Öz
Hitit Kültüründe müzik, şarkı ve dansın önemli bir yeri bulunmaktadır. Yazılı belgelere göre, çeşitli tanrılar için kutlanan kült törenlerinde, farklı çalgılar çalınıyor, şarkı ve ilahiler söyleniyor, gösteriler yapılıyor ve zaman zaman da dans ediliyordu. Hitit çivi yazılı belgelerinde, dansla ilgili zengin bir terminoloji bulunmakla birlikte, arkeolojik belgelerde dansla ilgili sahneler azdır. Eski Hitit kabartmalı vazoları, Hitit dansları konusunda az da olsa görsel bilgi vermektedir. Hüseyindede Tepesinde bulunan kabartmalı vazolardaki yeni sahneler, çeşitli tarzlarda uygulanan Hitit dansları konusundaki bilgilerimizi arttırmıştır. İkinci kabartmalı vazoda betimlenen "oynayan bir kadın" figürüne, Hitit Sanatında ilk kez rastlanmaktadır. Kadın dansçı, saz çalan bir erkek müzisyen ve çalpara çalan bir kadın müzisyen arasında oynarken betimlenmiştir. Dansçı, müzik eşliğinde, ellerini yukarı kaldırmış, olasılıkla parmaklarını şıkırdatarak oynamaktadır. Profesyonel bir dansçıyı temsil eden kadın, günümüz Anadolu folklorunun ne kadar uzun bir geçmişi olduğunu belgeleyen önemli bir tasvirdir.
Kaynakça
- Alp,S. ,1999 : Hititlerde Şarkı, Müzik ve Dans, Hitit Çağında Anadolu 'da
- Üzüm ve Şarap. Ankara. Bilgi, Ö., 2000 : " Köşkerbaba Kazıları", Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul
- Üniversitesi (1932-1999). Edit. O.Belli, Ankara, s.133-139.
- Boehmer,R.M.,1983 : Die Reliefkeramik von Boğazköy, Grabungskampagnen 1912. 1931-1939. 1952-1978. Boğazköy-Hattuşa XIII. Berlin. Boehmer,R.M. /
- Güterbock,H.G.,1987 : Glypük aus dem Stadtgebiet von Boğazköy, Grabungskampagnen 1931-1939, 1952-1978.
- Boğazköy-Hattuşa XIV. Berlin. mühründe, sular içinde yüzer tarzda betimlenmiş şahsı "ellerini kaldırmış dans eden kişi" olarak, yine aynı döneme verilen Tyskiewicz mühründe oturan tanrının arkasındaki şahsı ise, "ölü yakma ritüeline dansla eşlik eden ve üzerinden sular akan bir figür" şeklinde yorumlamaktadır. Bknz. Alp, S.. 1999, s.44, 49. Neve,P., 1992, s.29, 33, Abb.82.
- Alp, S. ,1999, s. 33 Kargamış; s.36 Karatepe, alt sıra.
- Hüseyindede Kabartmalı Vazosunda Betimlenen Dans Eden Bir Hititli 7 De Martino,S.,1995 : "Music, Dance and Proccessions in Hittite Anatolia",
- Civilizations of the Ancient Near East IV. Edit by J.M.Sasson. New York. s.2661-2670.
- De Martino, S., 1997 : " Musik A III, Bei den Hethitern", Reallexikon der Assyriologie, Band VIII, 7./8. Lieferung, Musik- Mythologie, Berlin, s.483-488.
- Dinçol, B., 1999 : Eski Önasya ve Mısır'da Müzik. İstanbul.
- Hauptmann, H.,1999 : "The Urfa Region", Neolithic in Turkey, Edit by.
- M.Özdoğan, N.Başgelen, İstanbul. Text and Plates, p.65- 82. Neve, P., 1992 : "Hattuşa- Stadt der Götter und Tempel", Antike Welt. Sonderheft 1992.
- Özgüç,T.,1988 : İnandıktepe. Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi. Ankara.
- Silistreli, U.,1989 : "Köşk Höyük'te Bulunan Kabartma İnsan ve Hayvan
- Figürleriyle Bezeli Vazolar", Belleten L / Sayı :206, s.361-374. Sipahi,T.,2000 : "Ein althethitische Reliefvase aus Hüseyindede Tepesi",
- İstanbuler Mitteilungen L., 61-81 ff. Ünal,A., 1999 : Hititler-Etiler ve Anadolu Uygarlıkları. İstanbul.
