BibTex RIS Kaynak Göster

MACAR EPİK ŞİİR GELENEĞİNİN KÖKENLERİ

Yıl 2004, Cilt: 44 Sayı: 2, 1 - 20, 01.01.2004

İsmail Doğan

Öz

Macar epik şiirinin kökenleri ve ortaya çıkışı meselesi tartışmalı bir konudur ve kimi araştırmacılar varlığını bile sorgulamıştır. Son yıllarda Macar şamanizmi, halk hikayeleri ve müziği hakkında yapılan araştırmalardan elde edilen veriler en eski dönemlerde Macar epik şiirinin varlığını kanıtlıyor. Bu makalenin esas amacı Macar epik şiirinin kadim zamanlarda ortaya çıktığını ve erken dönemlerden itibaren Türk etkisi taşıdığını göstermektir.

Anahtar Kelimeler

Macar Epik Şiiri Macar Edebiyatı Şamanizm Halk Şiiri Tâltos Rege Regös Kuruc Şiiri

Kaynakça

  • (HEMV) Het evszâzad magyar versei I-IV. Budapest: Szepirodalmi Könyvkiado. 1972.
  • (MN) Magyar Neprajz V., Nepkölteszet. föszerk. Vargyas Lajos. Budapest: Akademiai Kiado. 1988.
  • (TESz) A Magyar Nyelv Törteneti-Etimologiai Szotâra I-III. föszerk. Benkö Lorând. Budapest: Akademiai Kiadö. 1970.
  • ALTHEEVİ, Franz. (1998). Asya'nın Avrupa'ya Öğrettiği, (çev. E. T. Eliçin). İstanbul: Özne Yayınları.
  • ANONYMUS, Gesta Hungarorum. (çev. Pais Dezsö). Budapest: Magyar Helikon. 1977.
  • ARANY, Jânos. (1860). "Naiv eposzunk". Tanulmânyok es kritikâk. ed. S. Varga Pal. Debrecen 1988
  • ÇOBAN, Erdal. (1993). Osmanlı Hakimiyeti Altında Macar Protestanlığının Gelişimi. (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). A.Ü.D.T.C.F., Ankara
  • CHADWICK, H. Munro ve N.K. Chadwick. (1932-1940). The Growth of Literature, III c, Cambridge: Cambridge University Press, [reprint, 1986].
  • DEZSI, Lajos. (1927). Magyar törteneti târgyû szepirodalom. Budapest: A magyar törtenelmi târsulat.
  • ECKHART, F. (1949). Macaristan Tarihi. (çev. İbrahim Kafesoğlu). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • ELLADE, Mircea. (1999). Şamanizm. (çev. İsmet Birkan). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
  • FERENCZI, Zoltân. (1904). A regi magyar költeszet I (a kuruc vilâg költeszete). Kiadta es bevezetessel ellâtta Ferenczi Zoltân. Budapest
  • GEREZDI, Rabân. (1962). A magyar vilâgi lira kezdetei. Budapest: Akademiai Kiado.
  • GYÖRFFY, György. (1977). Anonymus: Gesta Hungarorum'a Önsöz. Budapest: Magyar Helikon.
  • HEGEL, G.W.F., (1980). Esztetikai elöadâsok. III köt. (ford., Szemere Samu) Budapest: Akademiai Kiadö.
  • HOBSBAWM, Eric. (1995). Sosyal İsyancılar, (çev. Necati Doğru). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
  • HOPPÂL, Mihâly. (1996). "Macar Kültür Tarihinde Şamanizmin Yeri." (çev. Edit Tasnâdi). Erdem. cilt 8, sayı 24, ss. 827-841
  • HORVÂTH, Izabella. (1995). "A Comparative Study of the Shamanistic Motifs in Hungarian and Turkic Folk Tales." Shamanism in Performing Arts. ed. Tae-gon Kim and Mihâly Hoppâl. Akademiai Kiadö. Budapest. ss. 159-170
  • IPOLYI, Arnold. (1854). Magyar mythologia. Pest. [tıpkıbasım, Kner Nyomda, Bekescsaba, 1987].
  • KLANICZAY, Tibor. (1964). A magyar irodalmo törtenete. I. cilt. ed. Söter Istvân. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1922). "Türk Edebiyatı'nın Ermeni Edebiyatı Üzerindeki Te'sirleri." Edebiyat Araştırmaları 1, Ötüken, İst., 1989, ss. 239-269
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1928). "Türk Edebiyatı'nın Menşe'i." Edebiyat Araştırmaları 1, Ötüken, İst., 1989, ss. 49-130
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınlan, 8. baskı.
  • KÖSZEGHY, Peter. (1991). Irodalom es müveszetek a kezdetektöl a XVIII. Szâzad elejeig, (A magyarsâgtudomâny kezikönyve içerisinde ss. 355- 538). szerk. Kosa Lâszlo. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • KRIZA, Ildiko. (1991). A magyar nepballada. Debrecen: Kossuth Lajos Tudomânyegyetem.
  • LIGETI, Lajos. (1986). A magyar nyelv török kapcsolatai a honfoglalâs elott es az Arpâd-korban. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • NEMETH, Gyula. (1921). "Török jövevenyszavaink közepsö retege." Magyar Nyelv, XVII, ss. 22-26
  • PAKSA, Katalin. (1999). Magyar nepzenetörtenet. Budapest: Balassi kiadö.
  • RÂSONYI, Lâszlö. (1971). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • SZERB, Antal. (1992). Magyar irodalom törtenet. Gyoma: Magvetö Kiadö.
  • SZÜCS, Sândor. (1936). "Tâltosok es boszorkânyok a Nagysârreten." Ethnographia, XLVII. evf., 1936, Bp., 1937, ss. 39-48
  • TAKATS, Sândor. (1958). Macaristan Türk Aleminden Çizgiler. (çev. Sadrettin Karatay). Ankara: Maarif Vekâleti.
  • YAXIONG, Du. (1995). "Ancient Hungarian Folk Songs and Shamanic Songs of the Minorities of North China." Shamanism in Performing Arts, ed. Tae-gon Kim and Mihâly Hoppâl, Akademiai Kiadö, Budapest, ss. 123-134.

