İsmet Özel ve Türk Tanımının Nevabit Kavramı Bağlamında Analizi

Yıl 2024, Sayı: 82, 144 - 158, 24.10.2024

Adem Çaylak , Cansu Kaya

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1479082

Öz

İsmet Özel, her biri birbiriyle bütünsellik içinde beslenen şair, komünist ve Müslüman’dan kendini arayışla oluşan yetkin Türk’e evrilen düşünüş biçimiyle Türk kavramının düşünsel sınırlılığını tersyüz etmiştir. Özel’in Türk’ü, Türk kavramına ilişkin literatürde var olan tüm tanımlamaların ötesinde, eşşiz ve özel’dir. Onun Türk kavramı, sosyolojik ya da etnik bir kimlikten öte verili olmayan bilinç ve duruşla yoğrulmuş düşünsel bir oluşu imlemektedir. Özel’ci Türk, kendini arayış serüveninin kendinde buluştuğu bir tür tümel yetkinlik halidir. Özel’in kendini arayış sürecinin teslisi olan şair, komünist ve Müslüman’dan Türklüğe evrilen düşünsel yaşam serüvenini nevâbit kavramı üzerinden inceleyen bu çalışma, Türk kavramsallaştırması üzerinden Özel’in Türk düşünüş biçim ve üslubunun nevâbiti olup olmadığını sorunsallaştırmakta ve düşünsel tecritliğinden beslenen Türklüğünü nevâbit kavramı bağlamında okuyarak; belirli klişelere, inançlara ve kanaatlere sahip Türk düşüncesinin kendini yenilemesinde bir etkiye sahip olup olamayacağını tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İsmet Özel, Türk, Komünist, Müslüman, Nevâbit

Analysis of İsmet Özel and the Definition of Turk in the Context of the Nawabit Concept

Öz

İsmet Özel reversed the intellectual limitations of the concept of Turk with his way of thinking that evolved from the poet, communist and Muslim, each of whom nourished themselves in a holistic manner, to the competent Turk formed by searching for himself. Özel's conceptualization of Turk is unique and special, beyond all definitions in the literature on the concept of Turk. His concept of Turk implies an intellectual formation shaped by a consciousness and stance beyond a sociological or ethnic identity. According to Özel, the Turk describes the integrity of being himself in his adventure of searching for himself. This study examines Özel's intellectual life adventure, which evolved from the trinity of his self-searching process, poet, communist and Muslim, to Turkishness, through the concept of nevabit. The question of the study is to examine whether Özel is the nevabit of the Turkish way of thinking and style through the conceptualization of the Turk. For this purpose, it discusses whether Özel's Turkishness, which is nourished by his intellectual isolation, can influence the self-renewal of Turkish thought, which has certain clichés, beliefs and opinions, by reading it in the context of the concept of nevabit.

