Kırım Savaşı Sırasında Osmanlı Devletinde Hastane Çalışmaları: İngiliz Konsolusluk Raporlarına Göre İngiliz Sağlık Hizmetleri (1854-1856)

Yıl 2022, Sayı: 71, 189 - 197, 28.01.2022

Oğuz Kalafat , Fuat İnce

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1001478

Öz

Kırım Savaşı’nda hastane gemileriyle aktif rol oynayan İngiliz yönetimi, savaş sırasında Ruslara karşı Osmanlı Devleti’ni desteklemek için İstanbul, İzmir ve Çanakkale şehirlerinde askerî hastaneler açmıştır. Savaşın kazanılmasında etkin rolü olan İngilizler önemli sağlık hizmetlerinin yanında ülkedeki hastanelerde değişim ve dönüşüm gerçekleştirmiştir. Bu bağlamda 1854-1855 yıllarında İngilizler Kırım Savaşı esnasında Osmanlı topraklarında yaptıkları sağlık hizmetlerinin her türlü evrakını kaydetmişlerdir. Bu çerçevede kaydedilen tüm kayıtların transkripti yapılmıştır. Kırım Savaşı esnasında Sağlık sistemini yenileyen İngilizler; yönetimleri altındaki hastanelerde öncelikle düzen sağlamış, hijyen getirmiş, salgın ve ölümlü asker sayılarını düşük rakamlara çekmiş, 40 kişilik hemşire ekibi getirterek hizmetlerin hızını ve kalitesini artırmıştır. Yine İngilizler hastanelerin kapasitelerini artırmış ve hastane olarak inşa edilmeyen binaları sağlık hizmetlerine uygun hâle getirmiştir. Farklı amaçlarla hizmet eden gemileri hastane gemilerine dönüştürmüş ve eksik doktor ihtiyacını gidermiştir. Savaş devam ederken İngiltere’den gelen sağlık heyetleri tarafından yapılan denetimlerle hızlı ve kaliteli sağlık hizmeti sunmuşlardır. Bu çalışmanın amacı Kırım Savaşı’nda İngilizlerin Osmanlı topraklarında sunduğu sağlık hizmetlerini ve hastanelerde yaşanan dönüşümleri ortaya koymaktır. Çalışma kapsamında İngiliz Dışişleri Bakanlığı “English War Department (31 July 1856) [İngiliz Savaş Departmanı]” tarafından tutulan “Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna [Üsküdar, Kuleli, Çanakkale ve İzmir Hastanelerinin Resmi Raporları]” adlı orijinal arşiv belgelerinden elde edilen raporlar, telgraflar ve tutanaklardan çıkan bilgiler bütünsel olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kırım Savaşı, Sağlık Hizmetleri, İngiliz konsolosluk raporları

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Hospital Studies in the Ottoman State During the Crimean War: British Health Services According to Briıtish Consul Reports (1854-1856)

Öz

English government, which played an active role with its hospital ships in Crimean War, opened military hospitals in İstanbul, İzmir and Çanakkale to support the Ottoman Empire against the Russians during the war. In addition to important health services, the English having an effective role in terms of winning the war carried through a change and a transformation in the hospitals around the country. In this context, the English recorded all the documents of the health services which they gave in the Ottoman lands during Crimean War in the year of 1854-1855. Within this framework, all the recordings made were transcribed. The English that renovated their health system during Crimean War firstly organized the hospitals under their rule, brought hygiene, lowered the numbers of pandemic and fatal soldiers, increased speed and quality of the services by getting a team of 40 nurses. Also, the English increased the capacities of the hospitals and made the buildings which were not constructed as hospitals suitable for the health services. They transformed the ships which served as different aims into the military ships and met the insufficient doctor needs. While the war was ongoing, they offered fast and qualified health service with the audits made by health committees coming from England. The aim of this study is to present the health services which were offered by the English in the Ottoman lands and the transformation in the hospitals. Within the scope of the study, the information revealed from the reports, the telegraphs and the minutes which were acquired from the original archive documents named “Official Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna” held by British Foreign Ministry “English War Department (31 July 1856) were presented as a whole.

