Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Geleceği Şekillendirecek Stratejiler

Yıl 2025, Sayı: 83, 299 - 316, 30.01.2025

Derya Kaman , Yavuz Bozkurt

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1581194

Öz

İnsanoğlu, tarih boyunca çevreyi sınırsız bir kaynak olarak görmüştür. Sanayileşme, hızlı nüfus artışı ve kentleşmenin ortaya çıkması sınırsız kaynakların kullanımını daha da çok artırmıştır. Ayrıca bu durum; doğal kaynakların tüketilip tahrip edilmesine, tarımsal alanların yerleşim alanı olarak kullanılmasına, çevrenin kirletilmesine neden olmuştur. 1970’li yılların başında çevre kirliliği artmasının ve doğal kaynakların azalmasının önemli bir sorun olduğunun farkına varılmış ve uluslararası platformlarda tartışılmaya başlanmıştır. Bu soruna çözüm olarak ekonomik ve toplumsal ihtiyaçların gelecek nesillere aktarılması amacıyla doğal kaynakların devamlılığını öngören “sürdürülebilir kalkınma” kavramı ortaya çıkmıştır. Nitekim sürdürülebilir kalkınma insanın varlığını devam ettirebilmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmada sürdürülebilir kalkınma kavramı ele alınarak çevrenin sürdürülebilirliği üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, çevrenin sürdürebilirliğinin sağlanmasına yönelik çevrenin ve insanlığın faydacı yaşam desteği sağlayacak sürdürülebilir stratejiler ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir kalkınma, Çevrenin sürdürülebilirliği, Sürdürülebilir stratejiler

Sustainable Development and the Environment: Strategies to Shape the Future

Öz

Throughout history, humanity has viewed the environment as an unlimited resource. Industrialization, rapid population growth and the emergence of urbanization have further increased the use of unlimited resources. In addition, this situation has caused the consumption and destruction of natural resources, the use of agricultural lands as settlement areas and the pollution of the environment. In the early 1970s, it was realized that the increase in environmental pollution and the decrease in natural resources were important problems and they began to be discussed on international platforms. As a solution to this problem, the concept of “sustainable development” emerged, which envisages the continuity of natural resources in order to transfer economic and social needs to future generations. Indeed, sustainable development is of critical importance in terms of the continuation of human existence. In this study, the concept of sustainable development is discussed and the sustainability of the environment is emphasized. In addition, sustainable strategies that will provide utilitarian life support for the environment and humanity will be put forward to ensure the sustainability of the environment.

