Kırsal Kesimde Yaşayan 4-20 Yaş Grubu Erkeklerin Antropometrik Ölçülerinin Tespiti Ve Değerlendirilmesi

Yıl 2001, Cilt: 41 Sayı: 1-2, 187 - 207, 01.01.2001

Galip Akın

Öz

Çevre ve genetik yapı birlikte görev yaparak, canlının büyüme, gelişmesini düzenler ve vücut yapısını şekillendirir. Her bireyin, dolayısıyla toplumun çevresi ve genetik yapısı farklıdır. Bunun için, her toplumun kendine özgü yapısı ve şekli olmalıdır. Bu nedenle, vücut yapısını değerlendiren antropometrik teknikle, toplumun antropometrik ölçü değerlerinin bilinmesi gerekir. Bu amaçla Denizli ilinin kültürel ve sos: oekonomik düzeyi düşük olan Çameli ilçesi kırsal kesimi, 4-20 yaş grubundan 382, kültürel ve sosyoekonomik düzeyi yüksek olan Sarayköy ilçesi kırsal kesimi, 4-20 yaş grubundan 328 erkek, rastgele örneklem yöntemiyle seçilmiştir. Hızlı fiziksel büyüme ve gelişmenin olduğu bu yaş grubu erkeklerin her birinden 27 antropometrik ölçü alınarak, bunların kalıtsal ve çevresel etmenlerden nasıl etkilendikleri saptanmaya çalışılmıştır. Kültürel ve sosyoekonomik düzey farklılığına göre, çoğu antropometrik ölçülerin, iki ayrı yörede farklı oldukları tespit edilmiştir. Her bireyden alınan boy, büst, tümkol, bacak ölçülerine genetik, ağırlık, subscapular, baldır deri kıvrımı gibi ölçülerin çevresel, üstkol ve boyun çevresi, omuz ve göğüs genişliği gibi antropometrik ölçülerin kalıtsal etmenlerin yanında bireyin aktivitesi ve beslenmesiyle daha ilişkili olduğu diz, dirsek ve burun genişliği, yüz ve burun uzunluğu, baş genişliği ve uzunluğu gibi ölçülerin kalıtsal yapıyla daha çok ilişkili olduğu kanısına varılmıştır. Ülkemizde, değişik zaman ve yerlerde yapılan diğer benzer araştırmalar da gözden geçirilerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antropometri, çocuk büyümesi

ESTABLISHING AND EVALUATING THE ANTHROPOMETRIC MEASURES OF BOYS BETWEEN 4-20 LIVING İN RURAL AREAS

Öz

Environment and genetical structure work together and organize a living's growth and development and forms his body structure. Each individual's consequently the society's environment and genetic structure are different. Because of this, every society has its own structure and form. Consequently the anthropometric technique evaluating the body structure and the society's anthropometric measures have to be known. For this reason 382 boys between 4-20 were chosen by coincidence with the method of example from Denizli's Çameli district rural area. This rural are has a lower cultural and socioeconomic level. 328 boys between 4-20 were chosen by coincidence with the method of example from Denizli's Sarayköy district rural area. This area has a higher cultural and socioeconomic level. From each boy belonging to this age group, 27 anthropometric measures were taken because this age group shows a rapid physical growth and development and it is tried to be found how these measures are activated from hereditary and environmental factors. Connected with the difference between cultural and socioeconomic level, it is found that the anthropometric measures are different in two areas. Genetical factors are effective on every individual's height, büst, whole-arm and leg measures environmental factors are effective on weight, subscapular, calves and skintwist, upper side of the arm and around the neck, shoulder and the with of the chest are effected by hereditary besides individuals activity and nutrition. it is also found that the width of the elbow, knee and nose, the length of the face and nose, and the width and the length of the head are related to hereditary . it is evaluated by examining the other investigations done on the same subject on different time and places in our country.

