4)ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARININ YORDAYICISI OLARAK OKUL YÖNETİCİLERİNİN ETİK LİDERLİK DAVRANIŞLARI

Yıl 2014, Sayı: 42, 0 - 0, 20.06.2015

Ahmet Ayık Engin Yücel Mücella Savaş

Öz

In this study, the relationships between teachers' organizational commitment and school administrators' ethical leadership behaviours have studied. The sample of the study consists of 267 teachers determined by a simple random sampling method who work 15 primary and secondary schools in 2012-2013 Academic Year in the center of Erzurum. Ethical Leadership Scale and Organizational Commitment Scale used for the collection of data. In this study as a descriptive research, standard deviation, mean, Pearson's product-moment correlation and multiple linear regression analysis was utilized for analysis of the data .In this study, the following conclusions were reached; Teachers' levels of affective commitment are higher than normative commitment and continuance commitment . For the perceptions of teachers, school administrators demonstrate ethics in decision making more than the other dimensions. Ethical leadership's dimensions of climatic ethics, communicative ethics, behavioral ethics and ethics in decision making are associated with teachers' emotional commitment, normative commitment and continuance commitment. As a result of this study, school administrators’ ethical leadership behavior affects teachers' organizational commitment has been concluded

Anahtar Kelimeler

Organizational commitment, ethical leadership, school administrators, teacher

4)ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARININ YORDAYICISI OLARAK OKUL YÖNETİCİLERİNİN ETİK LİDERLİK DAVRANIŞLARI

Öz

Bu çalışmada, öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi basit rastlantısal örneklem yöntemi ile belirlenen Erzurum ili Aziziye ilçe merkezinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 15 ilkokulda görev yapmakta olan 267 öğretmenden oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için Örgütsel Bağlılık Ölçeği ve Etik Liderlik Ölçeği kullanılmıştır. Betimsel bir çalışma olan bu araştırmada verilerin çözümlenmesinde standart sapma, ortalama, Pearson Momentler Çarpım korelasyonu ve çoklu doğrusal regresyon analizinden faydalanılmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır; Öğretmenlerin duygusal bağlılık düzeyleri, normatif bağlılık ve devam bağlılıklarına göre daha yüksektir. Öğretmen algılarına göre, okul yöneticileri karar vermede etik boyutunu diğer boyutlara göre daha fazla göstermektedirler. Etik liderliğin iklimsel etik, iletişimsel etik, davranışsal etik ve karar vermede etik boyutları öğretmenlerin duygusal bağlılık, normatif bağlılık ve devam bağlılıkları ile ilişkilidir. Bu çalışma sonucunda okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini anlamlı düzeyde yordadığı sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Örgütsel bağlılık, etik liderlik, okul yöneticileri, öğretmen