Yıl 2004, Cilt: 44 Sayı: 2, 1 - 20, 01.01.2004

İsmail Doğan

Öz

The emergence and the origin of Hungarian epic poetry is a discussed subject and some researchers called its existance in auestion. But the recent evidences and data came to light about Hungarian shamanism, folk tales and folk music proves its existence. The main aim of this paper is to prove the existence of Hungarian epic poetry in ancient times and its early Turkish connections by the interdisciplinary evidences.

Anahtar Kelimeler

Hungarian Epic Poetry Hungarian Literature Shamanism Folk- Poetry Tâltos Rege Regös Kuruc Poetry

Kaynakça

  • (HEMV) Het evszâzad magyar versei I-IV. Budapest: Szepirodalmi Könyvkiado. 1972.
  • (MN) Magyar Neprajz V., Nepkölteszet. föszerk. Vargyas Lajos. Budapest: Akademiai Kiado. 1988.
  • (TESz) A Magyar Nyelv Törteneti-Etimologiai Szotâra I-III. föszerk. Benkö Lorând. Budapest: Akademiai Kiadö. 1970.
  • ALTHEEVİ, Franz. (1998). Asya'nın Avrupa'ya Öğrettiği, (çev. E. T. Eliçin). İstanbul: Özne Yayınları.
  • ANONYMUS, Gesta Hungarorum. (çev. Pais Dezsö). Budapest: Magyar Helikon. 1977.
  • ARANY, Jânos. (1860). "Naiv eposzunk". Tanulmânyok es kritikâk. ed. S. Varga Pal. Debrecen 1988
  • ÇOBAN, Erdal. (1993). Osmanlı Hakimiyeti Altında Macar Protestanlığının Gelişimi. (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). A.Ü.D.T.C.F., Ankara
  • CHADWICK, H. Munro ve N.K. Chadwick. (1932-1940). The Growth of Literature, III c, Cambridge: Cambridge University Press, [reprint, 1986].
  • DEZSI, Lajos. (1927). Magyar törteneti târgyû szepirodalom. Budapest: A magyar törtenelmi târsulat.
  • ECKHART, F. (1949). Macaristan Tarihi. (çev. İbrahim Kafesoğlu). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • ELLADE, Mircea. (1999). Şamanizm. (çev. İsmet Birkan). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
  • FERENCZI, Zoltân. (1904). A regi magyar költeszet I (a kuruc vilâg költeszete). Kiadta es bevezetessel ellâtta Ferenczi Zoltân. Budapest
  • GEREZDI, Rabân. (1962). A magyar vilâgi lira kezdetei. Budapest: Akademiai Kiado.
  • GYÖRFFY, György. (1977). Anonymus: Gesta Hungarorum'a Önsöz. Budapest: Magyar Helikon.
  • HEGEL, G.W.F., (1980). Esztetikai elöadâsok. III köt. (ford., Szemere Samu) Budapest: Akademiai Kiadö.
  • HOBSBAWM, Eric. (1995). Sosyal İsyancılar, (çev. Necati Doğru). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
  • HOPPÂL, Mihâly. (1996). "Macar Kültür Tarihinde Şamanizmin Yeri." (çev. Edit Tasnâdi). Erdem. cilt 8, sayı 24, ss. 827-841
