The Relationship Between Burnout and Firm Performance of Women Free Accountants Financial Consultants: The Case of Eskişehir and Kütahya

Yıl 2021, Sayı: 69, 395 - 414, 30.07.2021

Ali Altınbay

https://doi.org/10.51290/dpusbe.951125

Öz

Burnout syndrome has started to gain importance with recent studies. It is manifested by desensitization, emotional exhaustion and low personal achievement, especially in the services offered by employees in service businesses. From an organizational point of view, this causes physical, psychological and emotional disturbances in the employees and consequently destroys the morale, motivation and creativity of the employees and leads to decreases in the performance of the firm. Firms are also having to face some financial and social consequences by losing some of their employees, which is their most important source. The aim of this study is to determine the effects of burnout on firm performance. For this purpose, face-to-face interviews were conducted with 205 women Free Accountant and Financial Consultants (FAFC) on a voluntary basis in Eskişehir and Kütahya. According to the findings of the study, it is determined that the burnout of female FAFCs negatively affects firm performance and sub-factors (financial and non-financial). It was determined that with burnout, marital status, age and working time in the institution, firm performance status, marital status, age, income and working time in the institution differed significantly.

Anahtar Kelimeler

Free Accountants Financial Consultants, Burnout, Firm Performance

Kadın Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Tükenmişliği ile İşletme Performansı İlişkisi: Eskişehir ve Kütahya Örneği

Öz

Tükenmişlik sendromu son zamanlarda yapılan çalışmalarla önem kazanmaya başlamıştır. Özellikle hizmet işletmelerinde çalışanların sundukları hizmetlerde duyarsızlaşma, duygusal tükenme ve kişisel başarıda düşüklük ile kendini göstermektedir. Bu durum örgütsel açıdan bakıldığında çalışanların fiziksel, psikolojik ve duygusal olarak rahatsızlıklar oluşmasına sebep olmakta ve neticesinde çalışanların moralini, motivasyonunu ve yaratıcılığını yok ederek işletme performansında düşüşlere neden olmaktadır. İşletmeler en önemli kaynağı olan çalışanlarının bazılarını kaybederek finansal ve sosyal bazı sonuçlarla da yüzleşmek zorunda kalmaktadır. Bu araştırma ile tükenmişliğin işletme performansı üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Eskişehir ve Kütahya illerinde gönüllülük esasına göre 205 kadın Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ile (SMMM) yüz yüze görüşmeler yapılarak anketler alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kadın SMMM’lerin tükenmişliğinin işletme performansı ve alt faktörlerini (finansal ve finansal olmayan) negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Tükenmişlik ile medeni durum, yaş ve kurumda çalışma süresi, işletme performansı ile statü, medeni durum, yaş, gelir ve kurumda çalışma süresinin anlamlı biçimde farklılaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Serbest Muhasebesi Mali Müşavir, Tükenmişlik, İşletme Performansı

