SOYUT EKSPRESYONİZME ZEMİN HAZIRLAYAN SOSYOLOJİK FAKTÖRLER

Yıl 2023, Sayı: 6, 77 - 83, 15.09.2023

Atakan Yılmaz

Öz

1789 yılında, 18. yüzyılın sonralarında ortaya çıkan Fransız Devrimi ile birlikte var olan klasik gelenek yıkılmış, halk bilinçlenerek güçlenmiş ve bu devrim yeni bir çağın başlangıcı olmuştur. Sanayi Devrimi toplumun hazır olmadığı bir başlangıcı da beraberinde getirmiştir. Bu başlangıçla beraber kentler kalabalıklaşmış, burjuva sınıfı güçlenmiş, toplum burjuva sınıfı ve saray arasında kalmaya zorlanmış, üretim- tüketim yöntemleri değişmiştir.1914 yılında başlayan Birinci Dünya Savaşı ile büyük yıkımlar yaşanmış, Avrupa’da geleneksel sayılan bütün dengeler alt üst olmuştur. Savaş, yaşanan toplumsal gelişim ve üretimi durma noktasına getirmiştir. İkinci Dünya Savaşından, Amerika Birleşik Devletleri ve Amerika halkı en az etkilenmiş ve bunun getirisi olarak yeni iş imkânları ortaya çıkmış, lüks tüketim artmış, Amerika ekonomisi canlanmış, yaşananların yansıması sanatta da kendini göstermiş ve sanatın merkezi değişmiştir. Bu gelişmeler ışığında New York’ta ortaya çıkan Soyut Ekspresyonizmin temel özelliği evrensel duyguları sanatçının kendi duyguları ile harmanlayıp renk ve şekiller ile betimlemek ve hiç denenmemiş bir sanat anlayışını ortaya koymaktır. Tarihsel ve sosyolojik açıdan Soyut Ekspresyonizm’i inceleyen bu çalışmada, akıma zemin hazırlayan sosyolojik faktörler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekspresyonizm, Soyut Ekspresyonizm, Sanat, Resim Sanatı

Kaynakça

• Altundağ, R. (2011). Soyut Dille Duygusal İfadeler. (Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi),
• Antmen, A. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar İstanbul: Sel Yayıncılık,
• Artun, A. (2015). Sanatın İktidarı 1917 Devrimi Avangard Sanat ve Müzecilik. İstanbul: İletişim Yayınları,
• Çiftçi, B. Z. (2007). Soyut Dışavurumculuğun Sorunsalı. (Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi),
• Düvenci, E. E. (2005). Yeni Dışavurumcu Resimde Dramatik Etkiler ve Uygulamalar, (Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi),
• Fischer, E. (2015). Sanatın Gerekliliği. İstanbul: Sözcükler Yayınları,
• Gombrich, E.(2007). Sanatın Öyküsü. İstanbul: Remzi Kitabevi,
• Hodge, S. (2015). Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Sanat Fikri. Ankara: Domingo Yayıncılık,
• Hollingsworth, M. (2009). Dünya Sanat Tarihi. İnkılap Yayınları. İstanbul,
• Irak, M. (2008). Çağdaş Resim Sanatında Soyut Dışavurumculuğun Anlamı ve Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi),
• Özeskici, E. (2010). Bir Düşünce Biçimi Olarak İnsan Temasının Yeni Dışavurumcu Resim Sanatında Şekillenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi),
• Turani, A. (2011). Çağdaş Sanat Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Görsel Kaynaklar Görsel 1. Edvard Munch Çığlık, 1893, https://www.istanbulsanatevi.com/sanatcilar/soyadi-m/munch-edward/edward-munch-ciglik-9139/, Erişim tarihi: 01.06.2023,
• Görsel 2. Jackson Pollock, Number One, 1950 (Lavender Mist), https://www.jackson-pollock.org/lavender-mist.jsp#prettyPhoto[image1]/0/, Erişim tarihi: 30.05.2023,
• Görsel 3. Mark Rothko, No. 3/No. 13, 1949,
• https://www.moma.org/collection/works/79687?artist_id=5047&page=1&sov_referrer=artist, Erişim tarihi: 01.06.2023.