Reflections of the 30 August Dumlupınar Victory on the Theater Named “The Grek Cruelty” as a Propaganda Tool

Yıl 2021, Sayı: 69, 208 - 219, 30.07.2021

Erdal Aday Ali Gökdül

https://doi.org/10.51290/dpusbe.874116

Cited By: 1

Öz

In the Kutahya Magazine, in the theater play “Grek Cruelty-Turkish Victory” published by Hamza Guner in 1927, the atrocities committed by the Greeks in the villages of Kutahya during the occupation period were explained. The Greeks caused great damage to Kutahya and its surroundings during the War of Independence. Grek persecution transcended such dimensions as food and Money confiscation, threats and torture; Grek cruelty has reached the extent of rape and murder. During this period of Grek rule, Kutahya villagers of were disarmed and traveling from one village to another was prohibited. The villagers of Kutahya, who continued their iner lives with spies, has cautions and indecisive and felt desperation in all their selves. The Greeks, along with the people, began to burn houses and threshing floors during the Great offensive. The villagers, fearing that their village would be burned and killed by the enemy, waited to be rescued. The sad and dramatic events that took place during this period were expressed in the theater. This study, which tells about the situation of Dumlupinar and some villages before the Great attack, is a guide regarding the history of the War of Independence in Kutahya.

Anahtar Kelimeler

Major Offensive, cruelty, theater

30 Ağustos Dumlupınar Zaferinin Bir Propaganda Aracı Olarak “Yunan Mezalimi” İsimli Tiyatro Oyununa Yansımaları

Öz

Kütahya Mecmuası’nda, Hamza Güner tarafından 1927 yılında parça parça yayınlanmış olan “Yunan Mezalimi-Türk Zaferi” isimli tiyatro oyununda, işgal döneminde Kütahya köylerinde Yunanlılar tarafından yapılan zulümler anlatılmıştır. Milli Mücadele Dönemi, 30 Ağustos zaferine giden yolda, Yunanlılar Kütahya ve çevresine büyük zararlar vermişlerdir. Yunan zulümleri, iaşe ve paralara el koyma, tehdit ve işkence gibi boyutları aşmış; ırza geçme ve cinayet ile sonuçlanma boyutuna ulaşmıştır. Yunan egemenliğinin hakim olduğu bu evrede, köylüler silahsızlandırılmış ve bir köyden diğerine gitme yasaklanmıştır. Casuslarla iç içe bir yaşam süren Kütahya köylüleri temkinli ve kararsız olup çaresizliği tüm benliklerinde hissetmişlerdir. Yunanlılar, Büyük Taarruz esnasında, uğradıkları yerleri, içerisinde insanlar olduğu halde, ev ve harmanlarıyla birlikte yakmaya başlamışlardır. Köylüler, bozulan düşmanın köylerini yakmasından ve öldürülmekten dolayı korku içinde Türk Ordusu tarafından kurtarılmayı beklemişlerdir. Bu süreçte yaşanan acıklı ve dramatik olaylar, vicdanları titretecek boyutta elimizdeki tiyatro oyununda ifade edilmiştir. Büyük Taarruz öncesi Dumlupınar ve birçok köyün genel vaziyeti hakkında bir panorama sunan bu edebi eser, ayrıca olaylar kritik edildiğinde, Kütahya’nın Milli Mücadele tarihine ilişkin bir yol gösterici olma niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Büyük Taarruz, mezalim, tiyatro