Anahtar Kelimeler

Anthropometry, child growth

Kaynakça

• Akgönül, G., 1984, Farklı sosyoekonomik bölgelerdeki ilkokul çağı çocuklarının fizik gelişmelerinin değerlendirilmesi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 23: 667-681
• Akın, G., 1995, Van il merkezinde 8-12 yaş grubu ilkokul çocuklarında fiziksel büyüme ve gelişmenin antropometrik yöntem ile incelenmesi, Romatoloji ve Tıbbi Rehabilitasyon Dergisi, 6 (2): 104-110
• Akın, G, 1997, Genetik Ders Notları, A.Ü.D.T.C.F., Ankara Akın, G., Sağır, M., 2000, Kırsal kesimde yaşayan kadınlarda şişmanlığı etkileyen çevresel etmenler, III. Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi, 12-15 Nisan 2000, Ankara
• Alantar, I.H., 1939, Türk çocuklarında antropometrik ölçüler, (Birinci Türk Çocuk Hekimliği Kongresi, Ankara, 1938) Ekspres Basımevi Galata, İstanbul
• Altınbaşak, Ş., Özer, G., 1992, Sosyoekonomik ve çevre faktörlerinin ilkokul çocuklarının beslenme durumu üzerine etkileri, Doğa Dergisi, Tübitak, 16: 255-263 Aytekin, A.H., Dirican, M.R.,1983a
• , Gemlik bölgesinde 6-12 yaş çocuklarda fiziksel büyüme ve gelişme, II-Boy, ağırlığa göre boy, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 3: 277-283
• Aytekin, A.H., Dirican, M.R., 1983b , Gemlik bölgesi 6-12 yaş çocuklarda fiziksel büyüme ve gelişme, I-Ağırlık, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 3: 269-276
• Baki, A., Teziç, T., 1986, Physical growth measurements of primary school children living in Trabzon , The Turkish Journal of Pediatrics, 28: 31-45
• Binbaşıoğlu, C.D., 1950, Ankara'da ilkokul çocuklarının beden gelişimi üzerinde bir inceleme (1), Sanat Basımevi, Ankara
• Bostancı, E.Y., 1954, Ankara'da Türk okul çocuklarında boy büyümesi üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, XII (1-2): 41-62
• Bostancı, E.Y., 1955, Ankara'da Türk okul çocuklarında üst ve alt taraf kısımlarının büyümesi üzerinde bir araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi,13 (1-2): 69-136
• Bostancı, E.Y., 1956, Türk erkek ve kız çocuklarında kol, üst kol, ön kol ve el büyümesi ile bedenin diğer kısımları arasındaki korelasyonlar üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 14 (1-2): 103-203
• Cankur, N.Ş., Gülesen, Ö., İkiz, İ., Oygucu, İ.H., Şendemir, E., Çimen, A., Erem, F.T., 1993, Gemlik ilçesi ilkokul öğrencilerinde antropometrik ölçümlerle büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi: Kol ve önkol uzunluklarının incelenmesi, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2: 165-169
• Demirsoy, A., 1994, Kalıtım ve Evrim, Meteksan Anonim Şirketi, Ankara
• Dindar, H., Yüıesan, S., Olcay, I., Okur, H., Kılıçaslan, Ş., Ergören, Y., Tüysüz, C, Koca, M., 1989, Physical growth measurements of 18.719 primary school children living in Adana, Turkey, The Turkish Journal of Pediatrics, 3: 45-56
• Duyar, L, 1992, 12-17 Yaşlarındaki Türk Çocuklarının Büyüme Standartları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi
• Duyar, İ., 1998, Ergenlik çağı çocuklarında yüz büyümesinin vücudun diğer bölümlerinin büyümesiyle ilişkisi, Türk Ortodonti Dergisi, 11(1): 6-12
• Duyar, İ., Yazıcı, G.E., 1996, Nafı Atuf (Kansu) ve Türkiye'de yapılan ilk büyüme araştırması, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 39: 777-785
• Erefe, İ., Kocaman, G., Bahar, Z., Bayık, A., Ergen, K., Sertbaş, G., Argon, G., Aydar, N., 1982, Büyüme, beslenme ve genel sağlık yönünden kentsel ve kırsal çevre okul çocuklarının farkları üzerine araştırma, Ege Üniversitesi, Ege Tıp Fakültesi Dergisi, 21(19): 445-470
• Erem, T., 1979, Bursa il merkezinde antropometrik ölçümlerle ilkokul çocuklarının fiziksel gelişmesinin incelenmesi, Bursa Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, Suplementum, 6: 1-18
• Erem, T., Gülesen, Ö., Kan, İ., Çimen, A., Mağden, A., 1979, Bursa il merkezinde ilkokul çocuklarında boy ile baş gelişmesi arasındaki ilişkilerin antropometrik ölçüler yöntemi ile incelenmesi, Bursa Tıp Fakültesi Dergisi, 1,2,3: 17-25
• Günay, Ü., Sapan, N., Carıllı, O., 1990, Bursa ilindeki ilkokul çocuklarının büyümelerinin değerlendirilmesi, Çocuk sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 33: 31-42
• Güray, Ö., Tümerdem, Y., 1977, İstanbul kenti ilkokul çocuklarının fizik yeteneklerinin sosyoekonomik faktörlerle ilişkisi, Tıp Fakültesi Mecmuası, 40: 24-42
• Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1989, Çocuklarda boy uzunluklarının yöresel karşılaştırılması, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(1): 65-67 Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1990a
• , Diyarbakır merkez ve kırsal alan ilkokul çocuklarının fiziksel gelişmelerinin cinsiyetlere göre karşılaştırılması, I- Ağırlık, Dicle üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(1-2): 81-87
• Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1990b , Diyarbakır merkez ve kırsal alan ilkokul çocuklarının fiziksel gelişmelerinin cinsiyetlere göre karşılaştırılması, II- Ağırlık, Dicle üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3-4): 48-59
• İkiz, İ., Gülesen, Ö., Oygucu, İ.H., Cankur, Ş., Şendemir, E., Çimen, A., Erem, T., 1990, Gemlik ilçesi ilkokul çocuklarında antropometrik ölçümlerle büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi: I- Boy ve ağırlık ilişkisi , Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 3: 393-403
• Korkmaz, T., 1989, Çocuklarda boy büyümesi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3: 269-276
• Nashed, S., Bertan, M., 1968, Growth and physical development of primary school children in Etimesgut, Turkey, The Turkish Journal of Pediatrics, 10 (4): 101-115 Neyzi, O., Yalçındağ, A., Alp, H., 1973, Heights and weights of Turkish children, enviromental child health, March: 5-13
• Neyzi, O., Binyıldız, P., Alp, H., 1978, Türk çocuklarında büyüme-gelişme normları, I. Tartı ve boy değerleri , İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası, 41(suupl.74):3-22
• Neyzi, O., Saka, N., 1983, Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi, Katkı, 4(12): 1199-1219
• Özer, G., Burgut, H.R., Altınbaşak, Ş„ Senan, D., Yılmaz, B., Güney, E., 1986, Çukurova'da 7-15 yaş grubundaki çocuklarda büyüme ve gelişme normları, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1: 19-29
• Özgür, S., Özgür, T., Savran, S., 1966, İzmir il ve ilçelerinde okul çocuklarında sosyoekonomik faktörleri ile gelişme ve fizik bulgular arasındaki münasebet, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 5: 422-430
• Özkuş, K., Müftüoğlu, A., Peştemalcı, T, Akkın, S.M., Özkuş, H.İ., 1993, Baş uzunluğu/Boy uzunluğu oranının fiziksel gelişim ölçütü olarak kullanılabilirliğinin irdelenmesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi, 24: 1-6
• Saatcioğlu, A., 1975, Türkiye'de antropometrik bazı karakterlerin sosyoekonomik gruplar arasında gösterdiği değişimler üzerinde biyometrik bir inceleme, Antropoloji, Ankara Üniversitesi Basımevi, 7: 165-174
• Güray, Ö., Tümerdem, Y., 1977, İstanbul kenti ilkokul çocuklarının fizik yeteneklerinin sosyoekonomik faktörlerle ilişkisi, Tıp Fakültesi Mecmuası, 40: 24-42
• Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1989, Çocuklarda boy uzunluklarının yöresel karşılaştırılması, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 16(1): 65-67 Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1990a
• , Diyarbakır merkez ve kırsal alan ilkokul çocuklarının fiziksel gelişmelerinin cinsiyetlere göre karşılaştırılması, I- Ağırlık, Dicle üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(1-2): 81-87
• Hatipoğlu, E.S., Kavak, V., 1990b , Diyarbakır merkez ve kırsal alan ilkokul çocuklarının fiziksel gelişmelerinin cinsiyetlere göre karşılaştırılması, II- Ağırlık, Dicle üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(3-4): 48-59
• İkiz, İ., Gülesen, Ö., Oygucu, İ.H., Cankur, Ş., Şendemir, E., Çimen, A., Erem, T., 1990, Gemlik ilçesi ilkokul çocuklarında antropometrik ölçümlerle büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi: I- Boy ve ağırlık ilişkisi , Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 3: 393-403
• Korkmaz, T., 1989, Çocuklarda boy büyümesi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 3: 269-276
• Nashed, S., Bertan, M., 1968, Growth and physical development of primary school children in Etimesgut, Turkey, The Turkish Journal of Pediatrics, 10 (4): 101-115
• Neyzi, O., Yalçındağ, A., Alp, H., 1973, Heights and weights of Turkish children, enviromental child health, March: 5-13
• Neyzi, O., Binyıldız, P., Alp, H., 1978, Türk çocuklarında büyüme-gelişme normları, I. Tartı ve boy değerleri , İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mecmuası, 41(suupl.74):3-22
• Neyzi, O., Saka, N., 1983, Büyüme ve gelişmenin değerlendirilmesi, Katkı, 4(12): 1199-1219
• Özer, G., Burgut, H.R., Altınbaşak, Ş„ Senan, D., Yılmaz, B., Güney, E., 1986, Çukurova'da 7-15 yaş grubundaki çocuklarda büyüme ve gelişme normları, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1: 19-29
• Özgür, S., Özgür, T., Savran, S., 1966, İzmir il ve ilçelerinde okul çocuklarında sosyoekonomik faktörleri ile gelişme ve fizik bulgular arasındaki münasebet, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 5: 422-430
• Özkuş, K., Müftüoğlu, A., Peştemalcı, T, Akkın, S.M., Özkuş, H.İ., 1993, Baş uzunluğu/Boy uzunluğu oranının fiziksel gelişim ölçütü olarak kullanılabilirliğinin irdelenmesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dergisi, 24: 1-6
• Saatcioğlu, A., 1975, Türkiye'de antropometrik bazı karakterlerin sosyoekonomik gruplar arasında gösterdiği değişimler üzerinde biyometrik bir inceleme, Antropoloji, Ankara Üniversitesi Basımevi, 7: 165-174