- Yakar,J., 1991 : Prehistoric Anatolia. The Neolithic Transformation and the Early Chalcolithic Period. Jerusalem. Yıldırım,T./
- Sipahi,T.1999 : "1997 Yılı Çorum Bölgesi Yüzey Araştırmaları",
- XVI.Araştırma Sonuçları Toplantısı I. Cilt, (25-29 Mayıs Tarsus), Ankara, s.433-437.
Öz
Music, songs and dances have an important place in Hittite Culture. According to what the written documentations say, during the religious ceremonies for various gods, different instruments were played, songs and anthems were sung, shows were made and sometimes dances were performed. in the cuneiform texts, although there is a rich terminology about dances, there is a limited number of scenes in the archelogical documentations. Early Hittite relief vases provide us with very little visual information about Hittite dances. The new settings on the relief vase that was unearthed at Hüseyindede Tepesi, have increased our knowvledge of what we knew about Hittite dances presented in various styles. A figure of a dancing woman that was depicted on the second vase was seen for the first time in Hittite art. The dancing woman was depicted between a lute playing male musician and a cymbal playing female musician. Together with the music, the woman was dancing by holding her arms up, possibly by clicking her fingers. The woman who represented a professional dancer is an important description which proves how much old history the Anatolian Folklore has.
Kaynakça
- Alp,S. ,1999 : Hititlerde Şarkı, Müzik ve Dans, Hitit Çağında Anadolu 'da
- Üzüm ve Şarap. Ankara. Bilgi, Ö., 2000 : " Köşkerbaba Kazıları", Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul
- Üniversitesi (1932-1999). Edit. O.Belli, Ankara, s.133-139.
- Boehmer,R.M.,1983 : Die Reliefkeramik von Boğazköy, Grabungskampagnen 1912. 1931-1939. 1952-1978. Boğazköy-Hattuşa XIII. Berlin. Boehmer,R.M. /
- Güterbock,H.G.,1987 : Glypük aus dem Stadtgebiet von Boğazköy, Grabungskampagnen 1931-1939, 1952-1978.
- Boğazköy-Hattuşa XIV. Berlin. mühründe, sular içinde yüzer tarzda betimlenmiş şahsı "ellerini kaldırmış dans eden kişi" olarak, yine aynı döneme verilen Tyskiewicz mühründe oturan tanrının arkasındaki şahsı ise, "ölü yakma ritüeline dansla eşlik eden ve üzerinden sular akan bir figür" şeklinde yorumlamaktadır. Bknz. Alp, S.. 1999, s.44, 49. Neve,P., 1992, s.29, 33, Abb.82.
- Alp, S. ,1999, s. 33 Kargamış; s.36 Karatepe, alt sıra.
- Hüseyindede Kabartmalı Vazosunda Betimlenen Dans Eden Bir Hititli 7 De Martino,S.,1995 : "Music, Dance and Proccessions in Hittite Anatolia",
- Civilizations of the Ancient Near East IV. Edit by J.M.Sasson. New York. s.2661-2670.
- De Martino, S., 1997 : " Musik A III, Bei den Hethitern", Reallexikon der Assyriologie, Band VIII, 7./8. Lieferung, Musik- Mythologie, Berlin, s.483-488.
- Dinçol, B., 1999 : Eski Önasya ve Mısır'da Müzik. İstanbul.
- Hauptmann, H.,1999 : "The Urfa Region", Neolithic in Turkey, Edit by.
- M.Özdoğan, N.Başgelen, İstanbul. Text and Plates, p.65- 82. Neve, P., 1992 : "Hattuşa- Stadt der Götter und Tempel", Antike Welt. Sonderheft 1992.
- Özgüç,T.,1988 : İnandıktepe. Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi. Ankara.
- Silistreli, U.,1989 : "Köşk Höyük'te Bulunan Kabartma İnsan ve Hayvan
- Figürleriyle Bezeli Vazolar", Belleten L / Sayı :206, s.361-374. Sipahi,T.,2000 : "Ein althethitische Reliefvase aus Hüseyindede Tepesi",
- İstanbuler Mitteilungen L., 61-81 ff. Ünal,A., 1999 : Hititler-Etiler ve Anadolu Uygarlıkları. İstanbul.
- Yakar,J., 1991 : Prehistoric Anatolia. The Neolithic Transformation and the Early Chalcolithic Period. Jerusalem. Yıldırım,T./
- Sipahi,T.1999 : "1997 Yılı Çorum Bölgesi Yüzey Araştırmaları",
- XVI.Araştırma Sonuçları Toplantısı I. Cilt, (25-29 Mayıs Tarsus), Ankara, s.433-437.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2001 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2001 Cilt: 41 Sayı: 1-2 |
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.