Patent Evaluation With MOORA and ARAS Multi Criteria Decision Making Techniques in Technology Management

Yıl 2020, Sayı: 64, 191 - 207, 22.04.2020

Nurcan Deniz

Öz

Patent evaluation which has strategic importance is simply defined as ranking patents in a firm’s portfolio according to their values. However, there is not a generally accepted method to valuate patents. Methods are classified based on cost, market, and revenue. In this study ten patents of an automotive sector company from Turkey are ranked according to the twelve criteria with multi criteria decision making techniques MOORA and ARAS. The data is derived from Yavuz and Baki (2019)’s study in which two of multi criteria decision making methods called TOPSIS and VIKOR are used. Also the weights of criteria determined with entropy method in Yavuz and Baki (2019)’s study are used. The ranking of the patents as a result of the MOORA weighted ratio analysis and ARAS has both similarities and dissimilarities within and with the other methods. The first patent which is determined the best alternative in MOORA and ARAS, is again in the first rank in TOPSIS but in second rank in VIKOR. On the other hand, the seventh patent which has ninth rank in the other methods, is determined as the worst alternative in MOORA and ARAS.

Anahtar Kelimeler

Patent evaluation, Technology management, multi criteria decision making, MOORA

Teknoloji Yönetiminde MOORA ve ARAS Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri ile Patent Değerleme

Öz

Stratejik öneme sahip patent değerleme, bir firmanın portföyündeki patentlerin değerlerine göre sıralanması olarak özetlenebilir. Ancak patent değerleme konusunda genel kabul görmüş bir yöntem mevcut değildir. Söz konusu yöntemler maliyet temelli yaklaşım, pazar temelli yaklaşım ve gelir temelli yaklaşım olmak üzere üç ana başlık altında toplanmaktadır. Bu çalışma kapsamında Türkiye’de otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın sahip olduğu on adet patentin on iki ölçüt ile TOPSIS ve VIKOR adlı çok ölçütlü karar verme teknikleri ile değerlendirildiği Yavuz ve Baki (2019)’nin çalışmasındaki veriler dikkate alınarak, farklı çok ölçütlü karar verme tekniklerinden MOORA ve ARAS ile patent sıralaması gerçekleştirilmiştir. Ölçüt ağırlıkları olarak da Yavuz ve Baki (2019)’nin entropi yöntemi ile belirledikleri ağırlıklar kullanılmıştır. MOORA ağırlıklı oran analizi ve ARAS sonucunda elde edilen sıralama hem kendi içerisinde, hem de diğer yöntemlerle benzerlik ve farklılıklar içermektedir. MOORA ve ARAS ile en iyi seçenek olarak belirlenen birinci patent, TOPSIS yönteminde de ilk sırada yer alırken; VIKOR yönteminde ikinci sırada yer almaktadır. Diğer taraftan MOORA ve ARAS yönteminde en kötü seçenek olarak belirlenen yedinci patent ise diğer iki yöntemde de dokuzuncu sırada yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Patent Değerleme, teknoloji yönetimi, çok ölçütlü karar verme, MOORA

