A QUALITATIVE ANALYSIS ON PREVALENCE OF MOBBING, PREVENTION AND GENDER VARIABLE IN DIFFERENT ORGANIZATIONAL STRUCTURES

Yıl 2015, Sayı: 46, 118 - 147, 14.10.2015

Aydın Çivilidağ

Öz

The purpose of this research is to analyse prevalence of the mobbing phenomenon, results that were obtained in accordance to gender variable and proposals to prevent the mobbing in research papers by using content analysis. Therefore, a search was done by using the key words “Mobbing, Psychological Harassment, Emotional Abuse, Psychological Violance” in the data bases of ULAKBIM and Dergi Park where the national databases take place) and 65 research papers were included. These research papers were categorized in to 7 different sectors (Banking & Finance, Education, Tourism & Hospitality, Health, University, Different Public Institutions and Different Private Instiutions). According to the results, it was found that the frequency of mobbing is ranged 25%-47% in Banking & Finance sectors,%27.4-%47 in Tourism & Hospitality sector, 4.1%67% in Education sector, 12% - 78.7% in Health sector, 15.68% - 88.7% in Different Private Institutions and 15.10% - 44% in Different Public Institutions. Also it was found that there was no significant difference in mobbing according to gender variable for whole sectors. It was found that different suggestions were made by researchers for each work areas in research for preventing mobbing, however it was observed that a common suggestion for preventing mobbing in work areas except Banking & Finance and Tourism & Hospitality is giving education and increasing the awareness on psychological mobbing in work places. The findings were obtained from the research related to the scope was discussed in the light of the literature.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Different Organizational Structures, Prevent of Mobbing, Gender, Prevalence of Mobbing

FARKLI ÖRGÜTSEL YAPILARDA İŞYERİNDE PSİKOLOJİK TACİZİN (MOBBING) YAYGINLIĞI, ÖNLENMESİ VE CİNSİYET DEĞİŞKENİ ÜZERİNE NİTEL BİR ANALİZ

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de farklı örgütsel yapılarda işyerinde psikolojik tacizi inceleyen çalışmalarda psikolojik taciz olgusunun yaygınlığını, cinsiyet değişkenine göre elde edilen sonuçlarını ve önlenmesine yönelik önerileri içerik analizi yaparak çözümlemektir. Türkiye’deki ulusal veri tabanlarının yer aldığı ULAKBİM ve Dergi Park veri tabanlarında Türkçede sıklıkla kullanılan “Mobbing, Psikolojik Taciz, Yıldırma, Duygusal Taciz, İşyerinde Psikolojik Şiddet” anahtar kavramları ile tarama yapılmış ve 65 araştırma çalışma kapsamına alınmıştır. Bu araştırmalar, 7 farklı iş alanında (Banka ve Finans, Eğitim, Turizm ve Konaklama, Sağlık, Üniversite, Farklı Kamu Kurumları ve Farklı Özel Kurumlar) sınıflandırılmıştır. Sonuçlara göre; Banka ve Finans alanında psikolojik tacizin yaygınlığı %25 ile %47, Turizm ve Konaklama alanında %27.4 ile %47, Eğitim alanında %4.1 ile %67, Sağlık alanında %12 ile %78.7, Farklı Özel Kurumlarda %15.68 ile %88.7 ve Farklı Kamu Kurumlarında %15.10 ile %44 arasında olduğu belirlenmiştir. Tüm iş alanlarında cinsiyet değişkeni ile psikolojik taciz arasında anlamlı düzeyde bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. İşyerinde psikolojik tacizin önlenmesine yönelik her bir iş alanındaki araştırmalarda araştırmacılar tarafından farklı öneriler getirildiği belirlenirken, Banka ve Finans, Turizm ve Konaklama hariç diğer iş alanlarında işyerinde psikolojik tacize yönelik eğitimlerin ve dolayısıyla farkındalığın arttırılmasının ortak öneri olarak öne çıktığı görülmüştür. Konu ile ilgili ulaşılabilen çalışmalardan sağlanan bulgular, ilgili literatür dikkate alınarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İşyerinde Psikolojik Taciz, Farklı Örgütsel Yapılar, İşyerinde Psikolojik Tacizi Önleme, Cinsiyet, Psikolojik Tacizin Yaygınlığı

