Sibirya Şamanizminde Doğa Tapınımı

Yıl 2001, Cilt: 41 Sayı: 1-2, 209 - 225, 01.01.2001

Mihaly Hoppal Gürbüz Erginer

Öz

Son 30-40 yıl boyunca animizm1, karşılaştırmalı dinbilimcilerin dikkatinden kaçmıştır. Yine de animizm halâ hem dünya nazarında hem de Kuzey Sibirya halklarının şamanizminde çok önemli bir kavram olarak yer almaktadır. Bu makalede, ruh kavramının farklı tipleri üzerinde tek tek durulacak ve geçmişteki durumuna karşı Sibirya şamaniziminin bugünkü animistik tasarımı ortaya konulacaktır. Ayrıca, şamanî ruh yardımcılarının farklı tipleri ve samanların temsili gösteri biçimleri konusuna büyük bir özen gösterilecektir. Bu temsillerde hangi tür semboller, hangi tür rolleri oynar ? Bu soruya verilecek yanıt, Kuzey Sibirya şamanizminin semiotik açıdan anlaşılmasında bize yol gösterecektir. Bundan başka, Sibirya şamanizmi ölü kültü, atalar kültü, dağ kültü ve hayvan kurbanı ritüelleri içeriğinde de yer alır. Bir sonuç olarak, Sibirya animizminin derin anlamının ya da mesajının insan ve doğa arasında bir denge unsuru olduğu söylenebilir.

Kaynakça

• .Anisimov, A. F. 1967. Etapy razvitija pervobytnoi religii. (Stages of Development of Primitive Religion). Moscow-Leningrad: Nauka.
• Alekseev, N. A. 1980. Rannie formy religii tyurkoyazychnykh narodov Sibirii. (The Early Forms of Religion of the Turkic-speaking Nations of Siberia). Novosibirsk: Nauka.
• Alekseev, N. A. 1984. Helping Spirits of the Siberian Turks. Hoppal, M. (ed.) Shamanism in Eurasia. Göttingen: Herodot, pp. 268-279.
• Barmich, M. Ya. 1990. Nenets Customs, Connected with Animistic Conceptions. Presentation for the 1AHR Regional Conference on Circumpolar and Northern Religion. Helsinki (MS).
• Bulgakova, T. 1992. Nanai Animism as the Means of Unity between Man and Nature. Environment - a Challenge for Adult Education, No. 5. Helsinki.
• Drury, Nevili 1989. Shamanism. Longmead: Element Books.
• Eliade, Mircea 1951. Le Chamanisme et les Techniques archaiaues de VEcstase. Paris.
• Eliade, Mircea 1964. Shamanism: Archaic Techniques ofEcstasy. London.
• Gemuyev, I. N. & Sagalayev, A. M. & Solovyov, A. I. 1989. Legendy i byly taezhnogo kraya. Novosibirsk: Nauka.
• Gogolev, A. I. 1993. Mitologicheski mir yakutov. (The Mythic World of the Yakuts). Yakutsk: State University of Yakutia.
• Hamayon, Roberte 1990. La chasse a l'ame. Esquisse d'une theorie du chamanisme Siberien. Nanterre: Societe d'ethnologie.