Kaynakça

• Aksoy, E., Ömürbek, N., & Karaatlı, M. (2015). AHP temelli MULTIMOORA ve COPRAS yöntemi ile Türkiye Kömür İşletmeleri’nin performans değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4), 1-28.
• Aktepe, A., & Ersöz S. (2014). AHP-VIKOR ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim probleminde uygulanması. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 25(1-2), 2-15.
• Arslan, H. M. (2017). Determination of optimal vehicle selection of logistics companies with AHP-ARAS hybrid method, Alphanumeric Journal, 5(2), 271-282.
• Arslan, H. M. (2018). ARAS ve ORESTE yöntemleri ile otel işletmeleri için en etkin güneş enerjisi su ısıtma sisteminin belirlenmesi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 58-69.
• Büyüközkan, G., & Güler, M. (2020). Smart watch evaluation with integrated hesitant fuzzy linguistic SAW-ARAS technique. Measurement, 153, 107353.
• Collan, M., Fedrizzi, M., & Luukka, P. (2013). A multi-expert system for ranking patents: An approach based on fuzzy pay-off distributions and a TOPSIS–AHP framework. Expert Systems with Applications, 40, 4749–475.
• Chiu, Y. J., & Chen, Y. W. (2007). Using AHP in patent valuation. Mathematical and Computer Modelling, 46, 1054–1062.
• Çalış Boyacı, A. (2020). Selection of eco-friendly cities in Turkey via a hybrid hesitant fuzzy decision making approach. Applied Soft Computing Journal, 89, 106090.
• Çetindamar, D., Phaal, R., & Probert, D. (2017). Teknoloji yönetimi-faaliyetleri ve araçları (2. Basım). Ankara: Efil Yayınevi.
• Değerli, M., & Tolon, M. (2016). Teknoloji transfer ofisleri için kritik başarı faktörleri. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 9(2), 197-220.
• Dinçer, H., Yüksel, S., & Martínez, L. (2019). Interval type 2-based hybrid fuzzy evaluation of financial services in E7 economies with DEMATEL-ANP and MOORA methods. Applied Soft Computing Journal, 79, 186–202.
• Falk, N., & Train, K. (2017). Patent valuation with forecasts of forward citations. Journal of Business Valuation and Economic Loss Analysis, 12(1), 101–121.
• Ghenai, C., Albawab, M., & Bettayeb, M. (2020). Sustainability indicators for renewable energy systems using multi-criteria decision-making model and extended SWARA/ARAS hybrid method. Renewable Energy, 146, 580-597.
• Ghoushchi, S. J., Yousefi, S., & Khazaeili, M. (2019). An extended FMEA approach based on the Z-MOORA and fuzzy BWM for prioritization of failures. Applied Soft Computing Journal, pp. 811-13.
• Han, E. J., & Sohn, S. Y. (2015). Patent valuation based on text mining and survival analysis. The Journal of Technology Transfer, 40, 821–839.
• Hsieh C. H. (2013). Patent value assessment and commercialization strategy. Technological Forecasting & Social Change, 80, 307–319.
• Ilgaz Yıldırım, B., Uysal, F., & Ilgaz, A. (2019). Havayolu işletmelerinde personel seçimi: ARAS yöntemi ile bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 219-231.
• Jain, V. (2018). Application of combined MADM methods as MOORA and PSI for ranking of FMS performance factors. Benchmarking: An International Journal, 25(6), 1903-1920.
• Lawryshyn, Y., Collan, M., Luukka, P., & Fedrizzi, M. (2017). New procedure for valuing patents under imprecise information with a consensual dynamics model and a real options framework. Expert Systems with Applications, 86, 155–164.
• Liao, H., Wen, Z., & Liu, L. (2019). Integrating BWM and ARAS under hesitant linguistic environment for digital supply chain finance supplier section. Technological and Economic Development of Economy, 25(6), 1188-1212.
• Lin, Z. C., Hong, G. E., & Cheng, P. F. (2017). A study of patent analysis of LED bicycle light by using modified DEMATEL and life span. Advanced Engineering Informatics, 34, 136–151.
• Mukundan, R., Jain, K., & Pathari, V. (2019). A model for measuring and ranking a firm’s patent portfolio. Technology Analysis & Strategic Management, 31(9), 1029-1047.
• Önay, O. (2018). MOORA (3. Baskı). B. F. Yıldırım & E. Önder (Ed.) Çok kriterli karar verme yöntemleri içinde (ss. 245-253). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Özdağoğlu, A. (2014). Normalizasyon yöntemlerinin çok ölçütlü karar verme sürecine etkisi–MOORA yöntemi incelemesi. Ege Akademik Bakış, 14(2), 283-294.
• Pathapalli, V. R., Basam, V. R., Gudimetta, S. K., & Koppula, M. R. (2019). Optimization of machining parameters using WASPAS and MOORA. World Journal of Engineering, doi: 10.1108/WJE-07-2019-0202
• Pérez-Domínguez, L., Rodríguez-Picón, L. A., Alvarado-Iniesta, A., Cruz, D. L., & Xu, Z. (2018). MOORA under pythagorean fuzzy set for multiplecriteria decision making. Hindawi Complexity, 1-10.
• Ploskas, N., Zhang, T., Sahinidis, N. V., Castillo, F., & Sankaranarayanan, K. (2019). Evaluating and ranking patents with multiple criteria: How many criteria are required to find the most promising patents? Computers and Chemical Engineering, 123, 317–330.
• Rodriguez, A., Tosyali, A., Kim, B., Choi, J., Lee, J. M., Coh, B. Y., & Jeong, M. K. (2016). Patent clustering and outlier ranking methodologies for attributed patent citation networks for technology opportunity discovery. IEEE Transactions on Engineering Management, 63(4), 426-437.
• Turskis, Z. & Juodagalvienė, B. (2016). A novel hybrid multi-criteria decision-making model to assess a stairs shape for dwelling houses. Journal of Civil Engineering and Management, 22(8), 1078-1087.
• Şimşek, A., Çatır, O., & Ömürbek, N. (2015). TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile tedarikçi seçimi: Turizm sektöründe bir uygulama. Balıkesir University The Journal of Social Sciences Institute, 18(33), 133-161.
• Yavuz, N. (2018). Patent değerlerinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile sıralanması: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Yavuz, N., & Baki, B. (2019). Patent değerlerinin çok kriterli karar verme yöntemleri ile sıralanması: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 27-52.
• Yıldırım, B. F. (2015). Çok kriterli karar verme problemlerinde ARAS yöntemi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 285-296.
• Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making. Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.