  • HORVÂTH, Izabella. (1995). "A Comparative Study of the Shamanistic Motifs in Hungarian and Turkic Folk Tales." Shamanism in Performing Arts. ed. Tae-gon Kim and Mihâly Hoppâl. Akademiai Kiadö. Budapest. ss. 159-170
  • IPOLYI, Arnold. (1854). Magyar mythologia. Pest. [tıpkıbasım, Kner Nyomda, Bekescsaba, 1987].
  • KLANICZAY, Tibor. (1964). A magyar irodalmo törtenete. I. cilt. ed. Söter Istvân. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1922). "Türk Edebiyatı'nın Ermeni Edebiyatı Üzerindeki Te'sirleri." Edebiyat Araştırmaları 1, Ötüken, İst., 1989, ss. 239-269
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1928). "Türk Edebiyatı'nın Menşe'i." Edebiyat Araştırmaları 1, Ötüken, İst., 1989, ss. 49-130
  • KÖPRÜLÜ, Fuat. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınlan, 8. baskı.
  • KÖSZEGHY, Peter. (1991). Irodalom es müveszetek a kezdetektöl a XVIII. Szâzad elejeig, (A magyarsâgtudomâny kezikönyve içerisinde ss. 355- 538). szerk. Kosa Lâszlo. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • KRIZA, Ildiko. (1991). A magyar nepballada. Debrecen: Kossuth Lajos Tudomânyegyetem.
  • LIGETI, Lajos. (1986). A magyar nyelv török kapcsolatai a honfoglalâs elott es az Arpâd-korban. Budapest: Akademiai Kiadö.
  • NEMETH, Gyula. (1921). "Török jövevenyszavaink közepsö retege." Magyar Nyelv, XVII, ss. 22-26
  • PAKSA, Katalin. (1999). Magyar nepzenetörtenet. Budapest: Balassi kiadö.
  • RÂSONYI, Lâszlö. (1971). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
  • SZERB, Antal. (1992). Magyar irodalom törtenet. Gyoma: Magvetö Kiadö.
  • SZÜCS, Sândor. (1936). "Tâltosok es boszorkânyok a Nagysârreten." Ethnographia, XLVII. evf., 1936, Bp., 1937, ss. 39-48
  • TAKATS, Sândor. (1958). Macaristan Türk Aleminden Çizgiler. (çev. Sadrettin Karatay). Ankara: Maarif Vekâleti.
  • YAXIONG, Du. (1995). "Ancient Hungarian Folk Songs and Shamanic Songs of the Minorities of North China." Shamanism in Performing Arts, ed. Tae-gon Kim and Mihâly Hoppâl, Akademiai Kiadö, Budapest, ss. 123-134.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

İsmail Doğan Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2004
Yayımlandığı Sayı Yıl 2004 Cilt: 44 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Doğan, İ. (2004). MACAR EPİK ŞİİR GELENEĞİNİN KÖKENLERİ. Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 44(2), 1-20.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - dtcfdergisi@ankara.edu.tr

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.   22455