Kaynakça

• Acar, G. ve Kaya, M. (2012). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarına ilişkin beden eğitimi öğretmenlerinin görüşler.
• Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi. 14 (1): 95-102. Akbaş, T.T. (2010). Örgütsel etik iklimin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: mobilya sanayi büyük ölçekli işletmelerinde görgül bir araştırma. Kmü Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 12 (19): 121-137.
• Akyüz, M. Y. (2002). Çağdaş okulda etkili liderlik. Ege Eğitim Dergisi. 2(1), 109-119.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1996). Affective, continuance, and normative commitment to theorganization: an examination of construct validity. Journal Of Vocational Behavior, 49(3): 252-276.
• Arslantaş, C.C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkilesim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 111–128.
• Balay, R. (2000). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı: ankara ili örneği. Yayımlanmamış Doktora
• Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara. Brown, M. E., Trevino, L. K. ve Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: a sociallearning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior And Human Decision Processes. 97: 117–134.
• Brown, M. E. ve Trevino, L. K. (2006). Ethical leadership: a review and future directions. The Leadership Quarterly. 17: 595– 6
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki.
• Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57): 5-34. Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (16. Baskı). Ankara: Pegem.
• Canipe, J. S. (2006). Relationships among trust, organizational commitment, perceived organizational support, and turnover intentions. Unpublished Doctoral Dissertation, Alliant International University, San Diego, Ca.
• Carlson, S.C. (2005). Ethical leadership: influences of ethical climate, perceived organizational support, and perceived leader integrity. Unpublished Doctorate Thesis, Nova Southeastern University, Florida.
• Cemaloğlu N. ve Kılınç, A.Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165): 137-151.
• Çavuş, Ş. ve Gürdoğan, A. (2008). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık ilişkisi: beş yıldızlı bir otel işletmesinde araştırma. Ticaret
• Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1): 18-34. Çekmecelioğlu, H.G. (2006). Örgüt iklimi, duygusal bağlılık ve yaratıcılık arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi: bir araştırma.
• İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2):295-310. Çelik, V. (2009). Okul kültürü ve yönetimi, Pegem A, Ankara.
• Çelikten, M. (2004). Bir okul müdürünün günlüğü. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1): 123-135.
• Eisinga, R., Teelken, C. ve Doore waard, H. (2010). Assessing cross-national ınvariance of the three-component model of organizational commitment: a six-country study of european university faculty. Cross-Cultural Research. 44: 341.
• Erdem, R. (2007). Örgüt kültürü tipleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: elazığ il merkezindeki hastaneler üzerinde bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2): 63-79.
• Etik. (2013). Wikipedia, the free encyclopedia içinde. 13 Temmuz 2013 Tarihinde Http://Tr.Wikipedia.Org/Wiki/Etik Adresinden Erişildi.
• Farooq, A. ve Dinney, M.K. (2009). Impact of authority decentralization on organizational commitment: an empirical study of development projects in kerala. Management And Labour Studies. 34: 27.
• Gupta, S. (2009). Climate for ınnovation, procedural fairness and organizational commitment: an empirical study. Management
• And Labour Studies. 34: 43. Gülcan, M.G., Kılınç, A.Ç. ve Çepni, O. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 10(1): 123-142.
• Güney, S. (2011). Örgütsel davranış. Nobel Yayınları. Anakara.
• Helvacı, M.A. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışı gösterme düzeyleri. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(1):391-410.
• Hulpia, H., Devos, G. ve Van Keer, H. (2011). The Relation between school leadership from a distributed perspective and teachers' organizational commitment : examining the source of the leadership function. Educational Administration Quarterly 47(5): 728- 771.
• Işık, M. (2009). Okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki :beylikdüzü örneği. Yayınlanmış
• Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul. Iqbal, A. (2010). An Empirical Assessment of Demographic Factors, Organizational Ranks And Organizational Commitment.
• International Journal Of Business And Management, 5(3): 16-27. İskele, A. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki yaratıcı iklim üzerine etkisi.
• Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi. Antalya. Joiner, A.T. ve Bakalis, S. (2006). The Antecedents of organizational commitment: the case of australian casual academics.
• International Journal Of Educational Management, 20(6): 439 – 452. Joolideh, F. ve Yeshodhara, K. (2009). Organizational commitment among high school teachers of ındia and ıran. Journal Of
• Educational Administration, 47(1):127 – 136. Http://Dx.Doi.Org/10.1108/09578230910928115.
• Khuntia, R ve Suar, D. (2004). A scale to assess ethical leadership of ındian private and public sector managers. Journal Of Business Ethics 49: 13–26.
• Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale
• Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115. Luxmi ve Vashisth, T.K. (2009). Profiling organisational commitment : an empirical study of public sector organisations. Management And Labour Studies, 34: 7, Doı: 10.1177/0258042x0903400101.
• Mayer, R.C. ve Schoorman, F.D. (1998). Diferentiating antecedents of organizational commitment: a test of march and simon's model. Journal Of Organizational Behavior, 19: 15-28.
• Meyer, J. P., P. G. Irvıng ve Allen, N. J . (1998). Examination of the combined effects of work values and early work experiences on organizational commitment. Journal Of Organizational Behavior, 19(1): 29–52.
• Meb, (2009). 13 Temmuz 2013 Tarihinde Http://Www.Meb.Gov.Tr/Duyurular/ Duyurular2009/ Etik/# Adresinden Erişildi.
• Michael, O, Court, D. ve Petal, P. (2009). Job stress and organizational commitment among mentoring coordinators.
• International Journal Of Educational Management 23(3):266-288. Neubert, M.J., Carlson, D.S., Kacmar, K.M., Roberts, J.A. ve Chonko, L.B. (2009). The Virtuous ınfluence of ethical leadership behavior: evidence from the field. Journal Of Business Ethics 90:157–170
• Ocak, H. (2011). Bir ahlak felsefesi problemi olarak erdem kavramına yüklenen anlamın ilkçağ’dan ortaçağ’a evrimi. Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 11: 79-101.
• O’Reilly C. A. ve Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: the effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal Of Applied Psychology, 71(3):492-499.
• Özdemir, E. (2009). Pazarlama araştırmasında etik karar alma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(2): 119-144.
• Özmen, F. ve Güngör, A. (2008). Eğitim denetiminde etik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15): 137-155.
• Polat, S. ve Uğurlu, C. T. (2009). İlköğretim müfettişlerinin örgütsel bağlılık, mesleki tükenmişlik ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişki. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Powell, D. M. ve J. P. Meyer (2004). Side‐Bet theory and the three‐component model of organizational commitment. Journal Of
• Vocational Behavior, 65(1):157–177. Serin, M. K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(3): 435-459.
• Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığının Bir Yordayıcısı Olarak Okul Kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156),142-159.
• Sezgül, İ. (2010). Liderlik ve etik: geleneksel, modern ve postmodern liderlik tanımları bağlamında bir değerlendirme. Toplum Bilimleri. 4 (7) : 239‐251.
• Shagholi, R., Zabihi, M.R., Atefi, M. ve Moayedi, F. (2011). The consequences of organizational commitment in education.
• Procedia Social And Behavioral Sciences 15, 246–250. Singh, K. (2006). Predicting organizational commitment through organization culture: a study of automobile industry in ındia.
• Journal Of Business Economics And Management, 8(1):29-37. Somers, M. J. (1995). Organizational commitment, turnover, and absenteesism: an examination of direct and indirect effects.
• Journal Of Organizational Behavior, 16(1): 49-58. Teyfur, M., Beytekin, O. F. ve Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile okullardaki örgütsel güven düzeyinin incelenmesi (izmir il örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21:84-106
• Tok, T. N. (2007). İlköğretim müfettişlerinin iş doyumu ve örgütsel bağlılıkları. Tüm eğitimciler ve Eğitim Müfettişleri Sendikası. Ankara.
• Toor, S. R. ve Ofori, G. (2009). Ethical Leadership: Examining The Relationships With Full Range Leadership Model, Employee
• Outcomes, And Organizational Culture. Journal Of Business Ethics. 90:533–547. Töremen, F. ve Kolay, Y. (2003). İlköğretim okulu yöneticilerinin sahip olması gereken yeterlilikler. Milli Eğitim Dergisi, 160.
• Turan, S., Karadağ, E. ve Bektaş, F. (2011). Üniversite yapısı içerisinde öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(4): 627-638.
• Turner, B. A. ve Chelladurai, P. (2005). Organizational an occupational commitment, intention to leave, and perceived performance of intercollegiate coaches. Journal of Sport Management, 19:193-211.
• Uğurlu, C.T. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yönetici etik liderlik davranışına ilişkin algıları. Cumhuriyet Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Dergisi,36 (2): 203-213. Uğurlu, C.T., Sincar M ve Çınar K. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,15(1):434-448.
• Uğurlu, C.T. ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 41: 434-448. Watson,
• Vol3iss1_Watson. Pdf. Erişim Tarihi 23.09.2013.
• Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy of management review, 7(3): 418-428.
• Willower, D. J. ve Forsyth, P. B. (1999). A brief history of scholarship on educational administration. Handbook of research on educational administration, 2:1-24.
• Yılmaz, E. (2005). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. XIV Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Denizli.
• Yıldırım, A. (2010). Etik liderlik ve örgütsel adalet ilişkisi üzerine bir uygulama. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Karaman. Yıldırım, F. (2002). Çalışma yaşamında örgüte bağlılık ve örgütsel adalet ilişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selcuk University Social Sciences Institute Journal, 22: 445-449. ethics and organizational commitment.
• Http://Cnu.Edu/Leadershipreview/Archives/