Anahtar Kelimeler

Sustainable development, Environmental sustainability, Sustainable strategies

Kaynakça

• Afteni, C., Păunoiu, V., ve Afteni, M. (2021). Study on the transition from the linear economy to the circular economy. Annals of” Dunarea de Jos” University of Galati, Fascicle V, Technologies in machine building, 39, 49-55.
• Akbulut, F. ve Çölgeçen, B. (2023). BM 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin ulusal kamu politikalarına dönüştürülmesi çerçevesinde bölgesel kalkınma planlarının rolü. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 11(1), 200-220.
• Akyıldız, F. (2011). Binyıl kalkınma hedefleri, insan hakları ve demokrasi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 39-60.
• Algan, N. (2011). Akdeniz eylem planı, sürdürülebilir kalkınma ve Türkiye. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 17(1-2), 37-54.
• Anjum, W., Ghufran, B., & Abbas, M. (2024). Ecological footprint: a bibliometric analysis. Environment, Development and Sustainability, 1-35.
• Baykal, H. ve Baykal, T., (2008). Küreselleşen dünya’da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 1-17.
• Blewitt, J. (2012). Understanding sustainable development. Routledge.
• BM Türkiye. (2024). Türkiye sürdürülebilir kalkınma amaçları. Erişim adresi: https://turkiye.un.org/tr/sdgs
• Bozlağan, R. (2010). Sürdürülebilir gelişme düşüncesinin tarihsel arka planı. Journal of Social Policy Conferences, 50, 1011-1028.
• Çamur, D., ve Vaizoğlu, S. A. (2007). Çevreye ilişkin önemli toplantı ve belgeler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(4), 297 - 306.
• Dağdemir, Ö. (2015). Çevre sorunlarına ekonomik yaklaşımlar ve optimal politika arayışları (3. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Denona, B. N., ve Grdic, Z. S. (2020). Transitioning to a green economy—Possible effects on the croatian economy. Sustainability, 12(22), 9342.
• Dimitra M. (2023). Towards a sustainable future: the cyclical economy. International Journal of Education, Business and Economics Research (IJEBER) 3(5): 1-18.
• Dragomir, D. A. (2021). Research on data analysis (environmental, social, and economic) in the context of ımplementing the circular economy. Informatica Economica, 25(4). 63-75.
• Ehresman, T. G., & Okereke, C. (2015). Environmental justice and conceptions of the green economy. International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics, 15, 13- 27.
• Ergülen, A. ve Büyükkeklik A. (2008). Sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik ve çevre boyutları açısından atık yönetimi ve e-atıklar. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 19-30.
• Eşkinat, R. (2016). Binyıl kalkınma hedeflerinden sürdürülebilir kalkınma hedeflerine. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(3), 267-282.
• European Commission (2024). Delivering the European green deal. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green- eal/delivering- european-green-deal_en
• Ferrer, A. L. C., Thomé, A. M. T., & Scavarda, A. J. (2018). Sustainable urban infrastructure: A review. Resources, Conservation and Recycling, 128, 360-372.
• Finco, A., & Nijkamp, P. (2001). Pathways to urban sustainability. Journal of Environmental Policy & Planning, 3(4), 289-302.
• Gladwin, T. N., Kennelly, J. J., ve Krause, T. S. (1995). Shifting paradigms for sustainable development: Implications for management theory and research. Academy of management Review, 20(4), 874-907.
• Global Compact Network Türkiye. (2024). Sürdürülebilir kalkınma amaçları. Erişim adresi: https://www.globalcompactturkiye.org/surdurulebilir-kalkinma-amaclari
• Gould, S. (2011). Accounting for Sustainability, Accountancy Plus, 1, 19-20.
• Guamba, J. M. E. (2017). Poverty, environment and sustainable development. International Journal of Research, 5(1), 399-411.
• Gündoğan, A., & Demir, C. (2024). Türkiye ve çin’de kalkınmanın sürdürülebilirliği: karşılaştırmalı bir zaman serisi analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 61, 35-58.
• Grober, U. (2007). Deep roots: A conceptual history of 'sustainable development' (Nachhaltigkeit), WZB Discussion Paper, No. P 2007-002, Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung (WZB), Berlin.
• Hák, T., Janoušková, S., ve Moldan, B. (2016). Sustainable development goals: a need for relevant indicators. Ecological indicators, 60, 565-573.
• Hameed, A. A. (2019). Smart city planning and sustainable development. In IOP conference series: materials science and engineering 518(2), 1-12.
• Harris, J. M. (2000). Basic principles of sustainable development. Dimensions of sustainable development, 1, 21-40.
• IULA-EMME. (1997). Yerel gündem 21, Türkiye’de yerel gündem 21’lerin teşviki ve geliştirilmesi projesi bülteni, İstanbul.
• Jabareen, Y. (2008). A new conceptual framework for sustainable development. Environment, development and sustainability, 10, 179-192.
