSKOÇ AYDINLANMASI DÜŞÜNÜRLERİ VE HAYEK ÖZELİNDE İNCELEME

Yıl 2014, Sayı: 42, 0 - 0, 20.06.2015

Özlem Kırlı

Öz

How is approach to information are important for the developments and limits of a social constitution. The idea of spontaneous social order that knowledge is not absolute and can not be controlled by any institution or person, contribute to social formation not occurs as a result of intelligent design by any authority. Spontaneous order was improved by the Scottish Enlightenment philosophers who is Adam Ferguson, David Hume and Adam Smith. These philosophers accepted limits of human mind and they claimed culture, politics, legal and social institutions compose the result of the end of evolution. Hayek, who was representing the Scottish Enlightenment in contemporary affirms, says social orders consist in human action but this actio n is not intentional and conscious. In this study will examine spontaneous order in the Scottish Enlightenment philosophers and Hayek’s idea

Anahtar Kelimeler

limited of reason, spontaneous order, limited state, market economy

1)SINIRLI BİLGİ, SINIRLI İKTİDAR: İSKOÇ AYDINLANMASI DÜŞÜNÜRLERİ VE HAYEK ÖZELİNDE İNCELEME

Öz

Bilginin nasıl bir anlayışla ele alındığı, toplumsal kurumların oluşumu ve bu kurumların sınırlarını açıklaması bakımından önemlidir. Bilginin mutlak olmadığı, hiçbir kurum veya kişi tarafından kontrol edilemeyeceği düşüncesi, kendiliğinden gelişen toplumsal düzen fikrine yani hiçbir toplumsal oluşumun bir otorite tarafından bilinçli bir tasarımın sonucu oluşturulamayacağı düşüncesinin gelişimine katkı sağlamıştır. Francis Hutcheson, Adam Ferguson, David Hume ve Adam Smith gibi İskoç aydınlanması düşünürlerinin düşünceleri çerçevesinde gelişmeye başlayan kendiliğinden gelişen düzen fikri, insan zihninin sınırlılığını, kültürel, siyasal, sosyal ve hukuksal kurumların bir evrim sonucu geliştiğini kabul eder. İskoç aydınlanması düşünürlerinin çağdaş dönem temsilcisi olan Hayek de benzer görüşler geliştirmiş, toplumsal düzenin insanların eylemleri sonucunda oluştuğunu ancak bunların amaçlı ve bilinçli eylemlerin neticesinde gelişmediğini vurgular. Çalışmada kendiliğinden gelişen düzen fikri İskoç Aydınlanması düşünürleri ve Hayek’in görüşleri çerçevesinde değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