Kaynakça

• Akal, Z. (2005). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi.
• Akgül, A. ve Çevik O. (2005). İstatistiksel analiz teknikleri–SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları, Ankara: Emek Ofset.
• Bakker, A.B. & Heuven, E. (2006). Emotional dissonance, burnout, and ın-role performance among nurses and police officers, International Journal of Stress Management by the American Psychological Association, 13(4), 423–440.
• Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008). Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve denizli’de yapılan bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 8(2), 541-561.
• Bayyurt, N. (2007). İşletmelerde performans değerlendirmenin önemi ve performans göstergeleri arasındaki ilişkiler, Sosyal Siyaset konferansları Dergisi, 53(1), 577-592.
• Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı işletme-yönetim terimleri sözlüğü, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Bitmiş, M.G. (2014). Öncülleri ve sonuçları ile psikolojik sermaye: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bolat Acar, B. (2010). Firma performansını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi , Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE., İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Boyar, E., (2011). Türkiye’de muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişlik durumlarının araştırılması, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmış Doktora Tezi, Sakarya.
• Boz, D., Gaygısız, E., ve Duran, C. (2019). Mobbing ile iş performansı ilişkisi: Kütahya sağlık çalışanları örneği, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(38), 1580-1591.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Deran, A., ve Beller, B. (2015). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu üzerine Giresun il merkezinde yapılan bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 45, 69-93.
• Engin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uygulanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, 21-25.
• Erduru, İ., Deran, A., ve Uzun, E. (2017). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişliğinin iş tatmini üzerine etkilerinin değerlendirilmesi: Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesinde bir araştırma, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-157.
• Ersoy, A., ve Utku, B. D. (2005). Konaklama işletmeleri muhasebe müdürlerinde tükenmişlik sendromu-II. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 27, 38-47.
• Ertürk K., ve Keçecioğlu T., (2012), Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama, Ege Akademik Bakış, 12(1), 41-54.
• Freuderberger, H.J. (1974), Staff burn-out, Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
• Frolick, M. N., & Ariyachandra, T. R. (2006). Business performance management: One truth. IS Management, 23(1), 41-48.
• Gliken, M.D., & Janka, K. 1982. Executives under fire: The burnout syndrome. California Management Review, 3, 67-72.
• Güney, S., ve Akdağ, H. (2018). Tükenmişlik sendromunun muhasebe meslek mensupları açısından incelenmesi (Erzincan ve Erzurum illerinde bir araştırma). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2), 447-460.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, 1.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Güriş, S., ve Çağlayan, E. (2005). Ekonometri (2. Basım).İstanbul: Der Yayınları.
• Harris, P. J., & Mongiello, M. (2001). Key performance indicators in European hotel properties: general managers’ choices and company profiles. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(3), 120-128.
• Hatak, I., Rauch, A., Fink, M. & Baranyi, A. (2015). Doing Well by being well: The Interplay of Physical Well-being, Burn-Out Symptoms and Firm Performance of Necessity-, Rationality- and opportunity-Driven entrepreneurs. Frontiers of Entrepreneurship Research, 36, 123-129.
• Hobfoll, S.E. (2001). The influence of culture, community, and the nested-self in the stress process: Advancing conservation of resources theory. Applied Psychology an International Review, 50, 337-421.
• Houkes, I., & Janssen, P.P.M. (2003). Personality, work characteristics, and employee well-being: A longitudinal analysis of additive and moderating effects. Journal of Occupational Health Psychology, 8, 20-34.
• Izgar, H. (2001). okul yöneticilerinde tükenmişlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• İbrahimağaoğlu, Ö., & Can, E. (2017). Örgütsel sinizm ile örgütsel tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hizmet sektörü çalışanları üzerine ampirik bir araştırma. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 181-205.
• Kâhya, C. (2013). Örgütsel sinizm, iş performansını etkiler mi? İş tatminin aracılık etkisi. Global Journal of Economics and Business Studies, 2(3), 34-46.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (5.baskı). Asil Yayın Dağıtım. Ankara.
• Karakuş, S. (2019). Tükenmişlik Ve Yetenek Yönetiminin Çalışan Performansı Üzerine Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Beykent Üniversitesi SBE., İstanbul.
• Kılınçarslan-Bora, T., ve Küçüksüleymanoğlu, R. (2019). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişlik düzeylerinin araştırılması: Bursa ili örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 617-636.
