Özbek Türkleri Özelinde Türk Soylulara Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar

Yıl 2024, Sayı: 80, 385 - 389, 26.04.2024

Halil Adıyaman

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1445877

Öz

Yabancılara Türkçe öğretimi görece yeni bir alan olmasına rağmen Türkiye'de ve dünyada hızla gelişen alanlardan biridir. Yabancılara Türkçe öğretimi alanının bir alt kümesi olan Türk soylulara Türkçe öğretimi hem zevkli hem de oldukça zordur. Zorluk, bu alandaki temel sorun olan aynı dilin farklı bir lehçesinin öğretilmesinden kaynaklanmaktadır. Çalışmamızda, sürekli aksaklıklarla boğuşan Türkçe eğitmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ele alınmaktadır. Türkiye'de Türkçe öğretimi ile yabancı bir ülkede Türkçe öğretiminin zorlukları farklılık göstermektedir. Öğrenme ortamlarından kaynaklanan farklılıklar dil öğretiminde etkili faktörlerdir. Lehçeler açısından zengin ortamlarda benzerlikler ve farklılıklar Türkçe öğretimi için çeşitli yöntemlerin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu yöntemlerin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için öncelikle sorunların doğru tespit edilmesi gerekmektedir ki çalışmamızda bu sorun ele alınmıştır. Sorunların nedenleri araştırılmış ve sonuç bölümünde çözüm önerileri sunulmuştur. Türk soylulara Türkçe öğretimi üzerine yapılan çalışmaların sayısının artması, karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik önerilerin sayısını da artıracaktır. Türk soyluların Türkçe öğrenirken yaptıkları yaygın hatalar arasında "E" harfinin yazımı ve telaffuzu, "-gAn" ve "-kAn" zarf-fiil eklerinin yazımı, zamirlerin yanlış kullanımı, yardımcı fiillerin yanlış kullanımı, yanlış eşdeğerlikler ve Rusçanın etkisi yer almaktadır. Bu tür öğretimi kolaylaştırmak için farklı lehçelerden gelen grupların bir arada eğitimi tercih edilmemelidir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretimi, Özbek Türklerine Türkçe Öğretimi, Yalancı Eş Değerlikler, Türk Soylulara Türkçe öğretimi

The Problems Encountered in Teaching Turkish to Turkish Descendants wıth a Special Focus on Uzbek Turks

Öz

Although teaching Turkish to foreigners is a relatively new field, it is one of the rapidly developing areas in Turkey and worldwide. Teaching Turkish to Turkish descendants, a subset within the realm of teaching Turkish to foreigners, is both enjoyable and quite challenging. The difficulty arises from teaching a different dialect of the same language, which is the fundamental problem in this field. The issues faced by Turkish instructors constantly grappling with setbacks are addressed in our study. The challenges of teaching Turkish in Turkey and teaching Turkish in a foreign country differ. Differences arising from learning environments are effective factors in language teaching. In environments rich in dialects, similarities and differences prompt the development of various methods for teaching Turkish. To effectively implement these methods, it is necessary to accurately identify the problems first, which is addressed in our study. The causes of the problems are investigated, and suggestions for solutions are provided in the conclusion section. Increasing the number of studies on teaching Turkish to Turkish nobles will also increase the number of suggestions for solving the problems encountered. Common errors made by Turkish descendants while learning Turkish include the spelling and pronunciation of the letter "E", the spelling of the adverbial participle suffixes "-gAn" and "-kAn", incorrect usage of pronouns, incorrect usage of auxiliary verbs, false friends (“faux amis”) and the influence of Russian. To facilitate this type of teaching, education groups from different dialects together should not be preferred.

Anahtar Kelimeler

Turkish Teaching, Teaching Turkish to Uzbek Turks, False Friends (“faux amis”), Teaching Turkish to Turkish Descendants

Kaynakça

• Açık, F. (2008). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretilirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Kıbrıs: Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu içinde (ss. 1-9). Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Biçer, Nurşat (2012). Hunlardan günümüze yabancılara Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi,1 (4), 107-133.
• Çangal, Ö. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür taşıyıcısı olarak türküler. Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi,2 (2), 9-20.
• Duman, Asiye (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, 13, 151- 155.
• Karatay, Halit Nurettin(2012), Kırgız öğrencilerin Türkiye Türkçesi öğrenmeye ilişkin tutumları. Türkçe Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4, 1-11.
• Özdemir, O. (2012). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni B1 seviyesinin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uygulanması üzerine bir çalışma. Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-25.
• Özyürek, Rasim (2009). Türk Devlet ve toplulukların Türkiye Üniversitelerine gelen Türk Soylu yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçe öğrenimlerinde karşılaştıkları sorunlar. TurkishStudies, 4(3), 1819-1862.