Örgütlerde Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Performans Düzeyine Etkisinde Dönüşümcü Liderlik Davranışının Aracı Rolü

Yıl 2024, Sayı: 81, 233 - 248, 26.07.2024

Ercan Yavuz Duygu Karaköse

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1477100

Öz

Bu çalışmanın amacı örgütlerde stratejik insan kaynakları yönetiminin performans düzeyine etkisinde dönüşümcü liderliğin aracı rolünü tespit etmektir. 412 katılımcıdan elde edilen veriler SPSS paket programına işlenip bu verilerin normallik testi, güvenirlik ve geçerlilik testi, faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda stratejik insan kaynakları yönetiminin örgütün performans düzeyine etkisinde dönüşümcü liderliğin anlamlı ve olumlu bir etkisinin var olduğu ortaya çıkmıştır. Dönüşümcü liderlik, performans bakımından değerlendirildiğinde pozitif bir değer kattığı görülmüştür. Ayrıca bu araştırmada, SİKY’nin performansa etkisinin olmasının yanı sıra dönüşümcü liderliğinde SİKY’ ne etkisi bulunmaktadır. Bu çıkarımlara ek olarak, dönüşümcü liderliğin performansa etkisi de bulunmaktadır. Sonuç olarak, araştırmada, performansı artıran ve etkileyen başat faktörlerden birinin dönüşümcü liderlik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik insan kaynakları yönetimi, Örgütsel performans, Dönüşümcü liderlik

The Mediatory Role of Transformational Leadership in the Effect of Strategic Human Resources Management on Performance Level in Organizations

Öz

The aim of this study is to determine the mediating role of transformational leadership in the effect of strategic human resources management on the performance level in organizations. The data obtained from 412 participants were processed into the SPSS package program and normality test, reliability and validity test, factor analysis, correlation and regression analyzes were applied to these data. As a result of the research, it was revealed that transformational leadership has a significant and positive effect on the effect of strategic human resources management on the performance level of the organization. Transformational leadership has been shown to add positive value when evaluated in terms of performance. Besides, in this research, in addition to the impact of HRRM on performance, transformational leadership has an impact on HRCM. In addition to these implications, transformational leadership also has an effect on performance. As a result, it was concluded in the research that one of the dominant factors that increases and affects performance is transformational leadership.

Anahtar Kelimeler

Strategic human resources management, Organizational performance, Transformational leadership