• Koçel, T. (2014). İşletme yöneticiliği (15. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Korunka, C., Tement, S., Zdrehus, C., & Borza, A. (2010). Burnout: definition, recognition and prevention approaches. Vienna: Boit.
• Kumar, V. (2015). Evolution of marketing as a discipline: What has happened and what to look out for? Journal of Marketing, 79(1), pp.1-9.
• Laitinen, E.K. (2002). A Dynamic Performance measurement system: Evidence from small finish technology companies. Scandinavian Journal of Management, 18, 65-69.
• Lebas, M.J. (1995). Performance Measurement and performance management, International Journal Of Production Economics, 41(1-3), 23-35.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior, 2(2), 99-113.
• Maslach, C. (1982). Burnout: The cost of caring. New York, NY: Prentice-Hall.
• Maslach, C. ve Zimbardo, P. G. (1982), Burnout- The cost of caring. New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
• Nazlıoğlu, E. H. (2009). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Onay, M., ve Kılcı, S. (2011). İş stresi ve tükenmişlik duygusunun işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: garsonlar ve aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372.
• Ok, S. (2002). Banka çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu, rol çatışması ve rol belirsizliği ve bazı bireysel özelliklere göre incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özer, Ö. (2011). Kurumsal girişimcilik ve işletme performansı ilişkisi: Dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde uygulama, Yayınlanmamış doktora tezi, DEÜ Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özkan, T. (2019). Pazarlama kültürü ve strateji arasındaki uyumun işletme performansı üzerindeki etkisi: batı akdeniz bölgesi imalat işletmelerinde bir uygulama, Yayınlanmamış doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, SBE., Isparta.
• Öztürk, V., Koçyiğit, S.Ç., ve Bal, E.Ç. (2011). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki tükenmişlik düzeyleri ile işe bağlılık arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma: Ankara ili örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 84-98.
• Phillips, P. A. (1999). Hotel performance and competitive advantage: a contingency approach. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 11(7), 359-365.
• Sabuncuoğlu, Z., ve Tüz, M. (2005). Örgütsel psikoloji, Alfa Aktüel Basım Yayım, Bursa.
• Salih, A.H. & Mansfield, R. (1985). Some factors influencing labor turnover: personnel managers’ views in Iraq. Personnel Review, 14(4), 22-28.
• Sidik, I. G. (2012). Conceptual framework of factors affecting SME development: Mediating factors on the relationship of entrepreneur traits and SME performance, Procedia Economics and Finance, 4, 373-383.
• Şimşek, Ş. M. ve Çelik, A. (2015). İşletme bilimine giriş, Konya: Eğitim Yayınevi.
• Telli, E., Ünsar, A.S., ve Oğuzhan, A. (2012). Liderlik davranış tarzlarının çalışanların örgütsel tükenmişlik ve işten ayrılma eğilimleri üzerine etkisi: konuyla ilgili bir uygulama. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2(2), 135-150.
• Temelli, F., ve Şendurur, U. (2018). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu: TRA1 ve TRA2 bölgelerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 375-406.
• Tuğrul, B., ve Çelik, E. (2002). Normal çocuklarla çalışan anaokulu öğretmenlerinde tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 1-11.
• Tuna, G. (2019). Kabin memurlarının tükenmişlik düzeylerinin örgütsel bağlılık ve çalışma performanslarına etkisi üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi SBE., İstanbul.
• Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi ostim imalat işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65(2), 196-218.
• Tüfekçi, A. (2019). Hemşirelerin iş performanslarının tükenmişlik düzeyleri açısından incelenmesi: Tersiyer merkez uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi SBE., Kırklareli.
• Türköz, T., Polat, M., & Coşar, S. (2013). Çalışanların örgütsel güven ve sinizm algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki rolü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 285-302.
• Uyar, S., ve Erdinç, S.B. (2011). Muhasebe personelinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi,13(1), 213-232.
• Uzun, T. (2018). Öğretmenlerin örgütsel sinizm tutumlarının iş performanslarına etkisi: Örgütsel vatandaşlık davranışının aracı rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3), 1800-1821.
• Wincent, J., Örtqvist, D., & Drnovsek, M. (2008). The entrepreneur’s role stressors and proclivity for a venture withdrawal. Scandinavian Journal of Management, 24, 232-246.
• Yıldız, S. (2011). Entelektüel sermayenin işletme performansına etkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 11–28.
• Yılmaz, E., (2014). Serbest muhasebeci mali müşavirlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile işe bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki: Samsun ilinde bir araştırma, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 7(3), 49-70.
• Zincirkıran, M. ve Tiftik, H. (2013). Burnout research for members of practitioners of accountancy: Practice in the city of Diyarbakır, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 240-253.