Anahtar Kelimeler

İsmet Özel, Turk, Communist, Muslim, Nawabit

Kaynakça

• Alon, I. (1989). Farabi’s funny flora: al-nawabit as opposition. Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, 2, 222–251.
• Anadol, C. (2006). Tarihe hükmeden millet Türkler. İstanbul: Bilge Karınca.
• Avcıoğlu, D. (1976). Türkiye’nin düzeni dün-bugün-yarın. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Aybar, M. A. (2021). Türkiye işçi partisi tarihi. İstanbul: İletişim.
• Belli, M. (1970). Yazılar 1965-1970. Ankara: Sol Yayınları.
• Böler, T. (2009). Necip Asım Yazıksız ve Türk diline katkıları. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 25, 195-208.
• Çaylak, A. ve Yıldırım, O. (2020). Nevâbitten muhalefete: mütevahhid’in muhalefetinden erdemli siyasal topluma. Milel ve Nihal, 17(2), 333–359.
• Corbin, H. (2017). İslam Felsefesi tarihi cilt 1. (H. Hatemi, Çev). İstanbul: İletişim.
• Farabi. (2001). El-medinetü’l fazıla. (N. Danışman, Çev). Ankara: MEB.
• Farabi. (2012). Es-siyasetü’l medeniyye. (M. Aydın, A. Şener ve R. Ayas, Çev). İstanbul: Büyüyen Ay.
• İbn Bacce. (2019). Tedbîri’l-mütevahhid. (M. Uyanık ve A. Akyol, Çev.). Ankara: Elis.
• Kant, I. (2013). Ahlak metafiziğinin temellendirilmesi. (I. Kaçuradi, Çev.). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kardeş, M. E. (2015). Schmitt’le birlikte Schmitt’e karşı: politik felsefe açısından Carl Schmitt ve düşüncesi. İstanbul: İletişim.
• Locke, J. (2004). İnsan anlığı üzerine bir deneme. (V. Hacıkadiroğlu, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
• Marques: V. (2020). “Walden”: a tale on the “art of living”1. Configurações, 25, 25–35.
• Mütercim Asım Efendi (2013). El- okyânûsu’l- basît fî tercemeti’l-kâmûsi’l-muhît. Cilt: 4. (M. Koç ve E. Tanrıverdi, Çev). İstanbul: T.C Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• Odacılar, A. (2023). Türk düşüncesinde bir nevabit İsmet Özel’in ontolojisi ve İslamcılığı. İstanbul: Dergah.
• Özel, İ. (1436a). Allah’a kaçın; İstiklal Marşı ezberini bozmayın. Çelimli Çalım, 11, 20–21.
• Özel, İ. (1436b). Kulun tedbiri Allah’ın takdiri (1). Çelimli Çalım, 14, 20–21.
• Özel, İ. (1436c). Bir milletin ümidi yoksa kendisi de yoktur- II. Çelimli Çalım, 9, 26–28.
• Özel, İ. (1437). İşlem tamamlandı, netice sıfır veya putları kırdık, çanları susturduk, sonra?. Çelimli Çalım, 18, 20–21.
• Özel, İ. (1986a). Bakanlar ve görenler. İstanbul: Risale.
• Özel, İ. (1986b). Faydasız yazılar. İstanbul: Risale.
• Özel, İ. (1990). Cuma mektupları-3. İstanbul: Çıdam.
• Özel, İ. (1998a). Tahrir vazifeleri. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (1998b). Zor zamanda konuşmak. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2002a). Cuma mektupları-7. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2002b). Cuma mektupları-6. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2002c). Cuma mektupları-8. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2003a). Cuma mektupları-9. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2003b). Cuma mektupları-10. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2004). Bilinç bile ilginç. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2005). Allah Türkleri diğer milletlerden üstün yarattı. Türk Edebiyatı Dergisi, 33(377), 4–9.
• Özel, İ. (2006a). Üç Mesele. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2006b). Kalın Türk. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2008a). Toparlanın gitmiyoruz-I. Ankara: Ebabil.
• Özel, İ. (2008b). Toparlanın gitmiyoruz-III. Ankara: Ebabil.
• Özel, İ. (2009a). Bileşenleriyle basit. Şairin devriye nöbeti-2. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2009b). Neredeyizm. Şairin devriye nöbeti-3. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2009c). Tok kurda puslu hava. Şairin devriye nöbeti- 1. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2009d). Ebruli külah. Şairin devriye nöbeti-4. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2010a). Evlenseydik boşanacaktık. Şairin devriye nöbeti-7. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2010b). Allah’ın emri zaid/plus Peygamberin kavli. Şairin devriye nöbeti-6. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2010c). Toparlanın gitmiyoruz-II. Ankara: Ebabil.
• Özel, İ. (2011a). Karz-ı hasen. Şairin devriye nöbeti-9. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2011b). Siper beden. Şairin devriye nöbeti-10. İstanbul: Şule.
• Özel, İ. (2017a). Sorulunca söylenen. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2017b). Türk olamadıysan oldun Amerikalı. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2019a). Waldo sen neden burada değilsin. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2019b). Taşları yemek yasak. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2019c). Küfrün ihsanı olmaz. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2021a). İslam’la damgalanmış varoluş. İstanbul: TİYO.
• Özel, İ. (2021b). Şiir okuma kılavuzu. İstanbul: TİYO.
• Rosenthal, E. I. J. (1996). Ortaçağ’da İslâm siyaset düşüncesi. (A. Çaksu, Çev.). İstanbul: İz.
• Runciman, T. Hon. S. (1943). Orta çağların başlarında Avrupa ve Türkler. Belleten, 7(25), 45–58.
• Schmitt, C. (1997). Der nomos der erde im völkerrecht des just publicum Europaeum. Berlin: Dunker-Humblot.
• Schmitt, C. (2017). Partizan teorisi. (S. Bekiroğlu, Çev.). Ankara: Nika.
• Şeriati, A. (1998). İslam sosyolojisi. (K. Sökmen, Çev.). İstanbul: Birleşik.
• Şeriati, A. (2013). Dinler tarihi- I. (H. Kırlangıç, Çev.). Ankara: Fecr.
• Sheikh, M. S. (1982). Islamic philosophy. London: Octagon Press.
• Thoreau, H. D. (2014). Walden. (A. Örküp, Çev.). İstanbul: Zeplin Kitap.
• Topçu, N. (1978). Milliyetçiliğimizin esasları. İstanbul: Dergah.
• West, D. (1998). Kıta Avrupası felsefesine giriş. (A. Cevizci, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Yıldırım, O. ve Çaylak, A. (2021). Farabi düşüncesinde nevâbit: medinetü’l fazıla’nın yeniden inşa edilmesi sorunu bağlamında bir analiz. Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 13(1), 66–82.
• Ziya Gökalp. (1973). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Ziya Gökalp. (2007). Türkleşmek, İslamlaşmak, muasırlaşmak. Ziya Gökalp Kitaplar-1. İstanbul: Yapı Kredi.