Kaynakça

• Akgemci, T., Öğüt, A. ve Demirsel, M. T. (2007). Akademik personelin mesleki tükenmişlik düzeyinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. örneği. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Sakarya. Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F., 320-327.
• Alici, İ. (2020). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel sinizmin örgütsel performansa olan etkisinde pozitif psikolojik sermayenin aracılık etkisi. [Doktora tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimler araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Arıkan, Ö. (2021). Organizasyonların örgütsel performansının artırılmasında rekabet stratejilerinin etkisi, girişimciliğin aracılık rolü: Mersin bölgesi. [Doktora tezi, Toros Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Bakoğlu, R. (2001). Örgütsel performans kavramı ve gelişimi. Öneri, 4(15), 39-45.
• Barca, M. (2002/a). Yeni ekonomide bilgi yönetiminin stratejik önemi. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi bildiri kitabı içinde (ss. 10-11.). İzmit.
• Barca, M. (2002/b). Stratejik yönetim yaklaşımları. Modern yönetim yaklaşımları. (İ. Dalay-R. Coşkun, Çev.), İstanbul: Beta Yayınları.
• Başaran, H. (2016). Üniversitelerde stratejik yönetim anlayışının temel yönetim süreçleri açısından analizi: Kamu üniversiteleri örneği. [Doktora tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Başpınar, N. (2016). Stratejik yönetimde performans ölçümü ve dengeli sonuç kartı'nın uygulanabilirliği: İstanbul Büyükşehir ve ilçe belediyeleri. [Doktora tezi, Beykent Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Becker, B. E. ve Huselid, M. A. (1999). Overview: Strategic human resource management in five leading firms. Human Resource Management, 38(4), 287-301.
• Becton, B. J. ve Schraeder, M. (2009). Strategic human resource management: Are we there yet?. Journal for Quality&Participation, 31(4), 11-18.
• Birasnav, M., Rangnekar, S. ve Dalpati, A. (2010). Transformational leadership, ınterim leadership, and employee human capital benefits: An empirical study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1037-1042.
• Birinci, M. (2012). Türkiye’de üniversitelerin stratejik yönetim uygulamalarının kurumsal performansa etkileri: Devlet ve vakıf üniversitelerinin karşılaştırmalı Analizi. [Doktora tezi, Beykent Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Birinci, M. (2014). Üniversitelerde stratejik yönetim uygulamalarının performansa etkileri: Devlet ve vakıf üniversitelerinin karşılaştırmalı analizi. Sabahattin Zaim Üniversitesi Yüksek Öğretim Dergisi, 4(3), 135-147.
• Boxall, P. ve Purcell, J. (2000). Strategic human resource management: Where have we come from and where should we be going?. International Journal of Management Review, 2(2), 183-203.
• Brown, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Testing structural equation models. Testing structural equation models, edited by Bollen, K. A. & Long, J.S., in (pp. 136-162). Newbury Park, CA:Sage.
• Bulut, Ö. (2022). Stratejik yönetimin kamu yönetimi alanında uygulanması: AFAD örneği. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Burawat, P. (2017). The mediate effect of lean manufacturing on the relationship between transaformational leadership and sustainability performance in thai sMEs. International Journal of Applied Engineering Research, 12(21), 11647-11657.
• Bush, T. ve Glover, D. (2014). School leadership models: what do we know? School leadership and management, 34(5), 553-571.
• Cingöz, A. (2011). Stratejik insan kaynakları yönetimi ve stratejik insan kaynakları yönetiminin örgütsel performans ve iç girişimcilik üzerindeki etkileri: Kayseri imalat sanayinde bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Çelik, V. (2015). Eğitimsel liderlik (8.Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çelik, V. (2019). İstanbul Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünde stratejik insan kaynakları yönetiminin kurumsal iletişim, örgütsel bağlılık ve örgütsel performansa etkisi. [Doktora tezi, İstanbul Gedik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Çoban, Ö. (2016). Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı yöneticilerinin örgütsel değişimi yönetme yeterlikleri ile stratejik liderlik davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi.[ Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Delery, E. J. ve Doty, H. D. (1996). Modes of theorizing in strategic human resource management: Tests of universalistic, Contingency, and configurational Performance Predictions. Academy of Management Journal, 39(4), 802-835.
• Den Hartog, D.N. ve House, R.J. ve diğerleri. (1999). Culture specific and cross-culturally generalizable implicit leadership theories: Are attributes of charismatic/transformational leadership universally endorsed?, Leadership Quarterly, 10(2), 219-256.
• Doğan, T. (2008). Strateji tipleri ve stratejik yönetim süreçlerinin firma performansına etkileri. [Doktora tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Drucker, P. (1999). Management. (1.Baskı). USA: Taylor & Francis.