Kaynakça

• Arık, A. (1992). Psikolojide Bilimsel Yöntem, İstanbul Üniversitesi Basımevi ve Film Merkezi: İstanbul.
• Bentley, T., Catley, B., Cooper, H.T., Gardner, D., O’Driscoll, M.P., Dale, A.,Trenberth, L. (2012). Perceptions of Workplace
• Bullying in the New Zealand Travel Industry: Prevalence and Management Strategies, Tourism Management, 351-360, doi:1016/j.tourman.2011.04.004.
• Çivilidağ, A., Sargın, N. (2013). Academics’ Mobbing and Job Satisfaction Levels, The Online Journal of Counseling and Education, 2(2), 55-66.
• Çivilidağ, A. (2014). Hotel Employees’ Mobbing, Burnout, Job Satisfaction And Perceived Organizational Support: A Research
• On Hospitality In Turkey,European Scientific Journal, 10, (35), 1-22. Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing İşyerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, 1.Baskı: İstanbul, Timaş Yayınları.
• Çöl, S.Ö. (2008). İşyerinde Psikolojik Şiddet: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, 107-134.
• Davenport, N., Schwartz, R.D., Elliott, G.P. (2003). Mobbing İşyerinde Duygusal Taciz, (Çeviri Editörü: Osman Cem Önertoy),1.Baskı: İstanbul, Sistem Yayınları.
• Deniz, D. (2007). İşyerinde Örgütsel Yıldırmaya Maruz Kalan Çalışanların Kişilik Yapıları Ve Kullandıkları Ego Savunma
• Mekanizmaları, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Einarsen, S., Raknes, B.I., Matthiesen, S.B. (1994). Bullying and Harassment at Work and Their Relationships to Work
• Environment Quality An Exploratory Study, European Work And Organizational Psychologist, 4(4), 381-401. Einarsen, S., Skogstad, A. (1996). Bullying at Work: Epidemiological Findings in Public and Private Organizations, European
• Journal of Work and Organizational Psychology, 185-201. doi: 10.1080/13594329608414854
• Einarsen, S. (1999). The Nature and Causes of Bullying at Work, International Journal of Manpower, 20,(1/2),16 – 27, http://dx.doi.org/10.1108/01437729910268588
• Einarsen, S., Hoel, H., Zapf, D., Cooper, C.L. (2004). Bullying and Emotional Abuse in the Workplace International perspectives in research and practice, Taylor & Francis e-Library. https://books.google.com.tr/books?hl=en&lr=&id=6L0HYxz1CdUC&oi=fnd&pg=PP1&dq=hoel+mobbing&ots=9XAQruxNTZ
• &sig=dL8rczodq5fleOWIc_69nbzCaKU#v=onepage&q=hoel%20mobbing&f=false, Erişim: 05.06.2015
• Gökçe, A.T. (2006). İşyerinde Yıldırma Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir
• Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Hauge, L.J., Skogstad, A. Einarsen, S. (2009). Individual and Situational Predictors of Workplace Bullying: Why Do Perpetrators
• Engage İn The Bullying Of Others?, Work & Stress, 23(4), 349-358, doi: 10.1080/02678370903395568
• Karcıoğlu, F., Akbaş, S. (2010). İşyerinde Psikolojik Şiddet ve İş Tatmini İlişkisi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24, (3), 139-161.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and Psychological Terror at Workplaces, Violance and Victims, 5(2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Mumel, D., Jan, S., Treven, S., Malc, D. (2015). Mobbing in Slovenia: Prevalence, Mobbing Victim Characteristics, and The Connection With Post-Traumatic Stress Disorder, Our Economy (Nase Gospodarstvo),61 (1), 3-12. doi: 10.1515/ngoe-2015- 000
• Piotrowski, C. (2012). From Workplace Bullying to Cyberbullying: The Enigma of E-Harassment in Modern Organizations,
• Organization Development Journal, 30(4), 43-52. Poussard, J.M., Çamuroğlu, M.İ. (2009). Psikolojik Taciz İşyerindeki Kabus, 1.Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• TBMM Komisyon Raporu. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri -Kadın Erkek Fırsat Eşitliği
• Komisyonu Yayınları No: 6 Tınaz, P. (2008). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing), 2.Baskı: İstanbul, Beta Yayınları.
• Vartia, M. (2008). The Sources of Bullying–Psychological Work Environment And Organizational Climate, European Journal of
• Work and Organizational Psychology, 203-214, doi:10.1080/13594329608414855
• Yavuzer, Y., Çivilidağ, A. (2014). Mediator Role of Depression on the Relationship Between Mobbing and Life Satisfaction of
• Health Professionals, Düşünen Adam The Journal o f Psychiatry and Neurological Sciences, 27:115-125, doi: 5350/DAJPN2014270203
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 9.Baskı, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zapf, D. (1999). Organisational, Work Group Related And Personal Causes of Mobbing/Bullying At Work, International
• Journal of Manpower, 20(1/2), 70 – 85, doi: http://dx.doi.org/10.1108/01437729910268669