Türkiye’de Tasarruf Açığı ve Enerji Açığının Ekonomik Büyüme ile İlişkisi: Nedensellik Analizi

Yıl 2020, Sayı: 64, 102 - 122, 22.04.2020

Cem Gökce Merve Erol

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de tasarruf açığı
ve enerji açığı ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisini
incelemektir. Çalışmada bu amaçla Türkiye için 1975-2017 dönemini kapsayan
yıllık veriler kullanılmıştır. Tasarruf açığı ve enerji açığı ile ekonomik
büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) ve
Granger Nedensellik Analizi kullanılarak test edilmiştir. Çalışmanın ampirik
bulgularını iki grupta incelemek gerekir. Birincisi enerji açığı ve ekonomik
büyüme arasında kısa ve uzun dönemde çift yönlü nedensellik ilişki gözlenmiştir.
İkincisi ise tasarruf açığı ile ekonomik büyüme ve arasında kısa dönemde
yalnızca tasarruf açığından ekonomik büyümeye doğru, uzun dönemde ise çift
yönlü nedensellik ilişkisi gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Tasarruf Açığı, Enerji Açığı, ekonomik büyüme, nedensellik analizi, vektör hata düzeltme modeli

The Relationship Between Saving Gap, Energy Gap and Economic Growth in Turkey: The Causality Analysis

Öz

The aim of this study is to investigate the causal relationship between saving gap, energy gap and economic growth in Turkey. For this purpose, there is used annual data covering the period of 1975-2017 for Turkey. Causal relationship between economic growth and saving gap, energy gap is tested with using Vector Error Correction Model (VECM) and Granger Causality Analysis. Empirical findings of the study should be examined in two groups. Firstly, it is observed that there is a bidirectional causality between energy gap and economic growth both in the short and long term. Secondly, it is also observed that there is a one-way causality from saving gap toward economic growth in the short term but bidirectional causality between the saving gap and economic growth in the long term.

Anahtar Kelimeler

Saving Gap, Energy Gap, Economic Growth, Vector Error Correction Model, Causality Analysis

Kaynakça

• Akel, V. (2015). Kırılgan beşli ülkelerinin hisse senedi piyasaları arasındaki eşbütünleşme analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11 (24), 75-96.
• Alkin, E. (1992). Gelir ve büyüme teorisi (1. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Andersson, B. (1999). On the causality between saving and growth: Long and short run dynamics and country heterogeneity. Working Paper, https://ideas.repec.org/p/fth/uppaal/199918.html, (Erişim Tarihi 02.05.2019).
• Apergis, N., & Payne, J. E. (2009). Energy consumption and economic growth in Central America: Evidence from a panel cointegration and error correction model. Energy Economics, 31 (2), 211-216.
• Cardenas, M., & Escobar, A. (1998). Savings determinants in Columbia: 1925-1994. Journal of Development Economics, 57, 5-44.
• Carroll, C. D., & D. N. Weil. (1994). Saving and growth: A reinterpretation. Carnegic-Rochester Conference Series on Public Policy, 40, 133-192.
• Çolak, Ö. F., & Öztürkler, H. (2012). Tasarrufun belirleyicileri: Küresel tasarruf eğiliminde değişim ve Türkiye’de hanehalkı tasarruf eğiliminin analizi. www.tbb.org.tr/Dosyalar/Arastirma_ve_Raporlar/colak.pdf (Erişim Tarihi:18.09.2012).
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 366, 427-431.
• Domar, E. D. (1946). Capital expansion, rate of growth and employment. Econometrica, 14 (2), 137-147.
• Dünya Bankası, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/country/turkey, Erişim Tarihi: 02.04.2019.
• Dünya Bankası, Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/EG.IMP.CONS.ZS?locations=TR, Erişim Tarihi: 27.10.2018.
• Eggoh, J. C., Bangake, C., & Rault, C. (2011). Energy consumption and economic growth revisited in African countries. Energy Policy, 39, 7408-7421.
• Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (EİGM), Denge tabloları, Erişim Adresi: https://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari, Erişim Tarihi: 02.04.2019.
• Engle, R. F., & Granger C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276
• Er, P. H., Tugu, C. T., & Çoban, O. (2014). Investigating the link between savings, inflation and economic growth: An ARDL analysis for the case of Turkey. Journal of Economics, Finance and Accounting, 1(2), 81-90.
• Erol, E. İ., & Güneş, İ. (2017). Türkiye’de enerji ithalatı, ekonomik büyüme ve cari açık ilişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(45), 340-352.
• Harrod, R. F. (1939). An essay in dynamic theory. Economic Journal, 49(193), 14-33.
• Hwang, D. B. K., & Gum, B. (1992). The causal relationship between energy and GNP: The case of Taiwan. Jornal of Energy and Development, 16(2), 219–226.
• IMF (2007). Safe to save less? Assessing the recent decline in Turkey’s private saving rate. Turkey Selected Issues IMF Country Report No. 07/364
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimaton and inferences on cointegration with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Kraft, J., & Kraft A. (1978). On the relationship between energy and Gnp. Journal of Energy and Development, 3, 401-403.
• Mahadevan, R., & Asafu-adjaye, J. (2007). Energy consumption, economic growth and prices: A reassesment using panel VECM from developed and developing countries. Energy Policy, 35, 2481-2490.
• Mehrara, M. (2007). Energy consumption and economic growth: The case of oil exporting countries. Energy Policy, 35, 2939-2945.
• Perron P. (1990). Testing for a unit root in a time series with a changing mean. Journal of Business & Economic Statistics, 8(2), 153-162.
• Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75, 335-346.
• Pokrovski, V. N. (2003). Energy in the theory of production. Energy, 28, 769-788
• Sevüktekin, M., & Nargeleçekenler, M., (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi: Eviews uygulamalı (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Soytaş, U., & Sarı, R. (2001). Energy consumption and GDP relations in Turkey: A cointegration and vector correction analysis. Energy Economics, 15, 838-844.
• Squalli, J. (2007). Electricity consumption and economic growth: Bounds and causality analyses of OPEC countries. Energy Economics, 29, 1192-1205.
• Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 65-94.
• T.C. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Ekonomik ve sosyal göstergeler. Erişim Adresi: http://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler/, Erişim Tarihi: 03.10.2019
• Taban, S. (2011). Do savings promote economic growth in Turkey? A causality analysis. The Empirical Economic Letters, 10 (7), 647-654.
• Tarı, R. (2014). Ekonometri (10). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2017). Tasarruf-yatırım dinamikleri ve cari işlemler dengesi gelişmeleri. Ankara: TCMB.
• TUİK. (2019). Erişim Adresi: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27667, Erişim Tarihi: 02.04.2019.
• Uluslararası Enerji Ajansı (IEA). (2019). Key world energy statistics. Erişim Adresi: https://webstore.iea.org/key-world-energy-statistics-2019, Erişim Tarihi: 19.11.2019.
• Yeldan, E. (2010). İktisadi büyüme ve bölüşüm teorileri (1. Baskı). Ankara: Efil Yayinevi.