Anahtar Kelimeler

Crimean War, Health Services, British Consul Reports.

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Amiral Hon. F.W. Grey’in 18 Mart 1855 tarihinde Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’a Gönderdiği Telgraf. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna içinde (ss.10-11). Londra. English War Department.
• Baumgart, W. (1999). Crimean War (1853-1856).
• Dr. A. Cumming’in 5 Nisan 1855 tarihinde Dr. A. Smith’e Gönderdiği Raporlar. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna içinde (ss. 37-40 ). Londra. English War Department.
• Dr. A. Cumming’in 7 Nisan 1855 tarihinde Dr. A. Smith’e Gönderdiği Telgraf. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna içinde (ss. 41). Londra. English War Department.
• Dr. Bryce’ın 26 Şubat 1855 tarihinde Dr. A. Smith’e Gönderdiği Bildiri. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna içinde (ss. 28-29). Londra. English War Department.
• Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’un 17 Mart 1855 tarihinde Amiral Hon. F.W. Grey’e Gönderdiği Rapor. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos and Smyrna içinde (ss. 8-10). Londra. English War Department.
• Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’un Tuğgeneral Lord William Paulet’e Gönderdiği Rapor, EK-2: Üsküdar Kışla Hastanesi’nde Temizlik İşlemlerine İlişkin Önerilen Talimatlar. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss. 53-55). Londra. English War Department.
• Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’un Tuğgeneral Lord William Paulet’e Gönderdiği Rapor,10 Mart 1855, EK-3: Sıkıntılı Durumlar İçin Atanan Müfettişe Talimatlar. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss.5-6). Londra. English War Department.
• Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’un Tuğgeneral Lord William Paulet’e Gönderdiği Rapor.(1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss. 28-31). Londra. English War Department.
• Dr. Sutherland’ın 2 Nisan 1855 tarihinde İzmir İngiliz Hastanesi için Tuğgeneral Lord William Paulet’e Gönderdiği Rapor. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss14-18). Londra. English War Department.
• GoldFrank, D. M. (2002). Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Savaşı Çıkış Nedenleri: Kaynaklar ve Stratejiler. Çufalı, M. (Çev.). Güzel, H.C., Çiçek, K. ve Koca, S. (Ed.). Türkler içinde (s. 827). Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Karal, E. Z. (2011). Osmanlı Tarihi:Nizam-ı Cedit ve Tanzimat Devirleri, C. V. Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• Karayaman, M. (2008). Kırım Harbinde Sağlık Hizmetleri (1853-1855). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 55-79.
• Nicol, M. (2010). Ismeer or Smyrna and Its British Hospital 1855. London. Kessinger Publishing.
• Ordu Levazım Görevlisi M. Wreford’un Hastane İhtiyaç Tutanakları. (1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss. 29-53). Londra. English War Department.
• Pincoff, P. (2018). Experiences of A Civilion in Erastern Military Hospital With Observation on the English, French and Other Medical Departmans and The Organization of Military Medical, Scholls and Hospitals. Edinburgh. Palala Press.
• Slade, S. A. (1943). Türkiye ve Kırım. İstanbul. Askerî Matbaa.
• Şehsuvaroğlu, B. (1956). Kırım Harbi’nde İstanbul Hastaneleri. Hayat Tarih Mecmuası, 10(22). s.43.
• Tuğgeneral Lord William Paulet’in 16 Mart 1855 tarihinde Dr. Sutherland, Dr. Gavin ve Bay Rawlinson’a Gönderdiği Telgraf.(1856). Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (s. 8). Londra. English War Department.
• Tuğgeneral Lord William Paulet’in 25 Mart 1855 tarihinde Lord Panmure’ye Gönderdiği Rapor. Offical Reports of the Hospitals at Scutari, Kululeli, Abydos an Smyrna içinde (ss.22-25). English War Department.