Kaynakça

• Assmann, J. (2015). Kültürel bellek eski yüksek kültürde yazı, hatırlatma ve politik kimlik. İstanbul: Ayrıntı.
• Çetintaş, C. (1996). Adım adım Kütahya (3.Baskı). Kütahya: Ekspres.
• Gökdül, A. & Sarıkoyuncu, A. (2017). Kütahya vilayet gazetesine göre Kütahya ticaret ve sanayi odası (1925-1944). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (52), 103-122.
• Gökdül, A. (2020). Tek parti döneminde Eskişehir’de imâr faaliyetleri kapsamında doğal afetler ve sağlıkta gelişmeler (1923-1950). A. Güler (Ed.), Dünya’da ve Türkiye’de Büyük Felaketler Savaşlar, Salgınlar, Depremler, Yangınlar. (ss. 238-244). İstanbul: Halk.
• Güler, K. (2015). Kütahya isimler sözlüğü. Kütahya: Ekspres.
• Güner, H. (1927, 29 Kanuni Sani). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (29), 12.
• Güner, H.(1927, 15 Şubat). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (30), 10.
• Güner, H. (1927, 28 Şubat). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (31), 11.
• Güner, H. (1927, 30 Mart). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (33), 14-15.
• Güner, H.(1927, 15 Nisan). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (34), 11.
• Güner, H. (1927, 30 Nisan). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (35), 13.
• Güner, H. (1927,15 Mayıs). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (36), 9.
• Güner, H. (1927, 1 Temmuz) Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (38-39), 13.
• Güner, H. (1927, 15 Temmuz). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (40), 8.
• Güner, H. (1927, 15 Ağustos). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (42), 11.
• Güner, H. (1927, 15 Eylül). Yunan mezalimi- Türk zaferi. Kütahya Mecmuası, (44), 11-12.
• Güner, H. (1961). Tarihte Kütahya. Kütahya: Vilayet.
• Güner, H. (1964). Kütahya camileri. Kütahya.
• Güner, H. (1967). Kütahyalı dîvân şâirleri, halk şâirleri, tekke şâirleri, âşık ve ozanlar. Kütahya: Kütahya İl Basımevi.
• Güner, D. (Güz-2014). Tek parti döneminde basın yayın yoluyla yapılan bölücülük propagandasında uygulanan sansür. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XIV(29), 223-248.
• İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü (1962). Kütahya ili. (5). Yer Yok: Başarı.
• Kağnıcıoğlu, C. (1964). Tarihî ve turistik yönü ile Kütahya. İstanbul: Halk.
• Kütahya Ansiklopedisi, (1999). C.1, Kütahya: Kütahya Belediyesi.
• Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası Rehberi, (1988). İstanbul: Acar.
• Kütahya Ticaret ve Sanayi Odası, (1968). İktisadi yönü ile Kütahya. Yer Yok.
• Özçelik, İ. (Ekim 2018). Milli eğitim tarihi, köy enstitüleri, Mustafa Kemal Atatürk ve Kütahya, Kütahya: Ekspres.
• Sevgen, N. (1959). Anadolu kaleleri. I, Ankara: Doğuş Ltd. Şirketi.
• Şengül, A. (2006). Dünden bugüne Atatürk, millî mücadele ve cumhuriyet konulu oyunlar üzerine bir bibliyografya denemesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, -Atatürk Özel Sayısı, 8(3), 171-180.
• Şengül, A. (2020). Tarihten sahneye Türk tiyatrosu üzerine araştırmalar, İstanbul: Kesit.
• Şengül, A. (2019). Ulusun sahnedeki öyküsü, Türk tiyatrosunda milli mücadele ve cumhuriyet. İstanbul: Kesit.
• T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü (1968). Köylerimiz. Ankara: Başbakanlık.
• T.C. Kütahya Valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü (1989). Kütahya İlinin Durumu Potansiyeli ve Sorunları.
• Tunçoğlu, İ. (Ocak 2008). Dünyada ilkler ve sırlar kenti: Kütahya. Kütahya: Aktüel Tanıtım & Ofset.
• Tutsak, S. (2015). Yunanlıların Uşak’ı işgali ve esaret sancısı. İstanbul: Yeditepe.
• Yazıcı, N. (1997). Sırrı Paşa ve vilayet gazeteleri. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (36), 225-226.
• Yeşil, M. (Tarih Yok). Kütahya ili köyleri.
• Yeşil, M. (1938). Kütahya ilinin kısa coğrafyası. İstanbul: Ebüzziya.