aklın sınırlılığı, kendiliğinden doğan düzen, sınırlı devlet, piyasa

Kaynakça

• BARRY, N. (1979). Hayek’s Social and Economic Philosophy. London: Macmillan.
• BARY, N. (2003). Modern Siyaset Teorisi (M. ERDOĞAN, Y. ŞAHİN, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• BAŞDEMİR, H. Y. (2005). İskoç Aydınlanması Etiği: Hutcheson, Hume ve Smith. Liberal Düşünce, Sayı 37. 27-44.
• BIANCHI, M. (1994). Hayek’s Spontaneous Order: The ‘Correct’ Versus The‘Corrigible’ Society. J. BIRNER and R. ZIJP içinde Hayek, Co-ordination and Evolution, His legacy in philosophy, politics, economics and the history of ideas (s. 232-254). New York: Routledge.
• CEVİZCİ, A. (2010). Bilgi Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
• ÇİĞDEM, A. (2003). Aydınlanma Düşüncesi. İstanbul: İletişim.
• DAVIES, S. (2005). Aydınlanma. Liberal Düşünce, Sayı 37, Yıl 10.5-10.
• DUN, F. V. (1994). Hayek and Natural Law, The Humean Connection. J. BIRNER and R. ZIJP içinde Hayek, Co-ordination and Evolution, His legacy in philosophy, politics, economics and the history of ideas (s. 269-285). New York: Routledge.
• ERDOĞAN, M. (2006). Aydınlanma, Modernlik ve Liberalizm. Ankara: Orion Yayınları.
• FERGUSON, A. (1995). An Essay on the History of Civil Society. Ed. F. Oz Salzberger. Cambridge: Cambridge University Press.
• GAMBLE, A. (2006). Hayek on knowledge, economics, and society. Ed. E. Feser içinde The Cambridge Companion to Hayek
• (s.111-131). Cambridge: Cambridge University Press. GAUS F. G. (2007). “Social Complexity and Evolved Moral Principles”. L. HUNT and P. MCNAMARA içinde Liberalism,
• Conservatism, and Hayek’s Idea of Spontaneous Order (s. 149-176). Palgrave Macmillan. HAAKONSSEN, K. (2002). Introduction. A. Smith içinde The Theory of Moral Sentiments. Cambridge: Cambridge University Press.
• HAMOWY, R. (1999). F.A. Hayek on the Occasion of the centenary of his Birth. Cato Journal, Vol 19, No 2, s.279-287.
• HAYEK, F. A. (1976). The Sensory Order. Chicago: Chicago Press.
• HAYEK, F. A. (1988). The Fatal Conceit: The Errors of Socialism. Chicago: The University of Chicago Press.
• HAYEK, F. A. (1996). Hukuk, Yasama ve Özgürlük Kurallar ve Düzen (Atilla Yayla Çev.). Türkiye İş Bankası Yayınları.
• HAYEK, F. A. (2013). Özgürlüğün Anayasası (Y.Z. Çelikkaya çev.). Ankara: Big Bang Yayınları.
• HAYEK, F. A. (1979), The Counter- Revolution of Science, Indianapolis: Liberty Fund.
• HORWITZ, S. (2000). From The Sensory Order to the Liberal Order: Hayek’s Non-rationalist Liberalism. Review of Austrian Economics. 13: s. 23–40.
• HUNT, L. (2007). The Origin and Scope of Hayek’s Idea of Spontaneous Order. içinde Liberalism, Conservatism, and Hayek’s
• Idea of Spontaneous Order (L. HUNT AND P. MCNAMARA Edited) (s. 43-64). Palgrave Macmillan. HUTCHESON, F. (2004), An Inquiry into the Original of Our Ideas of Beauty and Virtue, (Ed. and Int. Wofgang Leidhold, Ed. Knud Haakonssen). Indianapolis: Liberty Found.
• KANT, I. (1995). Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena. (İ. KUÇURADİ, Y. ÖRNEK Çev.).
• Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları. KANT, I. (1999). Pratik Aklın Eleştirisi (İ. KUÇURADİ, Ü. GÖKBERK, F. AKATLI). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• MULLER, J. Z. (2007). “The Limits of Spontaneous Order: Skeptical Reflections on a Hayekian Theme” içinde L. HUNT and P.
• MCNAMARA. Liberalism, Conservatism, and Hayek’s Idea of Spontaneous Order, s. 197-209. Palgrave Macmillan. OTTESON, J. R. (2007), “Unintended Order Explanations in Adam Smith and the Scottish Enlightenment”, içinde L. HUNT and P. MCNAMARA. Liberalism, Conservatism, and Hayek’s Idea of Spontaneous Order, s. 21-41. Palgrave Macmillan.
• PETSOULAS, C. (2001). Hayek’s Liberalism and Its Origins: His Idea of Spontaneous Order and The Scottish Enlightenment. Routledge.
• ROWLAND, B. M. (1988). Beyond Hayek's Pessimism: Reason, Tradition and Bounded Constructivist Rationalism. British
• Journal of Political Science. Vol. 18, No. 2, 221-241. SHEARMUR, J. (1996). Hayek and After. New York: Routledge.
• SMITH, A. (2006). Milletlerin Zenginliği (H. Derin Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• SUNAR, İ. (1999). Düşün ve Toplum. Ankara: Doruk Yayıncılık.
• TAŞKIN, A. (2007). İskoç Aydınlanması. Birey Yayınları.
• TEBBLE, A.J. (2010). Major Conservative and Libertarian Thinkers: F.A. Hayek (MEADOWCRAFT J. Ed.), Vol 13. Continuum.
• YAYLA, A. (1993). Liberal Bakışlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• YAYLA, A. (2000). Özgürlük Yolu- Hayek’in Sosyal Teorisi. Ankara: Liberte.
• YÜRÜŞEN, M. (2013). İnsan Doğası, Sosyal Düzen& Değişim, David Hume’un Sosyal ve Siyasal Felsefesi. Ankara: Liberte Yayınları.