• Düzgün, A. (2018). Stratejik liderlik, sosyal sermaye ve performans arasındaki ilişkiler: ISO 500 işletmelerinde nitel bir araştırma. [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Emmy van Esch, Wei, L. Q. & Chiang, F. F. (2018). High-perfromance human resources practices and firm performance: the mediating roel of employees' competencies and the moderating role of climate for creativity. The International Journal of Human Resource Management, 29(10), 1683-1708.
• Genç, N. ve Halis, M. (2006). Kalite liderliği. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gilani, M. H. N., Zadeh, M. S. & Saderi, H. R. (2012). The role of strategic human resource management in creation of competitive advantages (case study: a commercial organization in Malaysia). International Journal of Business and Social Science, 3(16), 225-238.
• Golden, K. A. (1985). Vasudevan Ramanujam; Between a dream and a nightmare: On the integration of the human resource management and strategic business planning processes, Human Resource Management, 24(4), 429-452.
• Green, K. W., Cindy W. & Dwayne W., (2006). The Impact of strategic human resource management and HR professionals’ Work attitude and work performance”, International Journal of Human Resource Management, 17(4), 559-579.
• Guest, D. E. (1997), Human resource management and performance: A Review and research agenda, The International Journal of Human Resource Management, 8(3), 263-276.
• Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(6), 61-85.
• Hallinger, P. (2003) Leading educational change: Reflections on the practice of ınstructional and transformational leadership. Cambridge Journal of Education, 33, 329-352.
• Huselid, M.A. & Becker, B. (1996). Methodological Issues in cross-sectional and panel estimates of the human resource-firm perfomance link. Industrial Relations, 35(3), 400-422.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(16), 443-465.
• Kaymakcı, T. (2022). Stratejik yönetim uygulamalarının örgüt performansı üzerindeki etkisinde çalışan memnuniyetinin moderatör rolü: İstanbul’da lise ve ortaokul eğitimi veren özel kurumlar üzerine bir araştırma.[ Doktora tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Kazmi, A. ve Ahmad, F. (2001). Differening approaches to strategic human resource management. Journal of Management Research, 1(3), 133-140.
• Kırılmaz, M. (2012). Kamu kurumlarında stratejik yönetim: İçişleri Bakanlığı örneği. [Doktora tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü.]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Koçel, T. (2011). İşletme yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Kozcu, G. (2020). Örgütsel öğrenme yeteneği, örgütsel dayanıklılık, örgütsel performans ve pazar türbülansı: Durumsal aracılık modeli.[Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Kurland, Philip B. ve Ralph Lerner, (1987). The Founders’ constitution. Chicago: University of Chicago Press, Erişim Tarihi: 10.10.2022. http://press-pubs.uchicago.edu/founders/.
• Küçükaltan, B., Mert, G. (2010). Örgütlerde dönüşümcü liderlik ve performans ilişkisinin değişim mühendisliği aracı rolünde incelenmesi: İmalat sanayii örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, [Özel sayı]. 15(1), 5065-5095.
• Lundy, O. (1994). From personel management to strategic human resource management. The International journal of Human Resource Management, 5(3), 687-720.
• Martel, K., ve Stephen, J. C. (1995). How strategic is HRM?. Human Resource Management, 34(2), 253-267.
• Özgür, G. (2007). Denizli Kobi’lerinde stratejik yönetim. [Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2022). Türkiye kamu istihdamı. Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/kamu-istihdami/
• Stroh, L. K. ve Caligiuri, P. M. (1998). Strategic human resources: A New source for competitive advantage in the global arena. The International Journal of Human Resource Management, 9(1), 1-17.
• Şahin, A. (2003). Yönetici liderlik. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6.Baskı). Boston: Allyn and Bacon.
• Taş, A. (2007). Türk yönetim tarzı (Örgütlenme, sahiplik, insan kaynakları ve stratejik yönetim boyutlarıyla). [Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• TÜİK, (2017). İstatistik veri portalı 2017. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2018). Bilimsel araştırma süreci ve SPPS ile veri analizi (5. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Wright P.M., G.C. McMahan, S.A. Snell, B. ve Gerhart (2001). Comparing Line and HR Executives' Perceptions of HR Effectiveness: Services: Services, Roles, and Contributions. Human Resource Management, 40(2), 111-123.
• Wright, P. M. ve Snell, S. A. (1998). Toward A Unifying Framework For Exploring Fit and Flexibility in Strategic Human Resource Management. Academy of Management Review, 23(4), 756-772.
• Wright, P.M., Gardner, T. M., Moynihan, L.M. ve Allen, M. R., (2005), The Relationship Between HR Practices and Firm Performance: Examining Causal Order. Personnel Psychology, 58, 409-446.
• Yavuz, E. (2008). Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışının örgütsel bağlılığa etkisinin analizi. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayınları.
• Yılmaz, F. ve Ünsar, S. (2007). Performans değerlendirme sistemi ve kullanım alanları. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(1), 35-57.