SANAT VE ENSTALÂSYONDA MEKÂN ODAKLI YAKLAŞIMLAR

Yıl 2023, Sayı: 6, 36 - 48, 15.09.2023

Uğur Uzun

Öz

Sanat ve mekân, iki farklı alanda ortaya çıkan yaratıcı ifade biçimleridir. Her ikisi de iletişim biçimleridir ve her ikisi de sanatı olduğu kadar tasarımı da içerir. Tasarım sürecindeki sanat kavramı ile sanatsal süreçteki tasarım kavramı birbirinden ayrı ve bağımsız ele alınamaz. Tasarımdan ayrı üretilen sanat nasıl eksikse, sanattan beslenmeyen tasarım da estetikten uzaktır. Çağdaş sanatta, sanatçı artık kendi sınırlarını aşarak bunu bulunduğu mekânda kullanmaktadır. Bu araştırma, çağdaş sanatta adından sıkça söz ettiren bir sanat nesnesi olarak mekân temasını, sanatın içeriğini ve sanatı sunan sanatçıyı incelemektedir. Sanat ve tasarımın bu etkileşimi mekânsal planlamanın kendisini oluşturur. Çalışmanın iki bölümü bu soruları ayrı ayrı ele almaktadır. Sanat mekânı bölümünde sanatın mekânı bir nesne olarak kullandığı örnekler, mekân sanatı bölümünde ise sanat içeren sanat galerilerinden örnekler yer almaktadır. Sonuç olarak sanat ve tasarımda disiplinler arası bir etkileşim olduğunu ve mekân planlamada çağdaş sanatın bir yansıması bulunduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Mekâna Özgü Sanat, Kamusal Alan, Mekân, Mimari, Melezleşme, Müdahale. Enstalâsyon, Çağdaş Sanat

Kaynakça

• Atalar. B. A. (2006). Sanatta
‘Mekân’ın Deneyimlenmesi: Yerleştirme (Enstalâsyon ) Çalışmaları, Gazı̇ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara,
• Barthes, R. (2012). Göstergebilimsel Serüven, Çev: Sema Rifat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,
• Baudrillard, J. (2014). Nesneler Sistemi, Çev: Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu). İstanbul: Boğaziçi Yayınevi,
• Danto, A.C. (2010). Sanatın Sonundan Sonra, İstanbul: Ayrıntı Yayınları,
• designboom (2020), watchgabrieldawediscuss his massiverainbowthreadinstallations, https://www.designboom.com/art/gabriel-dawe-video-interview-09-03-2020/, Erişim: 09.04.2023,
• Krauss, Rosalind. “Sculpture in theExpandedField”, The MIT Press, 8 (Ekim, 1979), 30-44,
• Moran, L. (2003). What is Installation Art, What is Series, Press of Irish Modern Art Museum,
• O’Doherty, B. (2016). Beyaz Küpün İçinde 'Galeri Mekânının ideolojisi'. (Çev: Ahu Antmen), İstanbul: Sel Yayıncılık,
• Olıveıra, D. N.,Oxley, N., Petry, M Archer, M. Installation Art. SmithsonianInstitutionPress, 1994,
• Öçalan, G. (2007). Çağdaş Sanatta Bir Anlatım Dili Olarak Video Ve Enstalâsyon. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı, Sakarya,
• Özsavaş Uluçay, Nilay. "Sanatın Mekânı ve Mekânın Sanatı". idil 6.36 (2017): 2245- 2257,
• Pooke. G.,Whitham, G.(2013), “Çağdaş Sanatı Anlamak” Çev: Tufan Göbekçin, İstanbul: Optimist Yayıncılık,
• Tanyıldızı, Ö. S. (2016), Mekâna Özgü Sanatta Yeni Stratejiler:Berlin’deki Güncel Pratikler, Yedi: Sanat, Tasarım Ve Bilim Dergisi, 16, s. 75-85,
• Taştan, R. T. (2018). Türkiye’ de Çağdaş Sanatta Yerleştirme (Enstalâsyon ) ve Kültür, Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Anasanat Dalı. Sanatta Yeterlik Tezi, Ankara,
• Uysal, M, A. (2009). Sanatta Mekân Algısı (Mekânla Oynamak), Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Eseri Çalışması Raporu. Ankara,
• Yücel, G., Cı̇rı̇tcı̇, İ. (2020). Uluslararası İstanbul Bienali (1987-2019) Sergi Mekânları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 10(21), 86-100 DOI: 10.16950/iujad.722296.
• İnternet Kaynakları Actuart (2016), ActuartEricSimon, http://www.actuart.org/2016/03/expo-sculpture-contemporaine-arman-accumulations-1960- 64.html, Erişim:09.04.2023,
• Do HoSuh, Some/One. 2001. Detay (a): https://www.pinterest.at/pin/421227371395616460/ do hosuh (b): https://sabbthi.wordpress.com/2011/10/25/“self-other-voices”-–-someone-do-ho-suh-4/, Erişim: 09.04.2023,
• Evlumba (2021), Enstelasyon Sanatı, https://www.evlumba.com/post/i-%C3%A7-mi-mari-de-enstelasyonkullanimi#:~:text=Enstelasyon%20(%20yerle%C5%9Ftirme%20)%20sanat%C4%B1%2C%20mekâna,yerde%20yap%C4%B1labilir%20ve%20ziyaret%C3%A7ilere%20sunulabilir,
• Tasarım Günlükleri (2017), Ensaltasyon Nedir?, http://www.tasarimgunlukleri.com/2017/12/04/enstalâsyon -nedir/, Erişim: 09.04.2023.