• Karacan, A. R. (2013). Çevre ekonomisi ve politikası, ekonomi, politika, uluslararası ve ulusal çevre koruma girişimleri. (Genişletilmiş 2. Baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Lee, K. H., Noh, J., ve Khim, J. S. (2020). The blue economy and the united nations’ sustainable development goals: challenges and opportunities. Environment international, 137, 1-6.
• Loiseau, E., Saikku, L., Antikainen, R., Droste, N., Hansjürgens, B., Pitkänen, K., ... ve Thomsen, M. (2016). Green economy and related concepts: An overview. Journal of cleaner production, 139, 361-371.
• Ramirez Lopez, L. J., ve Grijalba Castro, A. I. (2020). Sustainability and resilience in smart city planning: A review. Sustainability, 13(1), 181.
• Mebratu, D. (1998). Sustainability and Sustainable Development: Historical and Conceptual Review. Environmental Impact Assessment Review, 18, 493-520. doi: 10.1016/S0195-9255(98)00019-5
• Meerwissen. (2024). The Scope of sustainable blue economy. Erişim adresi: https://meerwissen.org/themes/sustainable-blue-economy/
• Munasınghe, M. (2009). Sustainable development in practice: sustainomics methodology and applications. New York: Cambridge University Press,
• Ninawe, A. S. (2017). Blue economy is the economic activities that directly or indirectly take place in the ocean and seas, use outputs, goods and services into ocean and land based activities. Examines in Marine Biology & Oceanography, 1-3.
• Omer, A. M. (2008). Energy, environment and sustainable development. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 12(9), 2265-2300.
• Önder, T. (2003). Ekoloji, toplum ve siyaset. Ankara: Odak Yayın Evi.
• Purkis S. (2020). Yeşil ekonominin ekoloji politiği. Ankara: Ekin Yayınevi,
• Reena K. (2019). Envıronment and sustaınable development. Flora And Fauna, 25(1), 39-44.
• Rees, S. E., Foster, N. L., Langmead, O., Pittman, S., ve Johnson, D. E. (2018). Defining the qualitative elements of aichi biodiversity target 11 with regard to the marine and coastal environment in order to strengthen global efforts for marine biodiversity conservation outlined in the united nations sustainable development goal 14. Marine Policy, 93, 241- 250.
• Reyhan, A. S. (2023). 100. yılında türkiye cumhuriyeti’nin yeni ekonomik yol güzergahı: yeşil mutabakat süreci ve döngüsel ekonomi üzerine bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı), 211-224.
• Sætra, H. S. (2022). AI for the sustainable development goals. CRC Press.
• Shamaee, S. H., Yousefi, H., ve Zahedi, R. (2024). Assessing urban development indicators for environmental sustainability. Discover Sustainability, 5(1), 341.
• Singh, A. K., Jyoti, B., Kumar, S., & Lenka, S. K. (2021). Assessment of global sustainable development, environmental sustainability, economic development and social development index in selected economies. International Journal of Sustainable Development and Planning, 16(1), 123-138.
• Smith-Godfrey, S. (2016). Defining the blue economy. Maritime Affairs: Journal of the National Maritime Foundation of India, 12(1), 58-64. https://doi.org/10.1080/09733159.2016.1175131
• Spalding, M. J. (2016). The new blue economy: the future of sustainability. Journal of Ocean and Coastal Economics, 2(2), 1-22.
• TC. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). Sürdürülebilir kalkınma amaçları. Erişim adresi: http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/amaclari/
• TC. Dışişleri Bakanlığı. (2024). Çevre, iklim değişikliği ve suya dair sürdürülebilir kalkınma hedefleri. Erişim Adresi: https://www.mfa.gov.tr/surdurulebilir-kalkinma.tr.mfa
• Toli, A. M., ve Murtagh, N. (2020). The concept of sustainability in smart city definitions. Frontiers in Built Environment, 6, 77-87.
• Trindade, E. P., Hinnig, M. P. F., da Costa, E. M., Marques, J. S., Bastos, R. C., ve Yigitcanlar, T. (2017). Sustainable development of smart cities: A systematic review of the literature. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 3(3), 1-14.
• United Nations. (1973). Report of the Unied Nations Conference on the Human Environment. 5- 16 June. Stockholm.
• United Nations. (1987). Rio Declaration. Rio: UN.
• United Nations. (1997). Indicators of sustainable development: Guide lines and methodologies. New York: UN.
• UNDP Türkiye. (2012). İstediğimiz Gelecek: Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı (Rio+20) Rio de Janeiro, Brezilya.
• United Nations. (2014). Blue economy concept paper available at. Erişim adresi: https://sustainabledevelopment.un.org/concent/documents/2978BEconcept.pdf
• World Summit on Sustainable Development (WSSD) (2002). World Summit on Sustainable Development implementation report. Johannesburg: WSSD
• Yakovleva, E. A. (2020). Cyclic economy in a globalized world. In SHS Web of Conferences (Vol. 74, p. 06032). EDP Sciences.
• Zarzis, J. ve Ziad, M. (2011).The Reality of the Information Technology Industry in the Emirate of Dubai. The Informatics Symposium in the Arab World.
• Zeng, X., Yu, Y., Yang, S., Lv, Y., ve Sarker, M. N. I. (2022). Urban resilience for urban sustainability: concepts, dimensions, and perspectives. Sustainability, 14(5), 2481.